Το παρόν κείμενο διατυπώνει ένα απροκάλυπτα τοπικιστικό ερώτημα. Επειδή ασυνόδευτο αυτό το ερώτημα θα ήταν καπως αψύ και ανάρμοστα ανακριτικό, το παρουσιάζω φατικά προς αποφυγή παρεξήγησης. Ξεκινώ με τις απαραίτητες ομολογίες αχρωματοψίας και δηλώνω πως δεν είμαι μέλος κόμματος ή πολιτικής οργάνωσης, αν και θαυμάζω όλους τους πολιτικά ενεργούς συμπολίτες μας που μας υπηρετούν. Επομένως γράφω άνευ μετεκλογικού ή προεκλογικού προσδόκιμου και άγχους. Γράφω βεβαίως εν μέσω δύο εκλογικών διαδικασιών και η δεύτερη θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον και της περιοχής μας. Και ως εκλογέας μικρού τετράεδρου σχήματος γράφω επειδή δυσφορώ καταγεγραμμένος ως κάτοικος παραμεθορίου ακινήτου ευκαιρίας. Είμαστε λίγοι εδώ στην άκρη της χώρας, της άκρης της ηπείρου, αλλά δεν είμαστε ο καθένας μας επ’ ουδενί λιγότερος ή περισσότερος όποιου άλλου. Γιατί, αν τελικά ο τόπος μας κριθεί ως ειδική εδαφική ζώνη προς μερική απαλλοτρίωση, θα πρέπει και να τύχουμε αντίστοιχου ειδικού οικονομικού οφέλους. Όχι; Πώς τότε, ἀπὸ τοῦ πυρροῦ ἑψήματος;
Με σειρά λοιπόν η ιστάμενη, η υφιστάμενη και η ενδεχόμενη κατάσταση:
Η μόνη έντονη, κυριολεκτικά ορατή επί των λόφων και εμπροσθοβαρώς δυναμική οικονομική δραστηριότητα – και ευτυχώς παρατηρείται έστω μία – στην περιοχή του Νομού Κοζάνης είναι η ανάπτυξη δομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μολαταύτα πολίτευμά μας παραμένει η προεδρευομένη κοινοβουλευτική Δημοκρατία, όχι η επενδεδυμένη Φωτοβολταρχία και επομένως η ειρηνική και ευεργετική ρύθμιση αυτής της δραστηριότητας εξαρτάται από οργανωμένες, διαφανείς και προοπτικά δομημένες πολιτικές. Οργανωμένες είναι, έστω τυπικά και χωρίς πολύ-πολύ διάλογο: οι ανοιχτές ιστοσελίδες της ειδικής υπηρεσίας δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης και της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας το αποδεικνύουν. Διαφανείς θα πρέπει να είναι και δεν αρμόζει ουδείς ρόλος ελεγκτή στον αρθρογράφο, ειδικά όταν πάει να σωθεί κοτζάμ πλανήτης κατά το όρντινο. Προοπτικά δομημένες όμως δεν φαίνεται να είναι. Θα ήταν, αν εξηγούσαν σε απλά ελληνικά της ορθής γραφής το πώς η αποβιομηχάνιση της περιοχής μας και η προτεινόμενη επιδοτούμενη δραστηριότητα μέχρι το 2027 θα αποφέρουν δίκαια, διαρκή και ευνοϊκά αποτελέσματα στους πληττόμενους από την ραγδαία αυτή αλλαγή. Διαβάζοντας τις σχετικές ανακοινώσεις δεν πείθομαι στο ελάχιστο, ειδικά αν συνδυάσω τις στοχεύσεις και τον τρόπο σκέψης με το σεισμικά δονούμενο διεθνές περιβάλλον. Ίσως είμαι δύσπιστος. Τοπικιστής είμαι σίγουρα και εξ ανάγκης, καθώς διακρίνω σε όλα αυτά την λεγόμενη σβάρνα με μεγάλα γράμματα και με προκαλύμματα την προσωρινή «ευκαιρία», την μεταφυσική της διόρθωσης της θερμοκρασίας και την αλλήθωρη μηχανική της παλινόρθωσης ετερότοπων βιομηχανιών.
