Δημοσιεύτηκε στην Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση τεύχος Ιανουάριος- Μάρτιος 2023
Β’ Μέρος
Γ.Λ. Ανατρέχοντας στο παρελθόν, θα μπορούσατε να μας περιγράψετε ποιες ήταν οι διαμορφωμένες συνθήκες στην Καρδιολογία όταν αναλάβατε την προεδρία της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ) το 2005;
Επίσης μπορείτε να μας πείτε για την επίσημη έκδοση της ΕΚΕ «Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση» επί των ημερών σας και τους στόχους που θέσατε;
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Χ.Μ. Καθόλη τη διάρκεια της παραμονής μου στην Αμερική είχα διατηρήσει φιλικούς, κοινωνικούς και επιστημονικούς δεσμούς με την Ελληνική ιατρική κοινότητα και ιδιαίτερα με την καρδιολογική κοινότητα, συμμετέχοντας ενεργά σε διάφορα καρδιoλογικά συνέδρια κάθε χρόνο ως προσκεκλημένος ομιλητής. Όταν εγκαταστάθηκα στην Ελλάδα, για να εργασθώ στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), πολλοί συνάδελφοι μου πρότειναν να βάλω υποψηφιότητα για την προεδρία της ΕΚΕ. Την πρόταση αυτή τη θεώρησα ιδιαίτερα τιμητική και αποδέχτηκα γιατί πίστευα ότι με τη διεθνή εμπειρία που είχα θα μπορούσα να προσφέρω και από τη θέση αυτή στην Ελληνική Καρδιολογία. Παρά το γεγονός ότι έλειπα για δεκαετίες στο εξωτερικό, η υποψηφιότητά μου θεωρήθηκε από όλους ως φυσιολογική εξέλιξη της πορείας μου και εκλέχτηκα λαμβάνοντας πάνω από 70% των ψήφων.
Το επίπεδο των Ελλήνων καρδιολόγων τότε, όπως και τώρα, ακόμα και με τα διεθνή δεδομένα, ήταν υψηλό. Η ΕΚΕ είχε άριστες κτιριακές εγκαταστάσεις, σχετικά καλή γραμματειακή υποστήριξη, και διοργάνωνε δυο μεγάλα καρδιολογικά συνέδρια το χρόνο με επιτυχία. Από την Εταιρεία όμως έλειπε μια οργανωτική διοικητική δομή. Εκτός από το Διοικητικό Συμβούλιο, δεν υπήρχε «administrator», άτομο δηλαδή που να συντονίζει όλες τις δραστηριότητες (υπό την επίβλεψη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΕ) σε καθημερινή βάση. Μετά από ανοιχτή προκήρυξη, υπέβαλαν αιτήσεις δεκάδες υποψήφιοι, και από αυτούς επελέγησαν οι τέσσερες επικρατέστεροι για συνέντευξη. Μετά από εκτεταμένες συνεντεύξεις, οι οποίες έγιναν στα γραφεία της ΕΚΕ παρουσία όλων των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, επιλέχθηκε το κατά τεκμήριο πιο κατάλληλο πρόσωπο, το οποίο ήταν η κ. Γεωργία Γιαννουλίδου.
Στη συνέχεια αναδιαμορφώθηκε η διοικητική δομή και ο τρόπος λειτουργίας της ΕΚΕ, αναδιοργανώθηκε ριζικά το σύστημα μηχανοργάνωσής της και οι οικονομικές υπηρεσίες της, με αναβάθμιση της παρακολούθησης από λογιστή σύμβουλο επιχειρήσεων, αφού προηγουμένως είχε γίνει έλεγχος όλων των λογαριασμών της ΕΚΕ από Ορκωτό Λογιστή. Επιδιώχθηκε και εξασφαλίστηκε για πρώτη φορά στα χρονικά της Εταιρείας η ένταξή της σε Ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά προγράμματα.
