Μέσα στον Ιούνιο οι κτηνοτρόφοι, συνήθως, κουρεύουν τα πρόβατα και τα γίδια και αυτό είναι μια διαδικασία πολύωρη και πολύ κουραστική. Ταυτόχρονα, όμως, είναι η χαρά των κτηνοτρόφων και μια μεγάλη γιορτή.
Βρεθήκαμε στο Καλονέρι Κοζάνης και συγκεκριμένα στη μονάδα του Κυριάκου Λουκά, για να παρακολουθήσουμε από κοντά την «κουρά» των προβάτων.
«Λόγω καιρού αργήσαμε λίγο να κουρέψουμε τα πρόβατα. Είναι η χαρά των κτηνοτρόφων η σημερινή μέρα» λέει ο ιδιοκτήτης της μονάδας Κυριάκος Λουκάς.
Κουρά σημαίνει κούρεμα και ανήκει σε μια πολύ μεγάλη αρχαία οικογένεια λέξεων. Προέρχεται από το αρχαίο ρήμα “κείρω”, που δεν σημαίνει μόνο “κουρεύω”, αλλά γενικώς κόβω/αποκόβω, μιας και από το ίδιο ρήμα προέρχεται και η λέξη “κέρμα”, δηλαδή το κομματάκι/τεμάχιο που χρησιμοποιείται με τη σημασία του μικρού νομίσματος.
«Ήρθα να βοηθήσω να κουρέψουμε τα πρόβατα» λέει ο Γιώργος Γιαννάκης από την Εράτυρα, κτηνοτρόφος κι αυτός στο επάγγελμα. «Το βρήκαμε από τον πατέρα, τώρα έχω κι εγώ πρόβατα. Ώσπου αντέχουμε, θα τα έχουμε. Αν ξέρεις τι να κάνεις, το επάγγελμα είναι εύκολο. Από τότε που γεννηθήκαμε, αυτή τη δουλειά κάνουμε. Μια ζωή είχαμε πρόβατα. Είχε ο πατέρας μου τώρα έχω κι εγώ» λέει ο κ. Γιαννάκης.
Η κουρά είναι μια από τις εντυπωσιακές γιορτές που λαβαίνει χώρα κάθε χρόνο, τον Ιούνιο, στο πλαίσιο της οποίας κάθε κτηνοτρόφος προσκαλεί φίλους και συγγενείς να τον βοηθήσουν στο δύσκολο αυτό έργο και μετά τους κερνά και ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι και φαγοπότι.
Η κουρά είναι μια διαδικασία δύσκολη, αφού χρειάζονται πολλά χέρια με τεχνική, ενώ τα πρόβατα πολλές φορές είναι δύστροπα. Προηγείται το κωλοκούρισμα (το κούρεμα στην ουρά και στα πίσω πόδια) στην αρχή της Άνοιξης, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού, τον Ιούνιο, γίνεται η ολική κουρά.
Άλλοτε οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν το μαλλί, που ήταν πολύτιμη πρώτη ύλη, για την παρασκευή υφασμάτων στη ρόκα και στον αργαλειό. Σήμερα το πουλάνε «για κομμάτι» ψωμί σε γυρολόγους εμπόρους και σε αντάλλαγμα δεν παίρνουν λεφτά, αλλά είδος, δηλαδή εμπόρευμα.
«Από το κούρεμα δε βγάζουμε τίποτα, από τα μαλλί τίποτα και από το γάλα τίποτα. Μας καταδίκασαν. Το γάλα είναι πια στα εβδομήντα λεπτά και το μαλλί στα 20 λεπτά» αναφέρει ο Νίκος Βλάχος από τον Πελεκάνο που βρέθηκε στο Καλονέρι για να βοηθήσει στο κούρεμα και να συμμετέχει στο γλέντι.
Η κουρά των προβάτων είναι μια μεγάλη γιορτή άρρηκτα δεμένη με τον κτηνοτροφικό τρόπο ζωής. Είναι, όπως λέγεται, η «γιορτή των προβάτων».
Παλιότερα, όσοι δεν είχαν δικά τους αιγοπρόβατα κυριολεκτικά παρακαλούσαν να τους καλούν σε κουρές. Ο λόγος ήταν ότι σαν ανταμοιβή τους, εκτός από το φαγοπότι, έπαιρναν και ένα «μποκάρι», δηλαδή τα μαλλιά ενός προβάτου. Με τη συγκέντρωση «μποκαριών» από πολλές κουρές εξασφάλιζαν το μαλλί για την κατασκευή των διαφόρων ενδυμάτων και υφαντών που χρειαζότανε για την οικογένεια.
Ρεπορτάζ-φωτογραφίες: Δημήτρης Στραβού