Ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών και το δικαίωμα τεκνοθεσίας μονοπωλούν σχεδόν τη δημόσια συζήτηση το τελευταίο διάστημα. Δικαίως! Πρόκειται για δύο ζητήματα ουσιώδη και άμεσα σχετιζόμενα με στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Αποτελούν θέματα που θα κρίνουν στο άμεσο μέλλον, αν θα συνεχίσουμε να αποτελούμε μια συντηρητική, θεοκρατική εν πολλοίς, κοινωνία που θα προσομοιάζει με κοινωνίες της Μέσης Ανατολής, ή θα αποτελέσουμε μέρος σύγχρονων ευρωπαϊκών δημοκρατιών που έχουν επιδείξει προοδευτικά αντανακλαστικά, συμβαδίζοντας με τις σημερινές ανάγκες και συνθήκες.
Οι κοινωνίες προχωρούν. Αποτελούν δυναμικές και όχι στατικές οντότητες. Έχουν εξελικτική πορεία. Κάτι που χθες φάνταζε αδύνατο, σήμερα διεκδικεί θέση και ρόλο, και αύριο μπορεί να αποτελεί αδιαμφισβήτητη κανονικότητα. Υπό το πρίσμα της κοινωνικής εξέλιξης συνεπώς θα πρέπει να συζητήσουμε τα δύο καίρια αυτά ζητήματα, και να προωθήσουμε πολιτικές, δράσεις και πρωτοβουλίες που θα σέβονται τη διαφορετικότητα και θα προάγουν τη μοναδικότητα κάθε ανθρώπου.
Η ένωση δύο ανθρώπων – οποιουδήποτε φύλου – με τα “δεσμά” του γάμου αποτελεί, ή θα πρέπει να αποτελεί, αναφαίρετο δικαίωμα σε μια κοινωνία ελευθερίας και δημοκρατίας. Οι προοδευτικές δημοκρατίες έχουν υποχρέωση να προστατεύουν τις επιλογές των πολιτών τους σε ό,τι αφορά στη συντροφικότητα, να μεριμνούν για τη νομική της κατοχύρωση και υπόσταση, και να διασφαλίζουν το δικαίωμα στην ευζωία και την ευτυχία. Έννοιες που η καθεμιά και ο καθένας βιώνει με το δικό της/του διακριτό τρόπο.
Είναι προφανές, ότι σε μια κοινωνία, όπως η ελληνική, με παραδοσιακά συντηρητικά πρότυπα ως προς το σύνολο σχεδόν των θεσμών, προεξάρχοντος του θεσμού της “αγίας οικογένειας” μια τέτοια αλλαγή φέρνει αναστάτωση. Όπως άλλωστε κάθε αλλαγή.
Αναστάτωση προκλήθηκε όταν θεσμοθετήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 80′ ο πολιτικός γάμος, όταν καταργήθηκε ο νόμος περί μοιχείας, όταν, αργότερα, ο κατά βάση καθυστερημένος εκμοντερνισμός απαίτεισαι – ορθώς – την αφαίρεση του θρησκεύματος από ένα καθαρά δημόσιο έγγραφο: τα αστυνομικά δελτία ταυτότητας.
Δε τα τοποθετώ όλα στο ίδιο ζύγι. Το καθένα είχε τη δική του βαρύτητα και δυναμική για τα δεδομένα της εποχής του με ένα όμως κοινό παρονομαστή. Τηρουμένων των αναλογιών, αποτέλεσαν όλα εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις. Προχώρησαν και υλοποιήθηκαν. Στο πλαίσιο της κοινωνικής εξελικτικής πορείας που καταφέρνει, εν τέλει, έστω και με πολλή δυσκολία, να προσπερνάει κάποια στερεότυπα και ταμπού.
Αν ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών φαντάζει για τα σημερινά δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας μια δύσκολη συνθήκη, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα, όταν η συζήτηση αγγίζει το ζήτημα της τεκνοθεσίας.
Λογικό, θα αναρωτηθεί κανείς. Όχι όμως στη βάση του φύλου και των ερωτικών – συντροφικών προτιμήσεων, καθώς δεν ορίζουν αυτά τη γονική και ψυχονοητική επάρκεια. Αλλά στη βάση, ότι η τεκνοθεσία συνιστά (σε κάθε περίπτωση) μια κοινωνική πράξη που θα πρέπει να διαπνέεται από ένα ισχυρό πλέγμα ηθικών αξιών.
Δεν αναφέρομαι στη θρησκευτική έννοια της ηθικής που κάποιοι μπορεί να σπεύσουν να προσδώσουν, αλλά στην κοινωνική της έννοια που έχει να κάνει πρωτίστως με την απόλυτη προστασία του δικαιώματος των παιδιών να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον αγάπης, φροντίδας, ασφάλειας και βεβαιότητας. Που έχει να κάνει με τη συναισθηματική ωριμότητα και τη φέρουσα ικανότητα του ζευγαριού που επιθυμεί να υιοθετήσει, να μεγαλώσει παιδιά σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, και να εμφυσήσει σε αυτά αξίες ζωής που θα σταθούν στο μέλλον αρωγοί στις δικές τους μάχες για την κοινωνική εξέλιξη. Τέλος, και εξίσου σημαντικό, στην έννοια που προάγει την τεκνοθεσία ως μέγιστη κοινωνική προσφορά, απολύτως απαλλαγμένη από όρους οικονομικής ισχύος.
Συνεπώς, η δημόσια συζήτηση, πρωτίστως για την τεκνοθεσία, δεν είναι απλή και μονοδιάστατη. Θα πρέπει να απαγκιστρωθεί από απλοϊκές και παραδοσιακές προσεγγίσεις και να αφουγκραστεί τις εξελίξεις. Να υπάρξει ζύμωση και διάλογος που θα έχει στο επίκεντρό του τον άνθρωπο και την προστασία των επιλογών και δικαιωμάτων του. Και εδώ, η συμβολή της επιστήμης είναι εξόχως απαραίτητη και περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα στήριξης των αναγκαίων ηθικών αξιών που αναφέρθηκαν παραπάνω και είναι το κυρίαρχο ζητούμενο.
Η Πολιτεία έκανε την αρχή. Η συνδρομή της νομικής επιστήμης, των επιστημών της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής και της κοινωνιολογίας θα πρέπει να ακολουθήσει, ώστε να επανεξεταστούν οι όροι, οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια τεκνοθεσίας, να αναθεωρηθούν ή να τεθούν εξ αρχής με τη δέουσα πληρότητα και αυστηρότητα.
Να τεθούν οι προδιαγραφές εκείνες που θα διασφαλίζουν ένα σύγχρονο οικογενειακό δίκαιο που θα ανταποκρίνεται στη νέα κοινωνική πραγματικότητα και θα λειτουργεί με συμπεριληπτικούς όρους, εξαλείφοντας διακρίσεις. Και ένα οικογενειακό περιβάλλον που θα σέβεται τις ανάγκες και τις επιθυμίες όλων και θα προτεραιοποιεί την αγάπη, τη φροντίδα και την υποστήριξη των παιδιών, έναντι της σύνθεσης των μελών του. Γιατί στο τέλος της ημέρας, δεν αποτελεί η σύνθεση των μελών εγγύηση των στοιχείων αυτών.-