Ως πρόεδρος της ΕΚΕ, αλλά και από πριν, είχα παρατηρήσει ότι η εκπαίδευση των ειδικευόμενων Ελλήνων καρδιολόγων δεν ήταν ομοιογενής, ούτε καν σε θεωρητικό επίπεδο. Γι’ αυτό το σκοπό οργάνωσα μετεκπαιδευτικά σεμινάρια για τους ειδικευόμενους στην Καρδιολογία όλης της Ελλάδας ώστε η μόρφωση των Ελλήνων καρδιολόγων, τουλάχιστο σε θεωρητικό επίπεδο, να είναι ομοιογενής, και τα σεμινάρια αυτά να αποτελέσουν τη βάση για ενιαίο πρόγραμμα εκπαίδευσης καρδιολόγων, όπως γίνεται στη Αμερική. Ένας άλλος σκοπός επίσης ήταν να φέρει σε στενή επαφή τους ειδικευόμενους στην Καρδιολογία με τους ηγέτες της Καρδιολογίας της χώρας οι οποίοι δίδασκαν στα σεμινάρια. Η ύλη των σεμιναρίων των δυο πρώτων ετών είχε εκδοθεί σε βιβλίο δυο τόμων και είχε διανεμηθεί δωρεάν σε όλους τους ειδικευομένους και τους καρδιολόγους της Ελλάδας.
Εκτός από το πρόγραμμα εκπαίδευσης που δεν ήταν ενιαίο, και η αξιολόγηση των Ελλήνων καρδιολόγων δεν ήταν ομοιόμορφη. Έγινε προσπάθεια και πρόταση στο Υπουργείο πως οι εξετάσεις για την απόκτηση ειδικότητας καρδιολογίας πρέπει να είναι πανελλήνιες, και ότι η πρόσληψη για ειδικότητα να μη βασίζεται σε «λίστα αναμονής», αλλά σε αξιοκρατικά κριτήρια. Δυστυχώς όμως η πρόταση αυτή δεν είχε καρποφορήσει.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ -ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΕ
Το επίπεδο της Ελληνικής Καρδιολογικής Επιθεώρησης, ήταν σχετικά υψηλό και εξυπηρετούσε αρκετά καλά τις ανάγκες του Έλληνα Καρδιολόγου. Επίσης το περιοδικό έδινε τη δυνατότητα στους Έλληνες καρδιολόγους να δημοσιεύουν εργασίες και κλινικές περιπτώσεις στο περιοδικό της Εταιρείας. Η ΕΚΕ, όμως είχε αναπτυχθεί αρκετά και σε τέτοιο επίπεδο, ώστε ήταν αδύνατο να περιορισθεί μόνο στον Ελληνικό χώρο. Γι’ αυτό το λόγο αποφασίστηκε να δημιουργηθούν δυο ανεξάρτητες εκδόσεις του περιοδικού, η μια στην Ελληνική και η άλλη στην Αγγλική γλώσσα. Αυτό είχε ως συνέπεια το υψηλό επίπεδο των Ελλήνων καρδιολόγων να γίνει ευρέως γνωστό και στη διεθνή καρδιολογική κοινότητα.
Η ΕΚΕ ιδρύθηκε το 1948, έναν χρόνο πριν από την ίδρυση του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας και δυο χρόνια πριν από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας. Τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας ήταν 29, ενώ το 2006 είχαν φτάσει στις δυόμισι χιλιάδες περίπου. Γι’ αυτό το λόγο θεώρησα σκόπιμο να εκδώσουμε την ιστορία της ΕΚΕ και να τονίσουμε τις μέχρι τότε επιτυχίες της στους νέους καρδιολόγους οι οποίοι καλούνται να συνεχίσουν το έργο των προκατόχων τους.
Γ.Λ . Aπό το 2012 ως το 2016 ήσασταν μέλος του Συμβουλίου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Μπορείτε να μας περιγράψετε τις αλλαγές που είδατε στη νοοτροπία, δηλαδή «το πνεύμα του πανεπιστημίου», από τότε που ήσασταν φοιτητής μέχρι τότε που υπηρετήσατε στο ΑΠΘ ως μέλος του Συμβουλίου δηλαδή το 2016;
“We are not interested in the good of others; we are interested solely in power…”-Orwell
Χ.Μ. Ποτέ δεν είχα διακόψει την επαφή μου με το ΑΠΘ, ιδιαίτερα με την Ιατρική Σχολή που συνεργαζόμουν όλα αυτά το χρόνια. Η εμπειρία όμως που αποκτά κάποιος από την άμεση και συνεχή επαφή είναι τελείως διαφορετική από αυτή που αποκτά με τη συνεργασία εκ του μακρόθεν. Aν κάποιος ζει στο ίδιο περιβάλλον συνεχώς, αρκετές φορές είναι δύσκολο να παρατηρήσει αλλαγές, ιδίως αν αυτές γίνονται βαθμιαία.
