Η δημοτικοποίηση της Πανδώρας. Προδημοσίευση από το βιβλίο της Άννας Τανή- Καραχάλιου με τίτλο «Πανδώρα Κοζάνης 1902-2016: Ο μουσικός πολιτισμός της πόλης στη διάρκεια του χρόνου»

10 Min Read
Το επόμενο Σάββατο 24 Μαρτίου και ώρα 6 το απόγευμα θα παρουσιαστεί στην Αίθουσα της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης το βιβλίο της Άννας Τανή- Καραχάλιου με τίτλο «Πανδώρα Κοζάνης 1902-2016: Ο μουσικός πολιτισμός της πόλης στη διάρκεια του χρόνου». «Ο Χρόνος» σήμερα προδημοσιεύει απόσπασμα του βιβλίου με τα ορόσημα στην πορεία της ιστορικής φιλαρμονικής όπως τα  κατέγραψε η Άννα Τανή-Καραχάλιου.

1974-1981
Οι δυσκολίες που ακολουθούσαν την Πανδώρα από την ίδρυσή της ήταν οι ίδιες και είχαν πάντα σχέση με τα οικονομικά αλλά και με τους μαθητές, γιατί όσοι πήγαιναν φοιτητές ή στρατιώτες στη συνέχεια απομακρύνονταν από τη Φιλαρμονική. Η Πανδώρα αντιμετώπιζε εκ νέου το φάσμα της διάλυσής της, το οποίο κορυφώθηκε το 1974. Τότε ο μεγάλος δάσκαλος Ελευθέριος Καραχάλιος μη θέλοντας να διαλυθεί η Φιλαρμονική κάλεσε όλους τους παλιούς μαθητές σε μια συνεστίαση στο κέντρο «Τρίκος» (σημερινό καφέ «Αναστασία»), όπου τους περιέγραψε τη δεινή κατάσταση, στην οποία είχε περιέλθει η Πανδώρα. Όλοι οι παρόντες υποσχέθηκαν να μην αφήσουν την μπάντα να διαλυθεί και ως πρώτο δείγμα στήριξης ήταν η συμμετοχή τους στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου 1974 με μεγάλη επιτυχία. Το θαύμα είχε συντελεστεί! Η μπάντα όχι μόνο δεν διαλύθηκε, αλλά ανέδειξε μετά την παρέλαση νέο Δ.Σ., το οποίο προέκυψε από αρχαιρεσίες επιβεβλημένες από την αποχώρηση του προηγουμένου συμβουλίου και του προέδρου κ. Κων. Χασάπη.
Από την ψηφοφορία αναδείχθηκε νέο Δ.Σ. με πρόεδρο τον επιχειρηματία κ. Γεώργιο Σκαρκαλά, έναν άνθρωπο που αγάπησε με πάθος την Πανδώρα και «χαιρόταν σαν μικρό παιδί όταν την άκουγε να παίζει». Ο Γ. Σκαρκαλάς με απίστευτη ικανότητα και ακούραστη θέληση και προσπάθεια βοήθησε τα μέγιστα στη συνέχιση της ένδοξης μουσικής ζωής και ιστορίας της μπάντας συνεπικουρούμενος και από τα μέλη του Δ.Σ., τα οποία ήταν όλοι παλιοί μαθητές της Πανδώρας, Γάκης Λιόντας, Γιάννης Καραγκούνης, Νίκος Μπίκας, Μιχάλης Μαγούλας, Γιώργος Τσιμπέρης και Π. Καραχάλιος. Όλοι μαζί με τον πρόεδρο αρχίζουν, χωρίς υπερβολή, έναν «τιτάνιο» αγώνα να κρατηθεί η μπάντα στο επίπεδο εκείνο που γνώριζαν οι Κοζανίτες.
«…Τοιουτοτρόπως αρχίζει ένας τρομερός αγώνας για τα οικονομικά, αλλά και μέσα στα σχολεία για να προσέλθουν νέα παιδιά. Οι στολές χάλια, αλλά προπάντων τα όργανα ξεφυσούσαν από όλες τις μεριές. Η κατάσταση βελτιώθηκε αλλά απείχε πολύ από το επιθυμητό επίπεδο. Οι Κοζανίτες κυριολεκτικά είχαν βαρεθεί ή κουραστεί να συνδράμουν το Σύλλογο με αποτέλεσμα η Πανδώρα να συντηρείται μόνο με δωρεές πλέον και με κάποιο πρωτοχρονιάτικο ημερολόγιο. Παρ’ όλα αυτά η Πανδώρα πάντα στο ύψος των περιστάσεων. Δεν έλλειψε από καμία εκδήλωση».
Ωστόσο, η μπάντα συνεχίζει τις εμφανίσεις της, αλλά αραιά πλέον έξω από τη Κοζάνη. Το 1975 συνόδευσε το χορευτικό τμήμα του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών σε εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στις Πρέσπες και στη Φλώρινα.
