Αποκλειστική συνέντευξη στον «Χ» του επικεφαλής της DG REGIO για Ελλάδα και Κύπρο
Του Σωκράτη Μουτίδης ([email protected])
Τον βασικό ρόλο που πρέπει να έχουν οι τοπικές αυτοδιοικήσεις στην εξέλιξη του ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας και στην απορρόφηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων, εξάρει σε αποκλειστική συνέντευξή του στον «Χ» ο επικεφαλής του τμήματος Ελλάδας – Κύπρου της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης (DG REGIO) της Κομισιόν Κάρστεν Ράσμουσεν. Ο ίδιος θα βρεθεί την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου στην περιοχή, για να μιλήσει σε εκδήλωση της Περιφέρειας για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
Στην αποκλειστική συνέντευξή του στον Σωκράτη Μουτίδη, τονίζει πως ο χρόνος είναι η βασική πρόκληση για την περιοχή, αφού χρειάζεται να γίνει αγώνας δρόμου για να απορροφηθούν οι διαθέσιμοι πόροι για την επιβαρυμένη οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας, λόγω απολιγνιτοποίησης. Ωστόσο, χαιρετίζει την απόφαση της Κυβέρνησης για απανθρακοποίηση έως το 2028. «Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η συμμετοχή όλων των τοπικών φορέων, καθώς αυτές οι κρίσιμες επενδύσεις θα καθορίσουν τη μελλοντική περιφερειακή ανάπτυξη» αναφέρει, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξή του.
Πώς αξιολογείτε τη μέχρι τώρα υλοποίηση των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ έργων και συγκεκριμένα του Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας; Ποιο είναι το σχόλιό σας για το ποσοστό απορρόφησης της Δυτικής Μακεδονίας;
Στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, επενδύονται στην περιοχή περίπου 294 εκατ. ευρώ μέσω του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας, με στόχο την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης, την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σημαντικά επιτεύγματα έχουν ήδη επιτευχθεί με την υποστήριξη της Πολιτικής Συνοχής. Έργα όπως η νέα πανεπιστημιούπολη, η δημοτική βιβλιοθήκη Κοζάνης και οι ερευνητικές εγκαταστάσεις του ΕΚΕΤΑ (ΕΚΕΤΑ) είναι μόνο μερικά παραδείγματα των όσων έχει αποδώσει μέχρι τώρα η πολιτική συνοχής. Ωστόσο, καθώς πλησιάζουμε στο τέλος της προγραμματικής περιόδου 2014-20, υπάρχει πάντα ανάγκη επιτάχυνσης της προσπάθειας για την παραγωγική χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων για την περιοχή.
Η Επιτροπή βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τις περιφερειακές και εθνικές αρχές και παρακολουθεί στενά την εφαρμογή του προγράμματος για τη Δυτική Μακεδονία. Πρέπει να επιταχυνθούν οι προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης απορρόφηση των κεφαλαίων έως το τέλος του 2023.
Επιπλέον, κατά την προγραμματική περίοδο 2021-2027, η Πολιτική Συνοχής θα προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης, καθώς σημαντικά πρόσθετα κεφάλαια διοχετεύονται στην περιοχή μέσω του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και αυξημένων πόρων για το περιφερειακό πρόγραμμα. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας να ενεργοποιηθούν έγκαιρα αυτά τα κονδύλια μέσω του καλού συντονισμού όλων των ενδιαφερομένων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι σημαντικές προκλήσεις της Πράσινης Μετάβασης.
Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις κατά τη γνώμη σας για το αναπτυξιακό πρόγραμμα δίκαιης μετάβασης;
Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας θα επωφεληθεί από περίπου 1 δισ. ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Το ποσό αυτό, σε συνδυασμό με τους πυλώνες 2 και 3 του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, θα προκαλέσει ακόμη πιο απαραίτητες επενδύσεις για την περιοχή που θα υποστηρίξουν την περιφερειακή οικονομική διαφοροποίηση, τον επαναπροσδιορισμό των περιοχών εξόρυξης λιγνίτη, καθώς και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων για τη διευκόλυνση των εργαζομένων και θα δημιουργήσουν μονοπάτια σε νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, το νέο Περιφερειακό Πρόγραμμα θα στηρίξει και επενδύσεις στην περιοχή, με σημαντικά αυξημένο προϋπολογισμό 394 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζει η περιοχή είναι ο χρόνος. Καθώς η απολιγνιτοποίηση ξεκίνησε πριν από 12 χρόνια και οι συνέπειες είναι ήδη εμφανείς στην περιοχή, είναι ζωτικής σημασίας περισσότερο από ποτέ να αξιοποιηθεί γρήγορα όλη η διαθέσιμη χρηματοδότηση, προκειμένου να διαφοροποιηθεί η οικονομία της περιοχής, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να παραμείνουν οι ταλαντούχοι νέοι στην περιοχή. Αυτό θα γίνει με την ταχεία ανάπτυξη των στρατηγικών έργων, όπως οι δύο πρώτοι θύλακες της Ζώνης Καινοτομίας και η στήριξη που παρέχεται στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στις μεγάλες επιχειρήσεις που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας για την περιοχή.
Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η συμμετοχή όλων των τοπικών φορέων, καθώς αυτές οι κρίσιμες επενδύσεις θα καθορίσουν τη μελλοντική περιφερειακή ανάπτυξη.
Είστε ικανοποιημένος από τα επίπεδα ετοιμότητας και συνεργειών μέχρι στιγμής;
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης και αυτό χάρη στην έγκαιρη και καλή προετοιμασία των εθνικών και περιφερειακών αρχών.
Η πρώτη Επιτροπή Παρακολούθησης πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2022, η οποία σηματοδότησε την ενεργοποίηση του προγράμματος και την έναρξη των πρώτων προσκλήσεων. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί αυτή η δυναμική και να διασφαλιστεί η γρήγορη εφαρμογή της.
Σε ό,τι αφορά τις συνέργειες που έχουν δημιουργηθεί μέχρι τώρα, χαιρετίζουμε την ενεργό συμμετοχή του Περιφερειακού Πανεπιστημίου, του ΕΚΕΤΑ, της περιφέρειας και των δήμων στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος. Χαιρετίζουμε ιδιαίτερα τη σχεδιαζόμενη σύσταση της Εδαφικής Επιτροπής Δίκαιης Μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας και προτρέπουμε τις αρμόδιες αρχές να συγκαλέσουν την πρώτη της συνεδρίαση το συντομότερο δυνατό. Μόνο με την ενεργό συμμετοχή των τοπικών φορέων μπορούμε να διασφαλίσουμε την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος και το επιθυμητό αποτέλεσμα για την περιοχή.
Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τις τοπικές/περιφερειακές αρχές για την επόμενη περίοδο 2021-2027; Τι θα χρειαστεί για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων;
Επαινούμε τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης να αφήσει πίσω τον άνθρακα έως το 2028. Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση και μια μοναδική ευκαιρία για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και η Πολιτική Συνοχής θα στηρίξει την επίτευξη αυτής της δέσμευσης.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη και αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να διαδραματίσουν βασικό ρόλο και να συμμετέχουν ενεργά στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Αυτή είναι μια μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη της περιοχής και όλοι οι τοπικοί φορείς θα πρέπει να συνεργαστούν για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να βοηθήσει στη διαδικασία.
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
