Πράγα, ένα ποίημα που χάνεται
Ογδόντα εννιά λέξεις
Μίλαν Κούντερα
Μετάφραση: Γιάννης Η. Χάρης
Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2024
σ. 136
««Πράγα, ένα ποίημα που χάνεται», κείμενο που πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Le débat το 1980, πέντε χρόνια μετά τον εκπατρισμό του Κούντερα και την εγκατάστασή του στη Γαλλία. Ένα κείμενο υπεράσπιση της κουλτούρας του «μικρού έθνους» μέσα στην οποία διαμορφώθηκε ο συγγραφέας και η οποία εξέθρεψε την ιδιαιτερότητα του έργου του.
Στο κείμενο αυτό συναντούμε, μαζί με την ίδια αγωνιώδη νοσταλγία που διατρέχει τον Ακρωτηριασμό της Δύσης, την καταδίκη αφενός του «ρωσικού πολιτισμού», που καταδίωξε και κατέπνιξε αυτή την κουλτούρα, και αφετέρου της Δυτικής Ευρώπης, που δεν μπόρεσε να τη διακρίνει, πόσο μάλλον να τη γνωρίσει.
Μαζί αναδημοσιεύονται, για ιστορικούς κυρίως λόγους, οι Ογδόντα εννιά λέξεις, που κι αυτές εμφανίστηκαν στο Débat το 1985, αποτελώντας ένα «πρώτο σχεδίασμα» του προσωπικού λεξικού ενός συγγραφέα αντιμέτωπου με μια διπλή δοκιμασία: την εξορία, τη ζωή μέσα σε γλώσσα άλλη από τη μητρική, και τις προδοσίες των μεταφράσεων. Το κείμενο αυτό εντάχτηκε την αμέσως επόμενη χρονιά (1986) στην Τέχνη του μυθιστορήματος, ριζικά αναθεωρημένο, κυρίως με την αφαίρεση σημαντικού ποσοστού λέξεων και την προσθήκη άλλων.»
Ο τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα (1929-2023) γεννήθηκε στο Μπρνο και ζούσε στη Γαλλία, τη δεύτερη πατρίδα του, από το 1975. Είχε γράψει τα μυθιστορήματα: “Το αστείο”, “Η ζωή είναι αλλού”, “Το βαλς του αποχαιρετισμού”, “Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης”, “Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι”, “Η αθανασία”, καθώς επίσης τη συλλογή διηγημάτων “Κωμικοί έρωτες” -όλα στην τσέχικη γλώσσα. Όπως και τα παλαιότερα δοκίμια “Η τέχνη του μυθιστορήματος” και οι “Προδομένες διαθήκες”. Τα πιο πρόσφατα όμως, μυθιστορήματά του -“Η βραδύτητα”, “Η ταυτότητα” και “Η άγνοια” γράφτηκαν στα γαλλικά.
Ο κόσμος καίγεται
Αλλάξτε το σύστημα, όχι το κλίμα!
Πέτρος Κόκκαλης
Ξενοφών Κοντιάδης
Τόπος, 2024
σ. 280
«Το 2023 ήταν η θερμότερη χρονιά στην Ιστορία. Τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα και οι επιπτώσεις τους θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι το ένα τρίτο της επικράτειάς της απειλείται από ερημοποίηση. Μπροστά σε αυτό τον κίνδυνο η χώρα μας παραμένει ανοχύρωτη.
Ποιες πολιτικές δυνάμεις αντιμάχονται και τι προτείνουν για τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση; Ποιες είναι οι προκλήσεις για την Ελλάδα και την Ευρώπη; Ποια είναι τα όρια της ανάπτυξης; Είναι εφικτό να απομακρυνθούν οι οικονομίες από τα ορυκτά καύσιμα και να διασφαλιστεί ασφαλής, φτηνή και καθαρή ενέργεια;
Η περιβαλλοντική κατάρρευση, οι κοινωνικές ανισότητες, η εργασιακή επισφάλεια και η ενεργειακή φτώχεια πρέπει να αντιμετωπιστούν με ρηξικέλευθες παρεμβάσεις. Στόχος είναι η κλιματική, η κοινωνική και η διαγενεακή δικαιοσύνη. Ένα δίκαιο πράσινο συμβόλαιο, που εγγυάται τη μετάβαση σε μια νέα εποχή, ιδιαίτερα για εκείνους που έχουν μικρότερες ευθύνες για την κλιματική κρίση, που είναι εκτεθειμένοι στις μεγαλύτερες ζημίες και απώλειες, που δεν έχουν δυνατότητα να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.»
Μετά το θερμότερο έτος της ιστορίας (2023), οι συγγραφείς παρουσιάζουν όλες τις «άβολες αλήθειες» -για τις οποίες πρώτος μίλησε την παγκόσμια κοινότητα ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ, ήδη από το 2006- γύρω από την κλιματική κρίση και τονίζουν τις μεγάλες απειλές για την ανθρωπότητα, με ιδιαίτερη έμφαση στη σταδιακή αποσταθεροποίηση της επισιτιστικής ασφάλειας και την υποβάθμιση των πιο πολύτιμων οικοσυστημάτων του πλανήτη μας.