Ξεπερνώντας τις αμφιβολίες για το κρατικό και ευρω-κοινοτικό έργο και δείχνοντας την προσήκουσα εμπιστοσύνη στους αρμοδίους, αντιμετωπίζω την πραγματικότητα της περιοχής. Δεν θα αναφερθώ στα θετικά της, είναι πάρα πολλά και δεν χρειάζονται διαφήμιση. Τα προβλήματά της όμως πολλαπλασιάζονται. Ο υψηλός μέσος όρος ηλικίας είναι πλέον ορατός χωρίς στατιστική βοήθεια. Η τάση φυγής ενδημική και μάλιστα πανηγυρίζεται. Η πόρτα κλειστή και τα σκυλιά λυμένα. Το προαπαιτούμενο βέβαια για την ευημερία των κοινωνιών είναι ένα και παγκοίνως γνωστό: όπου οι άνθρωποι εργάζονται παραγωγικά γίνεται προκοπή, όπου δεν εργάζονται ή εργάζονται της κακιάς ώρας καταρρέουν όλα και προκύπτει ένα ωραιότατο λατιφούντιο. Όμως εδώ, στην περιοχή μας, μια εικοσαετία τώρα η εργασία είναι θέμα ολιγόμηνων συμβάσεων και υποβοηθούμενης αγγαρείας. Η εμμονή σε αποδεδειγμένα στείρες δοξασίες, αειφόρους δορυφόρους, αναπτυξιακές φόρμες και περιπτυξιακές νόρμες παραμένει μόνιμο ντοσιέ συμβούλου σε παραλλαγές. Φοβάμαι πως εδώ δεν τίθεται ζήτημα αμφιβολίας: η τοπική πολιτεία αποτυγχάνει, κυρίως επειδή η κεντρική πολιτεία την περιφρονεί και την τροφοδοτεί με φιλοδώρημα και αδράνεια ενώ χειρίζεται τον πλούτο της διαχρονικά. Στην περίπτωση της Κοζάνης αυτό είναι ιδιαιτέρως άδικο, αφού η περιοχή και οι άνθρωποί της μόνο οικονομική έυνοια προσέφεραν επί μισό αιώνα στο εθνικό σώμα, όχι από την παραλία ή το τσολιαδάκι τους, αλλά από την εργασία τους. Και επειδή η αμνησία είναι μεταδοτική, ας θυμηθούμε εδώ τί σημαίνει η ηλεκτρική ενέργεια για μια εθνική οικονομία. Δίκαιη λοιπόν μετάβαση στο επόμενο κεφάλαιο χωρίς την αναθεωρημένη, συγκείμενη και δίκαιη αποτίμηση όλων αυτών δε νοείται. Για να συμφιλιώσω τα σλόγκαν των προηγούμενων εκλογών, απαιτείται μια δίκαιη πρόοδος. Κι εξηγώ την συμφιλίωση: τίποτα δεν είναι προοδευτικό χωρίς δικαιοσύνη και τίποτα δεν είναι δίκαιο χωρίς πρόοδο.
Δύο τινά για το μέλλον. Το ένα δεν το αναφέρω γιατί η αυτοεκπληρούμενη προφητεία καραδοκεί. Το άλλο αφορά μια σειρά ενεργειών που οι πολιτικές μας τάξεις θα προτεραιοποιήσουν – και είναι ικανότατες να το κάνουν – ώστε να αναβαθμιστεί η περιοχή με ευτυχή ορίζοντα. Δεν θα τις περιγράψω, τις γνωρίζουν καλά όλοι όσοι επιδιώκουν να καταστούν νομοθέτες. Αυτό όμως που επείγει είναι η κατάρτιση και ανακοίνωση των σωστών και εύστοχων προτεραιοτήτων και μια ελάχιστη φέρουσα ταχύτητα. Δεν είναι ώρα στην Κοζάνη για θριάμβους και απελπισίες νικητών και ηττημένων της επόμενης εκλογικής διαδικασίας, ο τόπος είναι επισπεύδων και τα απαιτούμενα στάδια σπεύσεως πολλά.
Διατυπώνω τελικά το ρητορικό ερώτημα: θα μπορούσαν οι τοπικές κομματικές οργανώσεις να ενημερώσουν το εδώ εκλογικό σώμα με σαφήνεια για τις συγκεκριμένες και υλοποιήσιμες πρωτοβουλίες που προτίθενται να λάβουν μετά την εκλογή των αντιπροσώπων τους στο κοινοβούλιο και ειδικότερα για την αδίκως ταλαιπωρούμενη περιοχή της Κοζάνης; Αφού θα μπορούσαν, ας το μπορέσουν σύντομα για να τις συγκρίνουμε εγκαίρως επί τα βελτίω ώστε να εκλεγεί, να προεξοφληθεί και να δεσμευθεί η ωφελιμότερη πρόταση.
