Άλλη μία σημαντική – για την Κοζάνη και την περιοχή της – ημερομηνία είναι και η 25 Ιουνίου 1950!…
Τί συνέβη στην Κοζάνη των 17.000 κατοίκων (η απογραφή της 7ης Απριλίου 1951 έδειξε ότι είχε 17.742 κατοίκους) την ημερομηνία αυτή;
Σίγουρα κάποιο γεγονός. Κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό, επιστημονικό επαγγελματικό, λογοτεχνικό, εικαστικό, αθλητικό και κοντολογίς ένα γεγονός, που τα αγκάλιαζε όλα αυτά και άλλα τόσα!…
Ποιο ήταν αυτό; Η έκδοση μιας νέας εφημερίδας!…
Όταν το πρωινό της 25 Ιουνίου 1950, οι εφημεριδοπώλες των δύο Πρακτορείων Εφημερίδων της Κοζάνης (Κώστα Καραλέκα – Δημ. Σφήκα και Αδελφών Γιάννη και Κλείτου Παπαϊωάννου), αδελφοί Γιώργος, Οδυσσέας, Βαγγέλης Δήμου αφ’ ενός και αδελφοί Γιωργούλας, Γιάννης Σακκαλής αφ’ έτερου, διέτρεχαν τους δρόμους της Κοζάνης και διαλαλούσαν, μαζί με τις εφημερίδες : «Μακεδονία», «Ελληνικός Βορράς», «Το Φως» της Θεσ/νικης και μια ακόμη, την νέα εφημερίδα της Κοζάνης «Ένωσις», όπως τόνιζαν, με έμφαση, οι Κοζανίτες αισθάνθηκαν μάλλον μια ευχάριστη έκπληξη, παρά οτιδήποτε άλλο.
Και αυτό, γιατί, στο πρώτο κι’ όλας εξάμηνο του 1950, η Κοζάνη, με τους δοκιμασμένους δημοσιογράφους – εκφραστές της κοινής γνώμης – είχε να επιδείξει δύο εβδομαδιαίες εφημερίδες, μεταπολεμικά, δεδομένου ότι, μετά την από 23 Ιανουαρίου 1950, κυκλοφορούσαν ήδη «Ελληνική Μακεδονία» (μετονομασθείσαν αργότερα σε «Δυτική Μακεδονία»), ερχόταν και η «Ένωσις», για να συμβάλλει και αυτή στην ανάδειξη, προβολή, προώθηση και επίλυση των τοπικών προβλημάτων.
Η χρονική συγκυρία την οποία επέλεξε η «Ένωσις» για να κυκλοφορήσει, καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την παρουσία της στον δημόσιο βίο του τόπου μας, δεδομένου ότι, το 1950 η Πατρίδα μας προσπαθούσε να ανασυγκροτηθεί και ορθοποδήσει, μετά την προηγηθείσα ολέθρια δεκαετία των εχθροπραξιών και της εμπόλεμης κατάστασης.
Ο τόπος, λοιπόν, χρειαζόταν καθαρά μυαλά, ορθές σκέψεις, λογικές φωνές, συντονισμένες και γρήγορες αποφάσεις, για να ξαναρχίσει να λειτουργεί απρόσκοπτα η τοπική, αλλά και η κρατική μηχανή, γενικώτερα.
Η «Ένωσις», που «άνοιγε τα πανιά» της στις 25 Ιουνίου 1950, έχοντας ως εφόδια την αντικειμενική παρουσίαση των γεγονότων, την καλοπροαίρετη κριτική, την προάσπιση του δικαίου, την σθεναρή διεκδίκηση των αιτημάτων μέχρι την επιτυχή τελική έκβαση των προσπαθειών, πίστευε ακράδαντα ότι μπορούσε να φανεί χρήσιμη στον τόπο, βάζοντας και αυτή ένα «λιθαράκι» στην «ανοικοδόμηση του οικήματος».
Η ξακουστή τριανδρία (trium viratum) των ανταποκριτών της Κοζάνης στις εφημερίδες της Θεσ/νίκης, κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ο Δημήτρης Γκαβανάς, συνεκδότης και συνδιευθυντής της εφημερίδας «Ένωσις» Κοζάνης και ανταποκριτής της εν Θεσ/νίκη εφημερίδα «Μακεδονία». Ο Δοξάσης Παπαζήσης, ο γνωστός «Δοξ. Παπ.», όπως υπέγραφε όλα του τα κείμενα κατά τη διάρκεια των ανταποκρίσεών του στον «Ελληνικό Βορρά». Ο Κώστας Σακελλαρίου, διευθυντής σύνταξης της «Ελληνικής Μακεδονίας» Κοζάνης και ανταποκριτής της εφημερίδος «Φως» Θεσ/νίκης
Αυτό το εγγυώνταν η εμπειρία και η προϋπηρεσία των δύο εκδοτών: Του Μιχάλη Ζωγράφου και του Δημήτρη Γκαβανά.
