Σεμινάρια φονικής γραφής
Πέτρος Μάρκαρης
Γαβριηλίδης, 2018
336 σελ.
«Απροσδόκητες αλλαγές κατακλύζουν την προσωπική και την επαγγελματική ζωή του αστυνόμου Κώστα Χαρίτου σ’ αυτό το βιβλίο. Ταυτόχρονα καλείται, για άλλη μια φορά, να εξιχνιάσει εγκλήματα που δεν αφορούν μόνο τα πρόσωπα που τα διαπράττουν αλλά ένα ολόκληρο σύστημα που εξακολουθεί να κλείνει τα μάτια και να προστατεύει παρανομίες που επηρεάζουν ολόκληρη την κοινωνία.
Ο διεθνής συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης, στα “Σεμινάρια φονικής γραφής” ανοίγει διάπλατα τις πόρτες στον αναγνώστη του και τον οδηγεί στους λαβύρινθους του ασύλου.»
Ο τίτλος Σεμινάρια φονικής γραφής παραπέμπει ασφαλώς στα σεμινάρια «δημιουργικής γραφής» που έχουν κατακλύσει τη χώρα και γίνονται σε πανεπιστήμια, σχολεία, δήμους, βιβλιοθήκες, ιδιωτικές σχολές.
Στα «Σεμινάρια φονικής γραφής» ο Πέτρος Μάρκαρης ασχολείται με πολλά σημερινά θέματα, από τη μετανάστευση μέχρι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η δράση ωστόσο στο μυθιστόρημα περιστρέφεται γύρω από μερικούς περίεργους φόνους πανεπιστημιακών που έχουν αφήσει τις αίθουσες διδασκαλίας χάριν της πολιτικής, χωρίς όμως να παραιτούνται από το δικαίωμά τους να επιστρέψουν εκεί, αν χρειαστεί.
Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο “Η ιστορία του Αλή Ρέτζο”. Δραματουργός, μεταφραστής, μελετητής του έργου του Μπέρτολτ Μπρεχτ και σεναριογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εκτός από τέσσερα θεατρικά έργα, έχει γράψει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα, το “Νυχτερινό δελτίο” (1995) και το “Άμυνα ζώνης” (1998) [σ.σ.: ακολούθησαν τα μυθιστορήματα “Ο Τσε αυτοκτόνησε” (2003), “Βασικός μέτοχος” (2006), “Παλιά, πολύ παλιά” (2008), “Ληξιπρόθεσμα δάνεια” (2010), “Περαίωση” (2011), με τη μεσολάβηση της συλλογής διηγημάτων “Αθήνα, πρωτεύουσα των Βαλκανίων” (2004)]. Στα μυθιστορήματά του κεντρικός ήρωας είναι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ένας συντηρητικός ως προς τις ιδέες και τις συνήθειες πενηντάρης, που έχει ως χόμπι την ανάγνωση λεξικών. Πρόκειται για έναν συνεπή επαγγελματία διώκτη του εγκλήματος που πρωταγωνιστεί σε νουάρ ιστορίες. Παντρεμένος με μιαν ήσυχη, απλοϊκή γυναίκα, πατέρας μιας ανήσυχης ερωτικά φοιτήτριας, δεν έχει καμιά σχέση ή ομοιότητα με τον Ηρακλή Πουαρό της Αγκάθα Κρίστι ούτε βέβαια με τον Φίλιπ Μάρλοου του Ρέημοντ Τσάντλερ. Θυμίζει όμως αμυδρά τον αστυνόμο Μαιγκρέ του Ζορζ Σιμενόν και είναι κατά κάποιον τρόπο ο διάδοχος του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα, ήρωα του Γιάννη Μαρή, του εισηγητή της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’50, ενός σημαντικού συγγραφέα, άγνωστου στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Στα μυθιστορήματα του Μάρκαρη είναι έντονοι οι απόηχοι από την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς κάποιοι ήρωες του, είχαν πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με πρόσωπα των κρατικών μηχανισμών εκείνων των καθεστώτων.
Η γυναίκα με τα κόκκινα μαλλιά
Ορχάν Παμούκ
μετάφραση: Στέλλα Βρετού
Εκδόσεις Πατάκη, 2018
342 σελ.