1982-1984
Το 1982 επανεμφανίστηκαν εκ νέου τα οικονομικά προβλήματα γεγονός που ανάγκασε το Διοικητικό Συμβούλιο να ζητήσει οικονομική βοήθεια από τον τότε δήμαρχο κ. Γιάννη Παγούνη. Ο δήμαρχος δεν αποδέχθηκε το αίτημα και αντιπρότεινε να γίνει η μπάντα Δημοτική. Επί δύο χρόνια το Δ.Σ. βρίσκονταν σε δίλημμα. Αν παρέδιδε την μπάντα στο Δήμο, θα έπαυε η ιστορική της συνέχεια ως σύλλογος, αν όχι δεν θα επιβίωνε στο κοντινό μέλλον. Τελικά αποδέχθηκε την πρόταση, και η πρόταση τέθηκε για ψηφοφορία στα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου σε συνεδρίαση στις 21-6-1984.
Στην ιστορική για τη Φιλαρμονική εκείνη συνεδρίαση αποφασίστηκε η δημοτικοποίηση της μπάντας, παμψηφεί, από όλα τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου και παίρνοντας αριθμό πρωτοκόλλου στα πρακτικά του Δήμου 136/84 στις 21-6-1984, υπογράφτηκε από τον πρόεδρο του Δ.Σ. κ. Κυριάκου Ζούνη και από τα παρόντα μέλη του Δ.Σ.
Η Πανδώρα είχε σωθεί χάρη στον δήμαρχο Γιάννη Παγούνη.
1986
Ωστόσο, από τη στιγμή της υπογραφής μέχρι και της επισήμου παραδόσεώς της στο Δήμο πέρασαν περίπου δύο χρόνια. Στις 8-10-1986 υπεγράφη η επίσημη προσχώρησή της στο Δήμο. Στα δύο αυτά χρόνια που μεσολάβησαν παρέμεινε το ίδιο Δ.Σ., ενώ τα έξοδα είχε αναλάβει ο Δήμος.
Το τελευταίο ιστορικό Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσικού Συλλόγου Πανδώρα απαρτίζονταν από τους:
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΑΡΚΑΛΑΣ, πρόεδρος
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΟΥΜΗΣ, αντιπρόεδρος
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΜΠΕΡΗΣ, ταμίας
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΙΟΝΤΑΣ, μέλος
ΠΑΡΗΣ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ, γενικός γραμματέας
ΚΑΙ ΤΑ ΑΔΕΛΦΙΑ
ΣΑΒΒΑΣ ΔΙΑΦΑΣ, έφορος υλικού
ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΙΑΦΑΣ, έφορος εκδηλώσεων
Το Δ.Σ. παρέδωσε στο Δήμο και ολόκληρο το αρχείο το οποίο σήμερα δεν κατέχει. Ο Γ. Σκαρκαλάς και ο Γ. Τσουμής εξουσιοδοτήθηκαν για το νομικό μέρος της υπόθεσης, διότι εκτός των άλλων στο Δήμο Κοζάνης παραδόθηκαν και τα δωρηθέντα ακίνητα της Πανδώρας, που ήταν αρκετά σημαντικά όπως: 1) ένα διαμέρισμα δωρεά του δικηγόρου Γεωργίου Καράτζια, 2) ένα κατάστημα δωρεά του Λάζαρου Γκέκα, 3) ένα τμήμα οικοπέδου εξ αδιαιρέτου δωρεά Βρέλλα, 4) ένα διαμέρισμα στη Θεσσαλονίκη, 5) 120.000 δρχ. από το Υπουργείο Βορείου Ελλάδος με πρωτοβουλία Μερκούρη Κυρατσού ως Γενικού Γραμματέως του Υπουργείου.
1982–1984
Για τα δύο χρόνια που μεσολάβησαν, 1982–1984, από τότε δηλαδή που παρέδωσε ο Ελευθέριος Καραχάλιος μέχρι τότε που ανέλαβε ο γιος του Πάρης την μπάντα, διηύθυνε ο Σπύρος Κολοκοτρώνης, υπολοχαγός της στρατιωτικής μπάντας. Ενδεικτική είναι η ακόλουθη συνέντευξη του Πάρη Καραχάλιου για το ρόλο που έπαιξε ο δήμαρχος για την τύχη της μπάντας και την ανάληψη καθηκόντων ως αρχιμουσικού του ίδιου.
«Μετά την αποχώρηση του πατέρα μου και όταν ανέλαβε ένας αξιωματικός της στρατιωτικής μουσικής είδαμε και πάλι ότι φεύγοντας θα διαλυόταν η Φιλαρμονική. Ξαφνικά βρέθηκα σ’ ένα τρομερό δίλημμα όταν με κάλεσε ο τότε δήμαρχος Γιάννης Παγούνης, να βοηθήσω την Πανδώρα, γιατί δεν υπάρχει άλλο άτομο. Με έθεσε προ του διλήμματος ή θα διαλυθεί η Φιλαρμονική ή θα την αναλάβεις εσύ που είσαι γέννημα-θρέμμα της, ξέρεις την ιστορία της, τους πόθους, τις ελπίδες της, έζησες τις στιγμές της δόξας της. Βρέθηκα προ τρομερού διλήμματος και αφού το συζήτησα με τη σύζυγό μου που συμφώνησε και αυτή είπα το ναι στο δήμαρχο Γιάννη Παγούνη και από τον Ιούνιο του ’84, ανέλαβα τη Δ/νση».
