Χωρίς θέατρα, συναυλίες και καλλιτεχνικά δρώμενα παραμένει η χώρα, κατά συνέπεια και η Κοζάνη, για άγνωστο διάστημα αφού ο κορωνοϊός ανατρέπει τα πάντα και δημιουργεί ένα κοινωνικό περιβάλλον αποξενωμένο και απόμακρο και ένα οικονομικό περιβάλλον που παρακμάζει συνεχώς. Με την κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων κρίθηκε αναγκαία η λήψη νέων περιοριστικών μέτρων που περιλαμβάνουν για άλλη μια φορά «κλειστά» θέατρα και απαγόρευση παραστάσεων.
Ο καλλιτεχνικός κόσμος που ήταν σε κρίση πλέον στενάζει και εύλογα δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά για την βιωσιμότητα των καλλιτεχνικών επιχειρήσεων και το κατά πόσο θα υπάρχουν μετά τον κορωνοϊό για να ανεβάσουν παραστάσεις που τόσο ανάγκη έχει το θεατρόφιλο κοινό.
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης Βασίλης Μυριανθόπουλος, ο Κοζανίτης μουσικός Χρήστος Ραφαηλίδης που ζει στη Νέα Υόρκη, ο ηθοποιός Στέλιος Χλιαράς και η ερασιτέχνης ηθοποιός Δώρα Σιαλβέρα, μίλησαν στον «Χ» για τις απόψεις τους και τα συναισθήματά τους σε αυτήν την δύσκολη συγκυρία για την ανθρωπότητα και το θέατρο.
Βασίλης Μυριανθόπουλος – Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης: Είμαστε εδώ και θα κάνουμε ότι μπορούμε
Όλοι έχουμε να αντιμετωπίσουμε το ψυχολογικό βάρος αυτής περιόδου που δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Το θέατρο που ήταν το σημείο αποσυμφόρησης, ψυχαγωγία, κοινωνικοποίηση, εκτόνωση της κακής ενέργειας, δυστυχώς δεν μπορούμε να το έχουμε και να το ζούμε λόγω της κατάστασης. Το θέατρο απορροφά όλη την «μαυρίλα» για να δώσει κάτι διαφορετικό και ευχάριστο και δυστυχώς έχει απαγορευτεί.
Δοκιμάσαμε στην καραντίνα του Μαρτίου εναλλακτικές λύσεις όπως παραστάσεις μέσω διαδικτύου και άλλες δράσεις αλλά τώρα είναι πολύ σκληρό να στερείσαι αυτό που ξέρεις που αγαπάς. Προετοιμαζόμαστε για μια καινούργια πλατφόρμα που κανείς δεν ξέρει τι θα αντιμετωπίσουμε και αν θα μας κάνει να αναθεωρήσουμε πάλι αυτό που σχεδιάζουμε.
Δεν δουλεύουμε, δεν υπάρχουν εισπράξεις, το θέατρο είναι κλειστό, δεν υπάρχει στόχος, όνειρα και το θέμα είναι να δούμε τι υπάρχει και να κρατήσουμε μια αισιοδοξία. Προφανώς και μας επηρεάζει η κατάσταση αλλά αν μείνουμε με αρνητισμό και στεναχωρηθούμε δεν θα μπορούμε να μετακινηθούμε μπροστά και θα μας κρατήσει όλο αυτό ακόμη πιο πίσω. Πρέπει να κρατήσουμε τον κόσμο και να κρατηθούμε και εμείς με ότι έχουμε και ότι μπορούμε να κάνουμε γιατί το ΔΗΠΕΘΕ πρέπει να είναι ακόμη πιο δυνατό όταν οι συνθήκες είναι έτσι.
Η εβδομάδα που διανύουμε είναι σημαντική για το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης γιατί αναμένουμε οδηγία για το αν μπορούμε να συνεχίσουμε τις πρόβες για την παράσταση που ετοιμάζουμε. Λόγω κορωνοϊού κάναμε πρόβες στην Αθήνα όταν και όπου επιτρεπόταν όμως τώρα έχουν διακοπεί. Συνεπώς αναμένουμε την οδηγία να δούμε αν μπορούμε να κάνουμε τις πρόβες στην Κοζάνη και αν αυτό συμβεί και τα πράγματα είναι καλά με την πανδημία τότε γιατί όχι να κάνουμε και πρεμιέρα 3 Δεκεμβρίου.
«Είμαστε εδώ» και αυτό πρέπει να κρατήσει ο κόσμος. Είμαστε εδώ και θα κάνουμε ότι μπορούμε.