Από τότε που μπήκα στο πανεπιστήμιο, ο κόσμος κυριολεκτικά έχει αλλάξει. Μέσα σε όλες αυτές τις αλλαγές, φυσικό ήταν να αλλάξει και το πανεπιστήμιο, όπως τουλάχιστο μαρτυρούν οι κτιριακές εγκαταστάσεις. Όταν ήμουν φοιτητής, οι παραδόσεις των πιο πολλών μαθημάτων συνήθως γινόταν στο εντυπωσιακό κτίριο της Παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής, γιατί οι αίθουσες διδασκαλίας ήταν πολύ περιορισμένες. Σήμερα όμως έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη πανεπιστημιούπολη. Τα δένδρα που υπάρχουν ανάμεσα στα κτίρια θα μπορούσαν να του δίνουν μια ιδιαίτερη χάρη και ομορφιά. Δυστυχώς όμως, η πανεπιστημιούπολη δεν είναι καθαρή, όπως ήταν παλιά το πανεπιστήμιο με τα λίγα κτίρια. Παντού υπάρχουν συνθήματα γραμμένα με γραφίτη σε όλα τα χρώματα της ίριδος. Όταν κάποιος επισκέπτης μπαίνει μέσα σε αυτό το χώρο, έχει την εντύπωση ότι βρίσκεται σε «γκέτο» κι όχι σε ακαδημαϊκό περιβάλλον πανεπιστημιούπολης. Κρίμα! Δυστυχώς όμως, στην όψη της πανεπιστημιούπολης αντικατοπτρίζεται και το πνεύμα του πανεπιστημίου κι αυτό είναι ένα άλλο κρίμα, δηλαδή δυο φορές κρίμα!
Η νοοτροπία, δηλαδή το πνεύμα στο πανεπιστήμιο, δεν έχει αλλάξει και πολύ, ή μάλλον τουλάχιστον δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο, για να μην πω πως έχει αλλάξει προς το χειρότερο από τότε που ήμουν φοιτητής. Τότε δεν υπήρχε μια μακροχρόνια στρατηγική, αλλά ούτε και σήμερα υπάρχει. Το απόψε αυτοσχεδιάζουμε που ίσχυε τότε, ισχύει και τώρα. Ο εκάστοτε διευθυντής μονάδας ή τομέα χαράζει την πορεία του τομέα στον οποίο είναι υπεύθυνος, ανάλογα με το ηθικό του ανάστημα, τη γνώση που έχει, την όρεξη και το όραμά του, χωρίς ουσιαστικά να ελέγχεται. Η κυβέρνηση, όπως τότε, έτσι και τώρα επεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργία του πανεπιστημίου. Το αυτοδιοίκητο του πανεπιστημίου είναι ένα από τα μεγαλύτερα ψέματα, γιατί το πανεπιστήμιο δεν έχει την αυτονομία του που είναι απαραίτητη για να είναι αυτοδιοίκητο. Αρκετοί καθηγητές τότε έκαναν αυθαιρεσίες, όπως και σήμερα ορισμένοι καθηγητές λειτουργούν αυθαίρετα. Τότε οι φοιτητές πλήρωναν, για να εγγραφούν στο πανεπιστήμιο και ήταν υποχρεωμένοι να αγοράζουν τα βιβλία ορισμένων καθηγητών. Σήμερα η παιδεία είναι δωρεάν και τα βιβλία παρέχονται δωρεάν. Αυτό αποτελεί στοιχείο σημαντικής προόδου. Δυστυχώς όμως, οι παροχές αυτές γίνονται χωρίς κανένα έλεγχο ή περιορισμό και γι’ αυτό το λόγο δεν προωθούν την προσπάθεια, δεν επιβραβεύουν την αριστεία και η κατάχρηση αυτών, σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγεί στη δημιουργία του αιώνιου φοιτητή και όχι μόνο. Η φωνή των φοιτητών τότε ήταν αδύναμη ή σχεδόν ανύπαρκτη. Αντίθετα, από