Ο Πάρης Καραχάλιος ακολούθησε πιστά τον τρόπο διδαχής και διεύθυνσης του πατέρα του, οπότε η Πανδώρα επί της εποχής του γνώρισε μεγάλες επιτυχίες.
«Μαθητεύοντας κοντά στον πατέρα μου, που κατά τα λεγόμενα άλλων ήταν άριστος αξιωματικός και πολύ καλός μουσικός στη στρατιωτική μουσική, επειδή διετέλεσα μαθητής του πολλά χρόνια, έμαθα πολλά πράγματα απ’ αυτόν ως προς την εκμάθηση της μουσικής και τον τρόπο δ/νσης».
Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο νέος αρχιμουσικός είχε να αντιμετωπίσει δύο μεγάλα πρακτικά προβλήματα, τις στολές και τα όργανα, που λόγω παλαιότητας, έπρεπε να αντικατασταθούν.
Το πρώτο πρόβλημα αντιμετωπίστηκε άμεσα, γιατί ο δήμαρχος Παγούνης έδωσε εντολή και ετοιμάστηκαν οι κόκκινες χειμερινές στολές.
Δυστυχώς, όμως, για το δεύτερο πρόβλημα των οργάνων δεν γινόταν τίποτα, γιατί δεν υπήρχαν τα απαιτούμενα χρήματα στο Δήμο. Την κατάσταση έσωσε ένας άλλος μεγάλος ευεργέτης ο κ. Βαντής Διαμαντής, γόνος κοζανίτικης οικογένειας και κάτοικος της Θεσσαλονίκης. Ο κ. Βαντής επισκέφθηκε τη Φιλαρμονική το 1991, γιατί στη νεαρή του ηλικία υπήρξε μαθητής της Πανδώρας. Τότε ο αρχιμουσικός τού διεκτραγώδησε το πρόβλημα των οργάνων. Μέσα στην ίδια χρονιά έστειλε επιταγή στον δήμαρχο κ. Πάρη Κουκουλόπουλο με την εντολή να αγορασθούν καινούρια όργανα.
Ως πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια του Πάρη Καραχάλιου αναγνωρίζεται η επαναφορά της ξεχασμένης συνήθειας να ψυχαγωγούνται οι Κοζανίτες με το υπέροχο μουσικό πρόγραμμα της Φιλαρμονικής στην πλατεία της πόλης μας. Οι μουσικοί πήγαιναν ανέκαθεν να κάνουν «τις πλατείες», όπως τις ονόμαζαν, αλλά η συνήθεια είχε ατονήσει.
Η Πανδώρα χάρισε ένα όμορφο απογευματινό σε εκατοντάδες ανθρώπους με το ποικίλο και ευχάριστο ρεπερτόριό της παίζοντας μέχρι ιταλικά και ισπανικά κομμάτια.
Πάνω από 280 μαθητές έμαθαν να παίζουν πνευστά όργανα την περίοδο από το 1989–2015 σύμφωνα με τη μαρτυρία του μαέστρου Πάρη Καραχάλιου. Από αυτούς πάρα πολλοί διακρίθηκαν ως εξαίρετοι μουσικοί, έγιναν δάσκαλοι και άλλοι λόγω της μουσικής τους κατάρτισης αποκαταστάθηκαν επαγγελματικά. Μεταξύ αυτών πολλοί σημείωσαν ξεχωριστή καριέρα κάνοντας το δάσκαλό τους υπερήφανο.
2002–2016
To μεγάλο μουσικό ταξίδι μέσα στο χρόνο της Πανδώρας ενδιαφέρον πάντα με πολλά εμπόδια και πολλές αντιξοότητες αλλά και με μεγάλες επιτυχίες, ευχάριστες καθημερινές στιγμές και υψηλές διακρίσεις. Τα εμπόδια και οι δυσκολίες κάθε φορά ξεπερνιούνταν χάρη στον πατριωτισμό, την αγάπη για τη μουσική, την επιμονή και τη θέληση ορισμένων ανθρώπων. Το κέρδος για την πόλη μεγάλο και πολύπλευρο, αναγνωρίζεται από τους πολίτες και ανταποδίδεται ως αγάπη, σεβασμός και τιμή προς τον εκάστοτε αρχιμουσικό της και κυρίως προς τον κ. Πάρη Καραχάλιο, ο οποίος ευδοκίμησε να τιμηθεί με το χρυσό μετάλλιο της πόλης στις 17 Δεκεμβρίου 2015.

Μοιραστείτε την είδηση