Πλησιάζουμε τα δύο χρόνια από την ημέρα που ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την απολιγνιτοποίηση της χώρας και την ως εκ τούτου αναγκαία μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο.
Δύο διακριτά, αλλά εξίσου ουσιώδη σκέλη του ίδιου ζητήματος, που όμως στην πορεία απέκτησαν άλλο βηματισμό. Και ενώ οι εξελίξεις στο θέμα της ενεργειακής μετάβασης της χώρας δείχνουν να «τρέχουν», η αλλαγή παραγωγικού μοντέλου της περιοχής προχωρά με πολύ αργά βήματα.
Το ζήτημα, όμως, είναι ότι για εμάς στην περιοχή τα δύο αυτά θέματα είναι -ή θα έπρεπε να θεωρούνται- αλληλένδετα. Το κλείσιμο των μονάδων που ήδη ξεκίνησε και θα ολοκληρωθεί πολύ σύντομα οδηγεί άμεσα σε εκατοντάδες χαμένες θέσεις εργασίας.
Ήδη, όπως είναι λογικό, το προσωπικό στις εργολαβίες, που σχετίζονται με τη λιγνιτική δραστηριότητα μειώνεται δραματικά, ενώ σε πολύ λίγο καιρό ουσιαστικά θα χαθούν όλες οι θέσεις. Και οι χαμένες θέσεις εργασίας δεν είναι απλά στατιστικά στοιχεία. Είναι άνθρωποι με οικογένειες, πολλοί εκ των οποίων εργάζονταν για 20 και 30 χρόνια σε κάθε επιχείρηση και τώρα χάνουν το μεροκάματο.
Όταν δε ολοκληρωθεί και η κατασκευή της “Πτολεμαΐδα 5”, που απασχόλησε εκατοντάδες εργαζόμενους το πρόβλημα θα γίνει ακόμη εντονότερο, ενώ θα πρέπει να βάλουμε στην εξίσωση και όλες τις έμμεσες θέσεις εργασίας που χάνονται. Εξέλιξη που οδηγεί νομοτελειακά σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος της περιοχής με επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας.
Και ναι αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, η πτώση αυτή δεν ξεκίνησε τώρα και ναι ήταν μια εξέλιξη προδιαγεγραμμένη, αλλά στο σημείο που βρισκόμαστε η ανάλυση του τι και ποιος έφταιξε έχει τη σημασία της, αλλά δεν δίνει μεροκάματα. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα έχει πολλά να γράψει για την τελευταία εικοσαετία.
Ας επιστρέψουμε όμως στο σήμερα. Τον τελευταίο χρόνο έχουμε διαβάσει πολλά για σχέδια, επενδύσεις στην περιοχή, για την τεχνολογία του υδρογόνου, για νέες θέσεις εργασίας, για χρήματα του ΕΣΠΑ που θα «πέσουν» στην περιοχή και πολλά ακόμη.
Ας πάρουμε το θετικό σενάριο (το αρνητικό δεν θέλω ούτε να το σκέφτομαι) ότι αρκετά από αυτά θα προχωρήσουν, σύμφωνα με το σχέδιο.
Ο κρίσιμος παράγοντας είναι ο χρόνος.
Η περιοχή δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει δεκαετίες. Σωστά υπάρχουν οι επιτροπές και τα σχέδια, δεν ξέρω πόση υπομονή έχουν, όμως, όσοι σήμερα χάνουν την δουλειά τους.
Γι’ αυτούς τους ανθρώπους δεν έχουμε φροντίσει ούτε την επανακατάρτισή τους (την πιο soft και εύκολη δράση που υπάρχει) να έχουμε έτοιμη. Πόσο μάλλον να πειστούν ότι υπάρχει μέλλον στην περιοχή για νέες θέσεις εργασίας.
Είμαι βέβαιος ότι μακροπρόθεσμα θα «πέσουν» και χρήματα στην περιοχή και επενδύσεις θα γίνουν και ευκαιρίες θα υπάρξουν. Φοβάμαι όμως ότι όταν θα γίνει αυτό, η Κοζάνη θα είναι ήδη πολύ μικρότερη από ότι είναι σήμερα. Τα τελευταία χρόνια όλοι μας παρατηρήσαμε την απουσία από την Κοζάνη των ηλικιών 18-35, είναι θέμα χρόνου να χαθεί και η αμέσως μεγαλύτερη «σειρά».
Το αν μπορεί να γίνει κάτι για να αντιστραφεί το κλίμα είναι μια άλλη πολυεπίπεδη και πολυπαραγοντική συζήτηση… Τουλάχιστον σε πρώτη φάση να διαπιστώσουμε το πρόβλημα, γιατί αισθάνομαι πως τους τελευταίους μήνες το βάλαμε “κάτω από το χαλί”, την ώρα που έπρεπε να είναι το βασικότερο αντικείμενο συζήτησης, διαπραγμάτευσης και διεκδίκησης.
Κι έτσι το σωστό timing χάνεται μέρα με τη μέρα…
*Ο Γιάννης Κωσταρέλλας είναι εκδότης της εφημερίδας “Ο Χρόνος” της Κοζάνης, επαγγελματίας στον τομέα της επικοινωνίας με background στα οικονομικά και μεταπτυχιακές σπουδές στα πληροφοριακά συστήματα (Msc Information Systems, University of Brighton).