«Πόσο καθοριστική για την υπόλοιπη ζωή µας είναι η πρώτη ερωτική εµπειρία; Ή µήπως αυτό που ορίζει τη µοίρα µας είναι η δύναµη της ιστορίας και των µύθων; Στα µέσα της δεκαετίας του 1980, ενώ ο πηγαδάς µάστορας Μαχµούτ και ο έφηβος βοηθός του Τζεµ σκάβουν ένα πηγάδι σ’ ένα δύσκολο κοµµάτι γης για να βρουν νερό, µια µυστηριώδης γυναίκα, ηθοποιός ενός περιοδεύοντος θιάσου, κάθε βράδυ στο υπαίθριο θέατρό της αφηγείται στους θεατές παλιά παραµύθια και ιστορίες.
Η “Γυναίκα µε τα κόκκινα µαλλιά”, µε άξονα τον έρωτα του Τζεµ, µας παρασέρνει στη δίνη ενός µεγάλου ανθρώπινου εγκλήµατος. Μας αφηγείται τη γνωριµία του νεαρού ήρωα µε τον έρωτα, τη ζήλια, την υπευθυνότητα, την ανεξαρτησία, πραγµατεύεταιθέµατα σχέσης πατέρα και γιου, “αυταρχισµού”, διαµόρφωσης της προσωπικότητας. Δύο θανάσιµααµαρτήµατα, η πατροκτονία και η παιδοκτονία, θα απασχολήσουν τον αναγνώστη, που για άλλη µια φορά θα συναντηθεί µε δύο θεµελιώδη έργα του δυτικού και ανατολικού κόσµου, τον “Οιδίποδα Τύραννο” του Σοφοκλή και το “Ρουστέµ και Σουχράµπ” του Ιρανού Φιρντουσί, και θα αναρωτηθεί πόσο η συνηθισµένη ζωή µας επηρεάζεται από τα παλιά κείµενα.»
Κάθε καινούργιο βιβλίο του νομπελίστα Τούρκου συγγραφέα είναι γεγονός. Το ίδιο συμβαίνει και στο τελευταίο του μυθιστόρημα, στο οποίο για άλλη μία φορά φαίνεται πόσο καλά γνωρίζει ο συγγραφέας τον πολιτισμό και τη νοοτροπία που επικρατεί στην Ανατολή αλλά και στη Δύση.
Ο Ορχάν Παμούκ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1952. Σπούδασε αρχιτεκτονική και δημοσιογραφία, πολύ γρήγορα όμως αφιερώθηκε στη λογοτεχνία. Το 1978 σε ηλικία εικοσιέξι μόλις ετών δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα “Cevdet Bey ve Ogullari” (“Τζεβντέτ Μπέης και Υιοί”), ένα ογκώδες έργο εξακοσίων είκοσι σελίδων, στο οποίο αφηγείται, μέσα από την ιστορία τριών γενεών μιας οικογένειας τούρκων εμπόρων, τη δημιουργία της τουρκικής αστικής τάξης και έμμεσα της σύγχρονης Τουρκίας (κίνημα των Νεοτούρκων 1908 – στρατιωτικό πραξικόπημα 1971). Το μυθιστόρημα αυτό βραβεύτηκε το 1979 στο διαγωνισμό μυθιστορήματος των εκδόσεων Μιλλιέτ. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε το 1982 και την επόμενη χρονιά πήρε το βραβείο μυθιστορήματος Ορχάν Κεμάλ. Ακολούθησαν το 1983 το “Sessiz Ev” (“Το σπίτι της σιωπής”), το 1985, το “Beyaz Kale” (“Λευκό κάστρο”) και το 1990 το “Kara Kitap” (“Μαύρο βιβλίο”). Στα έργα αυτά ο συγγραφέας δίνει εικόνες μιας κοινωνίας που προσπαθεί να βρει το πρόσωπό της ακροβατώντας στο γεωγραφικό και πολιτιστικό όριο δύο κόσμων. Η εκδυτικοποίηση της τουρκικής κοινωνίας με τη σύσταση του σύγχρονου τουρκικού κράτους και την άνοδο της τουρκικής αστικής τάξης, η έννοια της ατομικότητας και το θέμα της ιστορίας είναι θέματα που απασχολούν έντονα το συγγραφέα. Έχει τιμηθεί με πολλά λογοτεχνικά βραβεία στη χώρα του και τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 50 γλώσσες. Το 2005, και ενώ αντιμετώπιζε προβλήματα στη χώρα του εξαιτίας του ό,τι αναφέρθηκε δημόσια στη γενοκτονία των Αρμενίων, τιμήθηκε με το βραβείο Ειρήνης των Γερμανών βιβλιοπωλών στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης. Το 2006 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας, καθώς “αναζητώντας τη μελαγχολική ψυχή της γενέθλιας πόλης του, ανακάλυψε καινούργια σύμβολα για τη σύγκρουση και τη συνύφανση των πολιτισμών”.
