Yπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που ο ένας σύζυγος αποβιώνει κατά το διάστημα της διάστασης με το σύζυγο του χωρίς να έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση λύσης του γάμου. Οι πελάτες τότε έχουν το εξής εύλογο ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε εμείς οι δικηγόροι: << εγώ που είμαι επιζών σύζυγος κληρονομώ τον θανόντα ή όχι;
H απάντηση σε αυτό το ερώτημα δίδεται στο άρθρο 1822 του Αστικού Κώδικα που αναφέρει πως τόσο το κληρονομικό δικαίωμα όσο και το δικαίωμα στο εξαίρετο του επιζώντος συζύγου αποκλείονται στη περίπτωση που ο κληρονομούμενος είχε ασκήσει αγωγή διαζυγίου κατά του συζύγου του με βάσιμο λόγο. Από το άρθρο 1822 ΑΚ σε συνδυασμό με το άρθρο 1820 ΑΚ συνάγεται πως ο επιζώντας σύζυγος καλείται στη κληρονομιά του θανόντος συζύγου με μόνη δικαιολογητική του βάση την ιδιότητα του ως συζύγου η οποία υπάρχει μέχρι το αμετάκλητο της απόφασης για το διαζύγιο, με την υποχρέωση όμως να την αποδείξει.
Ωστόσο, ο επιζών σύζυγος δεν είναι ανέλεγκτος, αλλά η κληρονόμοι του θανόντος δύνανται να ανατρέψουν την εξ’ αδιαθέτου κλήση του επιζώντος συζύγου στη κληρονομιά αν αποδείξουν τα ακόλουθα : α)πως είναι κληρονόμοι του θανόντος, β) πως ο κληρονομούμενος είχε ασκήσει αγωγή διαζυγίου πριν πεθάνει. Αν ευσταθούν αυτοί οι λόγοι τότε ο επιζών σύζυγος χάνει ολοκληρωτικά το κληρονομικό του δικαίωμα δηλαδή και τη νόμιμη μοίρα του αλλά και το εξαίρετο.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως ο θάνατος ενός εκ των συζύγων έχει ως αποτέλεσμα τη κατάργηση της εκκρεμούς δίκης και δεν επέρχεται μεταβίβαση στους κληρονόμους της προσωποπαγούς αγωγής διαζυγίου. Κάθε κληρονόμος ή κάθε τρίτος (π.χ οφειλέτης) που έχει έννομο συμφέρον τον αποκλεισμό του επιζώντος συζύγου από τη κληρονομιά, έχει τη δυνατότητα έγερσης αναγνωριστικής αγωγής αναφορικά με το βάσιμο του λόγου διαζυγίου κατά του συζύγου που βρίσκεται στη ζωή. Τι γίνεται όμως με τη διαθήκη του θανόντος που άφηνε περιουσία στο σύζυγο του;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα παρέχεται στο άρθρο 1785 ΑΚ σύμφωνα με το οποίο η διάταξη σε διαθήκη του θανόντος υπέρ του επιζώντος συζύγου του είναι σε περίπτωση αμφιβολίας ακυρώσιμη, αν ο γάμος τους είναι άκυρος ή λύθηκε με δικαστική απόφαση όσο ζούσε ο διαθέτης ή ακόμα στη περίπτωση που ο διαθέτης έχοντας βάσιμο λόγο διαζυγίου είχε ασκήσει αγωγή κατά του επιζώντος συζύγου του. Τονίζεται βέβαια πως όλα αυτά ισχύουν μόνο σε περίπτωση αμφιβολίας, όταν δηλαδή είναι δυσχερής η διαπίστωση από την ερμηνεία του ίδιου του κειμένου της διαθήκης σε συνδυασμό με τα εξωτερικά στοιχεία αυτής αντίθετη βούληση του διαθέτη.
Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζετε πως τόσο λεπτά νομικά ζητήματα χρειάζονται χειρισμό από νομικό και δεν αρκεί φυσικά η ανάγνωση ενός άρθρου.
