Η ΔΕΗ δεν είναι μια ακόμα επιχείρηση. Η ΔΕΗ είναι πυλώνας της οικονομίας. Η ΔΕΗ είναι κινητήρια δύναμη ανάπτυξης. Η ΔΕΗ είναι Ελλάδα.
Οι αιτίες του οικονομικού της μαρασμού πολλές: Κάποιοι θα επικαλεστούν την οικονομική κρίση που υπερδιόγκωσε το ποσό ανείσπρακτων λογαριασμών, άλλοι γενικά και έωλα τις πολιτικές των κυβερνήσεων όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Σίγουρα όμως αυτό που έδωσε τη χαριστική βολή ήταν η – με τη συναίνεση των εταίρων – εγκατάλειψη από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ του μοντέλου της της «μικρής ΔΕΗ» και οι ιδεοληπτικές επιλογές που ακολούθησε. Έτσι, τα «οριακά» κέρδη του 2014 έδωσαν το 2018 τη θέση τους σε 900 εκατ. ζημίες.
Τα τέσσερα τελευταία χρόνια ακολουθήθηκαν οι χειρότερες παλαιές πρακτικές στον υπέρτατο βαθμό, απειλώντας την Ελλάδα με μια δευτερογενή κρίση ενέργειας και άρα οικονομίας… Το σενάριο «λουκέτου» δεν πρέπει να αποτελεί επιλογή, καθώς θα οδηγήσει σε καταστροφικό ντόμινο τις τράπεζες και τελικά το αξιόχρεο της χώρας.
Η αλήθεια όμως δεν μπορεί να παραγνωρίσει και τις χρόνιες παθογένειες που συνδιαμόρφωσαν το μωσαϊκό της σημερινής εικόνας της ΔΕΗ:
- Όλες οι κυβερνήσεις έκλειναν το μάτι στους θιασώτες τους κρατισμού και αρνητές της απελευθέρωσης, αγνοώντας τα επιτυχημένα παραδείγματα των αντίστοιχων επιχειρήσεων στην Ιταλία και την Πορτογαλία.
- Όλες οι κυβερνήσεις φόρτωναν στην επιχείρηση τα βάρη αδιέξοδων «κοινωνικών πολιτικών» τους, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την αδυσώπητη σχέση πραγματικού κόστους / προσωρινού πολιτικού οφέλους.
- Όλες οι κυβερνήσεις πότισαν το δέντρο του αναχρονιστικού συνδικαλισμού της επιχείρησης, επιτρέποντας σε πολλούς «μικρούς» φωνακλάδες να καταστούν αναχρονιστικοί «γίγαντες» που διαφέντευαν το «μαγαζί» προς όφελός τους.
- Μπροστά στη μονοσήμαντη εμμονή των συνδικαλιστών της ΔΕΗ υπέρ του λιγνίτη, η επιχείρηση έχασε τη χρυσή εποχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Δεν ακολούθησε το δρόμο των αντίστοιχων ενεργειακών γιγάντων της Ευρώπης, που τα τελευταία 20 χρόνια εμπλούτισαν δυναμικά το μίγμα τους με ΑΠΕ. Έτσι, εκτός από προφανή κέρδη, η ΔΕΗ χάνει και τη δυνατότητα πραγματικού καθημερινού αντιλογισμού του διαρκώς αυξανόμενου περιβαλλοντικού κόστους στην παραγωγή της.
Η επόμενη κυβέρνηση είναι ήδη χρεωμένη με την αποστολή σωτηρίας της ΔΕΗ. Ήδη, ο Πρόεδρος της ΝΔ έχει ξεκαθαρίσει ότι η ΔΕΗ θα σωθεί και οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν. Όμως, το Πρόγραμμα της ΝΔ δεν περιγράφει τον τρόπο. Και φυσικά θα ήταν δύσκολο να το κάνει τα προηγούμενα 2 χρόνια, καθώς μεταβάλλονταν διαρκώς το τοπίο των ενεργειακών και οικονομικών επιλογών, εγχώριων και εισαγόμενων.
