Πρωτοβουλία της Go Alive για την ενίσχυση της προσβασιμότητας
Η Κοζάνη προχωρά με ένα σημαντικό πρόγραμμα που έχει ως στόχο την απομάκρυνση εμποδίων και την ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία. Το πρόγραμμα «Ράμπες Αλληλεγγύης» περιλαμβάνει την κατασκευή ή την αποκατάσταση 800 πεζοδρομικών ραμπών στην πόλη της Κοζάνης, με στόχο να δημιουργηθεί ένα πιο προσβάσιμο αστικό περιβάλλον για όλους τους κατοίκους και επισκέπτες της πόλης.
Το έργο επικεντρώνεται στην απομάκρυνση των εμποδίων που αποκλείουν, κυρίως, τα ΑμεΑ από τον δημόσιο χώρο, ενώ συνδυάζεται με δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας. Η συμμετοχή νέων εθελοντών από διάφορες χώρες και η καταγραφή των εμπειριών των ατόμων με αναπηρία αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία του έργου, το οποίο φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια πόλη χωρίς αποκλεισμούς.
Το σχέδιο βασίζεται σε τρεις πυλώνες: α) την απομάκρυνση εμποδίων στο δημόσιο χώρο και τη βελτίωση της κινητικότητας των ΑμεΑ, β) την ενίσχυση της συμμετοχής των νέων μέσα από τον εθελοντισμό και γ) την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας γύρω από τα δικαιώματα και τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.
Το πρόγραμμα προβλέπει την κατασκευή και αποκατάσταση 800 πεζοδρομικών ραμπών για ΑμεΑ και άλλες ευάλωτες ομάδες. Παράλληλα, καταγράφονται δεδομένα από την τοπική κοινωνία για την εμπειρία της αναπηρίας, με σκοπό τη διαμόρφωση μιας πιο προσβάσιμης και συμπεριληπτικής Κοζάνης. Η επιλογή των σημείων έγινε με βάση επιτόπια καταγραφή και χαρτογράφηση των προβλημάτων που παρουσιάζουν υφιστάμενες ράμπες αλλά και όπου εντοπίστηκε η απουσία τους. Η αρχική χαρτογράφηση ξεκίνησε από το κέντρο της Κοζάνης και εκτείνεται μέχρι την Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη, όπου εντοπίστηκαν τουλάχιστον 50 ράμπες με σοβαρές κακοτεχνίες, οι οποίες πρέπει να τροποποιηθούν ή να αντικατασταθούν πλήρως.
Η δράση πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Κοζάνης, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συνεργασία με τον Σύλλογο Ατόμων με Αναπηρία Π.Ε. Κοζάνης. Όπως υπογραμμίζει ο Γιώργος Βλάχος, project manager του σχεδίου, «θέλαμε να δημιουργήσουμε μια ασφαλή, προσβάσιμη και συμπεριληπτική πόλη. Θέλαμε να εγκαταστήσουμε, σε συνεργασία με τον Δήμο Κοζάνης, έναν ικανό αριθμό από ράμπες πρόσβασης στα πεζοδρόμια».
Ο ίδιος σημειώνει πως «το πρόγραμμα διαρκεί ένα χρόνο και στοχεύει στην εξάλειψη των φυσικών και κοινωνικών εμποδίων, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους τους κατοίκους της Κοζάνης». Όπως λέει, «μέσω της συνεργασίας μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα. Θέλουμε να πάρουμε ανατροφοδότηση από αυτούς τους ανθρώπους και να δούμε πώς το βιώνουν μέσα από τα δικά τους μάτια». Η εμπειρία των ΑμεΑ και των οικογενειών τους αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ορθή σχεδίαση, καθώς το έργο δεν εστιάζει μόνο στις τεχνικές παρεμβάσεις αλλά και στη συνολική εμπειρία του δημόσιου χώρου. Στη δράση συμμετέχουν δέκα εθελοντές από την Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ουκρανία και τη Γερμανία, οι οποίοι εργάζονται συλλογικά για την υλοποίηση του σχεδίου.