Ο Μιχ. Ζωγράφος ήταν και προπολεμικά διευθυντής της εφημερίδας «Μακεδονικό Βήμα».
Επίσης και ο Δημ. Γκαβανάς, προπολεμικά, είχε την διαχείριση της εφημερίδας «Βόρειος Ελλάς», που διηύθυνε ο Σταύρος Θεοδοσιάδης. Παράλληλα ο Δημ. Γκαβανάς, πάντοτε μαζί με τον Στ. Θεοδοσιάδη, εκδίδουν το εικονογραφημένο «Λεύκωμα του Νομού Κοζάνης», στα 1930, επί τη συμπληρώσει εκατό χρόνων από την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους. Ακόμη, οι αυτοί εκδότες, εκδίδουν το «Ημερολόγιον Δυτικής Μακεδονίας», επί μιαν επταετίαν (1932-1938). Ας σημειωθεί ότι, ο Δημ. Γκαβανάς ήταν επί σειράν ετών ανταποκριτής της εν Θεσ/νικη εφημερίδας «Μακεδονία», καθώς επίσης ο Δοξάσης Παπαζήσης του «Ελληνικού Βορρά», ο Κώστας Σακελλαρίου του «Φωτός», οι οποίοι συνέθεταν την ξακουστή τριανδρία (trium viratum) των ανταποκριτών της Κοζάνης, δηλαδή της λεγόμενης τετάρτης εξουσίας (Τύπος), η οποία «τροφοδοτούσε» καθημερινά τις εφημερίδες της Θεσ/νικης με τα πάσης φύσεως γεγονότα και προβλήματα της περιοχής.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι εφημερίδες της Θεσ/νίκης είχαν τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην περιοχή μας, καθώς οι Αθηναϊκές εφημερίδες κυκλοφορούσαν στην Κοζάνη τις εσπερινές κυρίως ώρες, όταν δηλαδή η μεγαλύτερη μερίδα των αναγνωστών είχε «καλυφθεί» από την ανάγνωση των εφημερίδων της Θεσ/νίκης.
Η «Ένωσις» ξεκίνησε στις 25 Ιουνίου 1950, ημέρα Κυριακή, με τους Μιχ. Ζωγράφο και Δημ. Γκαβανά. Εκδιδόταν κάθε Κυριακή, ήταν μικροτέρου σχήματος, σε σχέση με τις εφημερίδες της Θεσ/νίκης, αλλά περιεκτική.
Από το φύλλο της 5ης Απριλίου 1959, η «Ένωσις» εκδίδεται από τον Δημ. Γκαβανά (μετά την συνταξιοδότηση του Μιχ. Ζωγράφου), μέχρι τέλους. Το υπ’ αριθμ. 785 φύλλο της 19 Σεπτεμβρίου 1965 ήταν το τελευταίο φύλλο για την «Ένωσι», χωρίς, όμως, ο Δημ. Γκαβανάς να σταματήσει και την δημοσιογραφική και εκδοτική του δραστηριότητα.
Στο τυπογραφείο εθήτευσαν, κατά καιρούς, αρκετοί τυπογράφοι. Εκείνος, όμως, που ήταν μόνιμος, αρχαιότερος και προϊστάμενος του τυπογραφείου ήταν ο Ζήσης Γκουλιάρας.
Ο Δημ. Γκαβανάς γεννήθηκε στο Ροδοχώρι Βοΐου και μετά τις γυμνασιακές του σπουδές στο ιστορικό Γυμνάσιο Τσοτυλίου, εγκαταστάθηκε στην Κοζάνη, ασχολούμενος από νεανικής ηλικίας με την δημοσιογραφία και τις εκδόσεις εντύπων. Σταδιακά και μετά την παύση εκδόσεως της εφημερίδας «Ένωσις», άρχισε να αποσύρεται από την δημοσιογραφία και την εκδοτική δράση, ενδιαφερόμενος όμως για τα προβλήματα του τόπου, για άλλη μία εισοσαετία.
Πάντως, η «Ένωσις» ήταν μία από τις δυνατές «φωνές», που είχε αρχίσει να ακούγεται από τον Ιούνιο του 1950 και εφεξής, συμβάλλοντας στην επίλυση των περισσοτέρων προβλημάτων του τόπου μας!…
Δημ. Κλείδης