τότε που άρχισε ο κομματοποιημένος συνδικαλισμός στο πανεπιστήμιο, η φωνή των φοιτητών, οι οποίοι δυστυχώς τις περισσότερες φορές μεταδίδουν τη φωνή πολιτικών κομμάτων, είναι πολύ δυνατή και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αυτή η φωνή που καθορίζει και τη λειτουργία του πανεπιστημίου. Ο εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ φοιτητών και πανεπιστημιακών δασκάλων είναι απαραίτητος και είναι δυνατόν να είναι πολύ παραγωγικός. Φωνή όμως από κομματοποιημένους φοιτητές, που εκφράζουν προκαθορισμένες και δογματικές απόψεις πολιτικών κομμάτων, όχι μόνο δεν είναι εποικοδομητική αλλά καταστέλλει και την ελεύθερη σκέψη. Οι καταστροφικές θα έλεγα αλλαγές έχουν γίνει σιγά-σιγά και γι’ αυτό το λόγο όσοι ζουν συνεχώς μέσα σ’ αυτό το χώρο είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς συμβαίνει. Είναι δηλαδή ένα είδος μιθριδατισμού, καθώς όλοι συνηθίζουν στο δηλητήριο.
Ο κομματικοποιημένος συνδικαλισμός είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και πρέπει να πάψει να υπάρχει στο πανεπιστήμιο. Αυτός οδήγησε σε συναλλαγές μεταξύ των συνδικαλιστών φοιτητών και των καθηγητών που ήθελαν να εκλεγούν σε διάφορες θέσεις, αυτός έφερε το πανεπιστημιακό άσυλο το οποίο οδήγησε σε σημαντικές καταστροφές στην περιουσία του πανεπιστημίου και σε ορισμένες περιπτώσεις επιτρέπει το εμπόριο απαγορευμένων προϊόντων στον πανεπιστημιακό χώρο, χωρίς η αστυνομία να έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει αυτεπάγγελτα, αυτός έδωσε τη δυνατότητα να γίνονται καταλήψεις και να διακόπτονται τα μαθήματα, αυτός έδωσε άδεια στους λίγους να έχουν μόνο απαιτήσεις χωρίς καμιά υποχρέωση και πολλά άλλα. «Ενός κακού μύρια άλλα έπονται», είχε επισημάνει ο Σοφοκλής.
Επειδή η παιδεία αποτελεί τη βάση για το μέλλον του έθνους, γι’ αυτό το λόγο πρέπει να είναι υπερκομματική. Πρέπει να καθιερωθεί μια μακροχρόνια στρατηγική για τα πανεπιστήμια της χώρας από άτομα που έχουν «παιδεία» με την ευρεία έννοια. Αν κάποιος δεν έχει παιδεία δεν είναι δυνατόν να βελτιώσει την παιδεία. Κανένας δεν μπορεί να δώσει κάτι που δεν έχει «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» Λουκιανός-. Όλα τα πολιτικά κόμματα πρέπει να συμφωνήσουν εκ των προτέρων, ασχέτως ποιο θα είναι στην εξουσία, ότι θα σεβαστούν αυτό το σχέδιο μακροχρόνιας στρατηγικής. Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη πως τα αποτελέσματα των αλλαγών που πρέπει να αρχίσουν από τώρα θα αναμένονται σε βάθος χρόνου και όχι άμεσα και θα εξαρτηθούν κυρίως από τη νοοτροπία των ατόμων που εργάζονται σε αυτό και η οποία (νοοτροπία) δεν αλλάζει με νομοθετικά διατάγματα, αλλά μόνο με μακροχρόνια παιδεία.