Σήμερα είναι ανάγκη να πούμε ΠΩΣ μπορεί να σωθεί η μεγάλη εθνική επιχείρηση που λέγεται ΔΕΗ, υπό το πρίσμα των σημερινών δεδομένων:
- Άμεση ακύρωση των διαγωνισμών για την πώληση λιγνιτικών μονάδων.
- Πώληση 2 πακέτων (δύο «μικρές ΔΕΗ») με μίγμα μονάδων λιγνιτικών, υδροηλεκτρικών και φυσικού αερίου, με αντίστοιχο πελατολόγιο (π.χ. 1000MW λιγνιτικές, 500MW υδροηλεκτρικές, 600MW φυσικού αερίου και πελατολόγιο Υψηλής/Μέσης/Χαμηλής Τάσης με ποσότητα 11,000+ GWh). Σε μια τέτοια προοπτική, θα δείξουν ενδιαφέρον οι περισσότεροι μεγάλοι εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι. Άμεσα η ΔΕΗ θα μειώσει το μερίδιο της στην αγορά από 77% σήμερα σε 57%, όσο θα είναι και το μερίδιό της στην παραγωγή.
- Πώληση 45% της ΔΕΗ σε στρατηγικό επενδυτή με εκχώρηση της διοίκησης (management). Το ελληνικό δημόσιο θα διατηρήσει 5.1%, με τη Σύμβαση Μετόχων να διασφαλίζει υπέρ του δημοσίου δικαιώματα μειοψηφίας (βέτο για στρατηγικά θέματα).
- Πάγωμα όλου του προγράμματος επενδύσεων της ΔΕΗ, εκτός από εκσυγχρονισμούς μονάδων. Στην κατάσταση που βρίσκεται η επιχείρηση δεν αποτελεί βέλτιστη πρακτική η κατασκευή νέας μονάδας, αλλά ο εκσυγχρονισμός υφιστάμενων.
- Άμεση απόσυρση του σχεδίου για κατάργηση της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ».
- Άμεσο πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου για το πλεονάζον προσωπικό (κυρίως σε διοικητικές υπηρεσίες) και πρόσληψη τεχνικού προσωπικού, αυστηρά όπου απαιτείται.
- Άμεση ταμειακή ενίσχυση της ΔΕΗ με απόδοση των εκκρεμών ποσών από Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ).
- Πλήρης ελευθερία και εξουσία στη διοίκηση να καθορίζει τα τιμολόγια της επιχείρησης, χωρίς «κυβερνητικές» παρεμβάσεις.
- Εκμετάλλευση της πλεονεκτικής εμπορικής θέσης της επιχείρησης, με καθετοποίηση εμπορικών δραστηριοτήτων σε όλο το φάσμα ενέργειας (πχ επέκταση στην προμήθεια φυσικού αερίου).
- Εξέταση ευθυνών για τον τρόπο μεταβίβασης του ΑΔΜΗΕ από την επιχείρηση στους μετόχους της.
- Άμεση διαχείριση των ανεξόφλητων λογαριασμών με ριζικές λύσεις:
- Ενημέρωση όλων των οφειλετών με χρέη έως 2000 € για ρύθμιση σε 1-12 (κλιμακωτές) δόσεις, άλλως άμεση διακοπή της σύνδεσης.
- Ενημέρωση όλων των οφειλετών με χρέη >2000 € για ρύθμιση σε 1-24 (κλιμακωτές) δόσεις, άλλως άμεση διακοπή της σύνδεσης.
- Αποστολή εξωδίκων σε όσους είχαν μπει στη ρύθμιση και την έχουν αθετήσει, ώστε να ξεκινήσουν διαδικασίες έκδοσης διαταγών πληρωμής.
* Ο Κώστας Ευθυμίου είναι μέλος της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τη σύνταξη του Κυβερνητικού Προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας για την Ενέργεια. Νομικός, ειδικευμένος στην οργάνωση & λειτουργία αγορών ενέργειας και επιχειρηματίας ΑΠΕ.