Χρήστος Ραφαηλίδης – μουσικός: Καταστροφικές οι επιπτώσεις για τους καλλιτέχνες και για το κοινό
Ζώντας στη Νέα Υόρκη αλλά έχοντας διαρκώς το βλέμμα στραμμένο στην Ελλάδα, όπου βρίσκονται οι γονείς και αγαπημένα μου πρόσωπα, διαπιστώνω μια κοινή συμπεριφορά ανεξαρτήτως εθνικότητας, ηλικίας ή πολιτικών πεποιθήσεων: είναι η ανάγκη των ανθρώπων να πιστέψουν στο παράδοξο, να αμφισβητούν με πάθος τους επιστήμονες και να αναπτύσσουν θεωρίες που βασίζονται σε στοιχεία αμφιβόλου εγκυρότητας από το ίντερνετ. Άραγε, πόσα προτίθενται να ρισκάρουν για να υπερασπιστούν το δικαίωμα τους να κυκλοφορούν χωρίς μάσκα, να βγαίνουν χωρίς περιορισμούς και να θεωρούν πως όλο αυτό είναι μια παγκόσμια συνωμοσία; Αξίζει να γίνει πειραματόζωο ένας δικός τους άνθρωπος για να βγάλουν πιστευτά συμπεράσματα;
Ασφαλώς και η απαγόρευση συναυλιών και παραστάσεων λόγω κορωνοϊού έχει καταστροφικές επιπτώσεις όχι μόνο για τους καλλιτέχνες αλλά και για όλους τους συντελεστές και το ίδιο το κοινό, που στερείται τις τέχνες για ένα τόσο μεγάλο διάστημα. Ωστόσο, είναι σημαντικό σε αυτήν την παγκοσμίως μοναδική στιγμή, να δούμε την μεγάλη εικόνα. Διακινδυνεύουμε πάρα πολλά επιστρέφοντας στον προηγούμενο τρόπο ζωής μας, αυτό αποδεικνύουν τα δεδομένα των τελευταίων μηνών. Από την άλλη πλευρά, οι οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων που ελήφθησαν ανά τον κόσμο είναι δυσβάσταχτες. Ίσως ακούγεται απλοϊκό, αλλά διερωτώμαι αν υπήρχε κάποια λύση, όπως λένε εδώ στην Αμερική: ‘έξω από το κουτί’. Δεν είμαι οικονομολόγος, μήπως όμως θα μπορούσαν οι παγκόσμιοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί να παίξουν ρόλο από μηχανής θεού, υποστηρίζοντας εθνικές οικονομίες και πολίτες;
Δεν είμαι σε θέση να δώσω συμβουλές ή οδηγίες. Η λογική μου όμως μου λέει να διατηρήσω χαμηλό προφίλ, να δείξω εμπιστοσύνη στους επιστήμονες και να κάνω υπομονή. Θα περάσει.
Στέλιος Χλιαράς – ηθοποιός: Από τον Μάρτιο μέχρι και σήμερα το θέατρο είναι στην ουσία σε συνεχόμενο lockdown
Το σύνολο του καλλιτεχνικού κλάδου υποστηρίξαμε ήδη από το καλοκαίρι ότι τα θέατρα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτά, αφού είναι απαραίτητα για την ψυχική υγεία και την συναισθηματική εκτόνωση της κοινωνίας μας, αποτελώντας ταυτόχρονα έναν ασφαλή χώρο για τους θεατές (σταθερές θέσεις με αποστάσεις – μάσκες κλπ).
Η κυβερνητική ολιγωρία όμως, και η πλήρης απαξίωση των καλλιτεχνών και των καλλιτεχνικών σωματείων από μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) τους τελευταίους 7 μήνες, οδήγησε μικρή μερίδα του κλάδου να διαφοροποιηθεί και να υποστηρίξει το κλείσιμο των θεάτρων και την πλήρη αποζημίωση τόσο των εργαζομένων στο χώρο του πολιτισμού, όσο και των επιχειρήσεων.
Θα προσπαθήσω πολύ σύντομα να περιγράψω την κατάσταση στον κλάδο μας τους μήνες της πανδημίας, και να εξηγήσω γιατί -εν τέλει- υποστηρίζω κι εγώ ότι τα θέατρα πρέπει να παραμείνουν κλειστά μέχρι την άνοιξη του 2021:
Από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα έχουν εργαστεί ελάχιστοι ηθοποιοί, καθώς για να καλυφθούν τα έξοδα παραγωγής επιλέγονται ολιγοπρόσωπα έργα, ενώ παράλληλα αρκετά θέατρα (ιδιωτικά και δημόσια) έχουν βάλει “λουκέτο” σε κάποιες από τις σκηνές τους. Επιπρόσθετα ο χώρος του παιδικού-εφηβικού θεάτρου είναι παντελώς κλειστός, χαρακτηριστικό παράδειγμα η παιδική και η εφηβική σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, που ορθά δεν προγραμμάτισε τίποτα για την τρέχουσα σεζόν, και ένα σωρό άλλες ομάδες – θίασοι κλπ που δεν μπορούν να εργαστούν, αφού η παρουσίαση παιδικών θεαμάτων δεν είναι εφικτή.
Κατά συνέπεια από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα ο κλάδος μαστίζεται από τεράστια ανεργία, και δυστυχώς έχει αποζημιωθεί με 800€ μόνο μια πολύ μικρή μερίδα συναδέλφων, καθώς δεν υπάρχει κυβερνητική μέριμνα που να αφορά στο σύνολο των πληττόμενων στο χώρο του πολιτισμού.