Ο Γιώργος Βλάχος τονίζει ότι το σχέδιο ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, επισημαίνοντας ότι «συνδυαστικά με τους στόχους μπορούμε να μεταμορφώσουμε τον κόσμο για τα άτομα με αναπηρία». Η δράση δίνει έμφαση όχι μόνο στην κινητικότητα, αλλά και στη δυνατότητα των ατόμων με αναπηρία να συμμετέχουν ισότιμα στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την εργασία και την κοινωνική ζωή της πόλης.
Τι έδειξαν τα ερωτηματολόγια στην Κοζάνη
Στο πλαίσιο του σχεδίου διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο που απευθύνθηκε σε κατοίκους και επισκέπτες της Κοζάνης όλων των ηλικιών, με στόχο τη χαρτογράφηση των καθημερινών εμποδίων και της κοινωνικής αντίληψης για την αναπηρία. Τα πρώτα συμπεράσματα καταδεικνύουν σημαντικά κενά στην υποδομή, αλλά και δυσκολίες πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία, πολιτιστικούς χώρους και πεζοδρόμια. Πολλές απαντήσεις ανέφεραν την απουσία ραμπών, τη λανθασμένη ή ανύπαρκτη τοποθέτησή τους, την έλλειψη χώρων στάθμευσης για ΑμεΑ και την ύπαρξη εμποδίων σε διαδρομές με κακοσυντηρημένα πεζοδρόμια ή παράνομες σταθμεύσεις.
Συνολικά, 166 άτομα απάντησαν στο ερωτηματολόγιο, προσφέροντας σημαντικά στοιχεία για την καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία στην Κοζάνη. Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι πάνω από το 50% των ΑμεΑ έχουν βιώσει διακρίσεις, γεγονός που αντανακλά και τις επισημάνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δυσκολία πρόσβασης και την κοινωνική απομόνωση που αντιμετωπίζουν.
Ο project manager του έργου εξηγεί πως «είναι κάτι το οποίο το τονίζει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βλέπουμε ότι η ανάγκη για προσβασιμότητα είναι μεγάλη στην περιοχή». Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό δήλωσε πως έχει βιώσει συναισθήματα απελπισίας, λύπης και θυμού εξαιτίας των εμποδίων και των φραγμών που υπάρχουν στον δημόσιο χώρο, στις υποδομές και στις υπηρεσίες. Το σχέδιο δίνει ιδιαίτερη σημασία στα βιώματα και στην ψυχολογική επιβάρυνση που συνεπάγεται ο καθημερινός αποκλεισμός.
Παράλληλα, σημαντικό μέρος των συμμετεχόντων δήλωσε πως δεν έχει επαφή με ΑμεΑ στην καθημερινότητά του ή δεν γνωρίζει βασικά δικαιώματά τους, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση και εκπαίδευση στην κοινότητα. Το σχέδιο δίνει έμφαση και σε αυτή την παράμετρο, διοργανώνοντας δράσεις ευαισθητοποίησης και διαλόγου σε σχολεία και τοπικούς φορείς. Οι απαντήσεις αναμένεται να αξιοποιηθούν για την υλοποίηση στοχευμένων παρεμβάσεων και δράσεων ενημέρωσης.
Καταλήγοντας, ο Γιώργος Βλάχος υπογραμμίζει τη σημασία της συνέργειας: «Η συνεργασία μεταξύ φορέων αλλά και η κοινωνία να αναλάβουν δράση ενσυνείδητα για μια πιο προσβάσιμη και συμπεριληπτική πόλη. Μέσω της συνεργασίας μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα».
Το σχέδιο «Ράμπες Αλληλεγγύης» φιλοδοξεί να φέρει την έννοια της προσβασιμότητας στο προσκήνιο της τοπικής καθημερινότητας, ενδυναμώνοντας τους νέους να γίνουν φορείς αλλαγής και στηρίζοντας τη δημιουργία ενός αστικού περιβάλλοντος χωρίς αποκλεισμούς. Επίσης, αναδεικνύει ότι η προσβασιμότητα δεν είναι μόνο τεχνικό ζήτημα, αλλά πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική στάση απέναντι στην ισότητα και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Το έργο συνεχίζεται με στόχο να γίνει η Κοζάνη μια πόλη-παράδειγμα για όλη την Ελλάδα: μια πόλη στην οποία κανείς δεν μένει πίσω.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
