Την τελική έκθεση για την παρουσίαση του προγράμματος που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Active citizens fund, σε συνεργασία με το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας, με θέμα την αξιολόγηση της διαχείρισης των δημόσιων πόρων που διατίθενται για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, παρουσίασε το WWF Hellas.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η χώρα επενδύει στην καταστολή και όχι στην πρόληψη. Αλλά μόνο η πρόληψη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των καμένων εκτάσεων και στον περιορισμό των επιπτώσεων που έχουν στη φύση και την κοινωνία.
Αναλυτικότερα, η έρευνα εστίασε στο πόσα χρήματα διατίθενται για την καταστολή και την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, ποιοι είναι οι αρμόδιοι φορείς, πως τα διαθέτουν και τι αποτελέσματα έχουν και κάλυπτε τη χρονική περίοδο 2016-2020.
Μείωση προσωπικού και πόρων, αλλά και έλλειψη συνεργασίας
Όσον αφορά στις δασικές υπηρεσίες, η τελική έκθεση αναφέρει πως υπήρξε μείωση προσωπικού 53% και πόρων 80%, ενώ χαμηλή είναι η απορρόφηση μέσω ΕΣΠΑ. Στο Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» από τους 332 Δήμους της χώρας, τις 13 Περιφέρειες και τους Διαδημοτικούς Φορείς (Συνδέσμους), μέχρι στιγμής μόνο 11 δήμοι, μια Περιφέρεια και ένας σύνδεσμος δήμων (ΣΠΑΥ) έχουν υποβάλει προτάσεις στο σχετικό άξονα. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη συνεργασίας, σχεδιασμού, τεκμηρίωσης και υλοποίησης ανάμεσα στα τμήματα Προγραμματισμού και Πολιτικής Προστασίας των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού.
Ταυτόχρονα, αναδεικνύεται ανισοκατανομή μεταξύ καταστολής και πρόληψης καθώς το 83,95% των συνολικών πόρων κατευθύνεται προς την καταστολή και μόλις το 16,05% στην πρόληψη.
Μεταξύ των προβληματικών σημείων είναι και η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού της χρηματοδότησης των δράσεων πρόληψης και καταστολής, καθώς αυτή γίνεται αποσπασματικά, από διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία, χωρίς ολοκληρωμένο και μακροχρόνιο κεντρικό σχεδιασμό για την καταγραφή των αναγκών και των απαιτούμενων δράσεων.
Επιπλέον, αναφέρεται ανεπαρκής τεκμηρίωση και αιτιολόγηση των αποφάσεων, αλλά και κενά στη συμμετοχή των πολιτών, διότι οι αποφάσεις κατανομής και διάθεσης των πόρων στηρίζονται σε μια αποσπασματική καταγραφή των υφιστάμενων αναγκών από τους δικαιούχους φορείς, χωρίς να προηγείται μία ολοκληρωμένη τεκμηρίωση των απαιτούμενων δράσεων. Κενά διαπιστώθηκαν, επίσης, τόσο στη δημόσια πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες και στα έγγραφα, βάσει των οποίων ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις κατανομής των πόρων, όσο και στη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία καταγραφής των αναγκών ή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Τέλος, εντοπίζεται έλλειψη απολογιστικών εκθέσεων, καθώς κανένας αρμόδιος δημόσιος φορέας δεν φαίνεται να συντάσσει εκθέσεις πεπραγμένων, αλλά και αποσπασματικότητα ελέγχων σχετικά με την αξιοποίηση δημόσιων πόρων.
Κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας
Στις προτάσεις που γίνονται από το πρόγραμμα συγκαταλέγονται:
- Κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, που θα σποτελεί μέρος ενός μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση δράσεων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
- Ενίσχυση αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ν. 4662/2020 (Α’ 27) για τον αποτελεσματικό συντονισμό των υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων, στο πλαίσιο της εφαρμογής του προτεινόμενου Σχεδιασμού Αντιπυρικής Προστασίας.
- Δημιουργία μιας ενιαίας εθνικής πλατφόρμας χρηματοδότησης της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών (με προτεινόμενη ονομασία Ήφαιστος) για την ενίσχυση της διαφάνειας και της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότηση δράσεων για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών.
- Και τέλος, δημιουργία ενός κεντρικού ελεγκτικού μηχανισμού στη Γ.Γ.Π.Π. για τον οικονομικό έλεγχο όλων των αποφάσεων κατανομής και αξιοποίησης των πόρων.
Η διαδικασία της έρευνας
Η έρευνα έγινε με 28 συνεντεύξεις με πρόσωπα – κλειδιά από αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς, ενώ έγιναν 56 γραπτά αιτήματα για πληροφορίες, συναντήσεις με αρμόδιες υπηρεσίες, διερεύνηση του νομικού καθεστώτος και συγκριτική ανάλυση με άλλες χώρες.
Θένια Βασιλειάδου www.xronos-kozanis.gr