Τα θέατρα είναι ένας εργασιακός χώρος που για να λειτουργήσει απαιτείται πολύμηνη προετοιμασία (πρόβες). Μέχρι μέσα Οκτώβρη το ΥΠΠΟ δεν είχε ανακοινώσει τίποτα, δεν είχε βγάλει κανένα υγειονομικό πρωτόκολλο για τον πολιτισμό, αφήνοντας έναν ολόκληρο κλάδο καλλιτεχνών και τεχνικών εντελώς στον αέρα.
Με όλα τα παραπάνω δεδομένα, δυστυχώς, είναι καλύτερο να παραμείνουν τα θέατρα κλειστά μέχρι την άνοιξη, και να διεκδικήσουμε από κοινού καθολική στήριξη των εργαζομένων στις τέχνες. Είναι αδιανόητο για τη χώρα που γέννησε τον πολιτισμό, να οδηγεί τους εργάτες του πολιτισμού στην ανέχεια και την απόγνωση, με αποκορύφωμα τα συσσίτια για καλλιτέχνες που δυστυχώς ξεκίνησαν πριν λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη.
Το κομμάτι της δημόσιας υγείας δεν το έθιξα σχεδόν καθόλου, γιατί παρ’ όλο που τα θέατρα τήρησαν με ευλάβεια όλα τα μέτρα ασφαλείας, παρ’ όλο που δεν υπήρξε κανένα κρούσμα στις καλοκαιρινές παραστάσεις, αλλά ούτε και στις χειμερινές τις 3 εβδομάδες του Οκτώβρη που λειτούργησαν, ο κλάδος “τιμωρήθηκε” για άλλη μια φορά αναστέλλοντας την λειτουργία του στις κόκκινες περιοχές, για ένα μήνα.
Ένα μπάχαλο, ας μου επιτραπεί η λέξη, και ένα τεράστιο “γιατί” πλανάται πάνω από την έλλειψη ατομικής ευθύνης των αρμοδίων, και μπροστά στο αβέβαιο μέλλον όλων των εργαζομένους στο χώρο της τέχνης. Είναι γεγονός ότι σε όλους μας έχει λείψει το θέατρο, είναι γεγονός ότι αποτελεί κοινωνικό αγαθό και το έχουμε όλοι ανάγκη, αλλά παράλληλα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι είναι και μία σκληρή εργασία που οφείλει να γίνει σεβαστή ως εργασία, όχι ως χόμπι, όχι ως ελιτίστικη απασχόληση, αλλά ως ισότιμη εργασία και μάλιστα -πολύ- ειδικών συνθηκών.
Δώρα Σιαλβέρα – ερασιτέχνης ηθοποιός: Τίθεται πλέον ζήτημα επιβίωσης για τους ανθρώπους της τέχνης
Εννοείται πως πέρα και πάνω απ’ όλα είναι η υγεία μας. Και για να προστατεύσουμε την υγεία μας οφείλουμε να ακολουθήσουμε τις οδηγίες των επιστημόνων.
Το νόμισμα έχει όμως δυο όψεις. Από τη μια πλευρά βρίσκεται η ασφάλεια της σωματικής μας υγείας και από την άλλη η ασφάλεια της ψυχικής μας υγείας. Και ψυχική υγεία δεν υπάρχει χωρίς εργασία και χωρίς ψυχαγωγία.
Με την απόφαση της κυβέρνησης για απαγόρευση των παραστάσεων, τίθεται πλέον ζήτημα επιβίωσης για τους ανθρώπους της τέχνης. Είναι αδιανόητο αν σκεφτεί κανείς το τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό πλήγμα. Τα θέατρα και οι χώροι πολιτισμού σηκώνουν ένα τεράστιο βάρος στους ώμους τους και δυστυχώς στην άκρη του τούνελ δεν φαίνεται τι είναι αυτό που υπάρχει.
Υπάρχει όμως και η πλευρά των θεατών. Οι άνθρωποι όταν βιώνουν δύσκολες καταστάσεις έχουν ανάγκη να επικοινωνήσουν μέσω της τέχνης. Αισθάνονται ότι μοιράζονται το πρόβλημά τους και τα συναισθήματά τους με τους άλλους και αυτό τους βοηθά. Πόσο ευεργετικό θα ήταν για πολλούς ανθρώπους, αν είχαν την ευκαιρία αυτή τη δύσκολη περίοδο να δουν μια ωραία παράσταση, τηρώντας φυσικά όλα τα μέτρα ασφαλείας;
Ο Όσκαρ Ουάιλντ είπε πως το θέατρο είναι «ο πιο άμεσος τρόπος με τον οποίο ένας άνθρωπος μπορεί να μοιραστεί με κάποιον άλλον την αίσθηση του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».
Στόχος της Πολιτείας λοιπόν πρέπει να είναι να μην χάσουμε την αίσθηση να είμαστε άνθρωποι. Κι εκεί πιστεύω πως θα κερδηθεί το στοίχημα. Όταν βγούμε από όλο αυτό με τις μικρότερες δυνατές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, αλλά και σε ανθρώπινες
