Για την αναπτυξιακή δυναμική του πολιτισμού στο πλαίσιο της μετάβασης μίλησε ο Κωστής Μουσουρούλης, Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση στη Μεταλιγνιτική Περίοδο (ΣΔΑΜ) στο 1ο Αναπτυξιακό Forum Μεταλιγνιτικής Περιόδου, που συνδιοργάνωσε το Επιμελητήριο Κοζάνης (Ε.Β.Ε.) και η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (Κ.Ε.Ε.Ε.) υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Ο κ. Μουσουρούλης πρότεινε τη δημιουργία ενός μουσείου με σύγχρονα μουσείο-διδακτικά και δια-δραστικά μέσα, όπου η βαρύτητα δεν θα αποδίδεται μόνον στο λιγνιτικό παρελθόν, αλλά, κυρίως, στην εφαρμοζόμενη διαδικασία μετάβασης και τη δημιουργία ενός κέντρου οργάνωσης και διαχείρισης εξωστρεφών δραστηριοτήτων, όπως η διοργάνωση συνεδρίων βιομηχανικής αρχαιολογίας καθώς και ποικίλων φεστιβάλ, όχι μόνο τέχνης, αλλά και τεχνολογίας, συνεργώντας με τη Ζώνη Καινοτομίας του Πανεπιστημίου.
Αναλυτικά η τοποθέτηση του κ. Μουσουρούλη:
Θα ήθελα να αναφερθώ στον πολιτισμό και στην αναπτυξιακή δυναμική που μπορεί να δημιουργήσει στην περιοχή, με αφετηρία τα landmarks, δηλαδή τα ορόσημά της: ένα ορυχείο και έναν ατμοηλεκτρικό σταθμό. «Πατώντας» σε αυτά ακριβώς τα ορόσημα, με άξονα τον πολιτισμό, μπορούμε, πιστεύω, να σχεδιάσουμε μια νέα αναπτυξιακή μηχανή για την παραγωγή ποικίλων οικονομικών δραστηριοτήτων. Και δεν μιλώ μόνον για ένα Μουσείο, βιομηχανικής, αν θέλετε, αρχαιολογίας, που θα έχει ως μόνο στόχο την ανάδειξη της ιστορίας εξόρυξης και καύσης λιγνίτη. Αναφέρομαι στη δημιουργία ενός πολυμορφικού πόλου έλξης στον οποίο θα στεγάσουμε το παρελθόν, το εν εξελίξει παρόν και το μέλλον της περιοχής.
Το πρώτο συστατικό της πρότασης αυτής είναι αυτονόητο: ένα Μουσείο το οποίο θα δημιουργηθεί με σύγχρονα μουσείο-διδακτικά και δια-δραστικά μέσα, όπου η βαρύτητα δεν θα αποδίδεται μόνον στο λιγνιτικό παρελθόν, αλλά, κυρίως, στην εφαρμοζόμενη διαδικασία μετάβασης, δηλαδή στη σταδιακή μεταβολή του τοπίου, της κοινωνίας, της επιχειρηματικότητας, με στόχο την εξασφάλιση μιας καλύτερης ζωής για όλους. Δεν έχει ανάγκη η περιοχή από ένα Μουσείο στο οποίο θα στοιβάξουμε παλαιούς εξοπλισμούς, κείμενα και εικόνες αρχείου κ.λπ. Θα υπάρχουν και αυτά. Μιλώ για ένα σύγχρονο δια-δραστικό Μουσείο. Είναι κάτι το τελείως διαφορετικό. Ένα Μουσείο, ενταγμένο στο πολύ εκτεταμένο στην Ευρώπη πολιτιστικό δίκτυο για τη διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς.
Το δεύτερο συστατικό της πρότασης αφορά στη δημιουργία ενός κέντρου οργάνωσης και διαχείρισης εξωστρεφών δραστηριοτήτων, όπως η διοργάνωση συνεδρίων βιομηχανικής αρχαιολογίας καθώς και ποικίλων φεστιβάλ, όχι μόνο τέχνης, αλλά και τεχνολογίας, συνεργώντας με τη Ζώνη Καινοτομίας του Πανεπιστημίου – ξέρετε, τέχνη και τεχνολογία δεν απέχουν – καμία από τις 7 καλές τέχνες δεν μπορεί σήμερα να λειτουργήσει χωρίς την τεχνολογία. Άλλες εξωστρεφείς δραστηριότητες μπορεί να είναι η φιλοξενία εργαστηρίων για νέους δημιουργούς, η λειτουργία πολυκαταστήματος στο οποίο, εκτός από αναμνηστικά, θα πωλούνται και χρήσιμα βιομηχανικά προϊόντα, η οργάνωση επισκέψεων και δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή – συνδεδεμένων με την άλλη πλευρά της ταυτότητάς της – αρχαιολογικοί χώροι, θρησκευτικά μνημεία, παραδοσιακοί οικισμοί, δάση, Αρκτούρος, λίμνες, οινοποιεία, κρόκος, γούνα και τόσα άλλα – και, ασφαλώς, η κατασκευή μικρών ξενοδοχείων σε κοντινή από το κέντρο απόσταση για την φιλοξενία των επισκεπτών. Το πιο σημαντικό σε αυτή την σκέψη είναι η συμμετοχή του πολίτη της Δυτικής Μακεδονίας, στο σκέλος της παραγωγής και της διάθεσης των παραπάνω προϊόντων και υπηρεσιών.
Το Μουσείο και το Κέντρο, θα πρέπει να μπορούν να συνθέσουν έναν πόλο έλξης ικανό να δημιουργεί νέα προστιθέμενη αξία, αρκεί ο φορέας που θα τον δημιουργήσει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενος και να μπορεί να συμπράττει σε μοντέλα παραχώρησης της κατασκευής, της εκμετάλλευσης και της λειτουργίας του, όπως αυτά που εφάρμοσε το Πολιτιστικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ, δημιουργώντας τα πιο σημαντικά θεματικά Μουσεία της χώρας.
Επέλεξα να μιλήσω στο Αναπτυξιακό αυτό φόρουμ για τον πολιτισμό, ελπίζοντας ότι κάποιοι θα σκεφτούν την πρόταση σοβαρά, ώστε να δημιουργηθεί, εύχομαι σύντομα, το σχήμα που θα την μορφοποιήσει. Για να φθάσουμε πάντως σε συγκεκριμένο έργο, αυτό που λέμε project definition, χρειάζονται τουλάχιστον 12 μήνες. Όποιες μελέτες υπάρχουν προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να αξιοποιηθούν, ενώ, ταυτόχρονα, πρέπει να διερευνηθούν και οι δυνητικές πηγές χρηματοδότησης – το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, δεν μπορεί να στηρίξει παρά ορισμένες μόνον πτυχές της πρότασης, όπως π.χ. την τεχνολογική.
