Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, είναι κοινό μυστικό ότι τα τηλέφωνα έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Αυτές οι συσκευές προσφέρουν άμεση πρόσβαση σε έναν κόσμο πληροφοριών, κοινωνικών συνδέσεων, ψυχαγωγίας και πολλά άλλα. Ενώ αυτή η συνδεσιμότητα μπορεί να είναι απίστευτα πολύτιμη και ταυτόχρονα η τεχνολογική πρόοδος να έχει –αναμφισβήτητα– επιφέρει πολλές ευκολίες, όλα αυτά τα οφέλη έχουν μόνο ευχάριστα να «κληροδοτήσουν» στην κοινωνία μας;
Ποια είναι τα συμπτώματα του εθισμού των παιδιών και των ενηλίκων στα smartphone τους; Η προβληματική χρήση κινητού τηλεφώνου μπορεί να εκδηλωθεί μέσω μιας σειράς σωματικών, συμπεριφορικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων. Ακολουθούν μερικά από τα πιθανά συμπτώματα:
1. Συνεχής σκέψη για τη χρήση του κινητού, ακόμη και όταν ασχολούνται με άλλες δραστηριότητες.
2. Υπερβολική χρήση του για «σερφάρισμα» στο διαδίκτυο, συχνά εις βάρος των κοινωνικών, οικογενειακών ή ακαδημαϊκών υποχρεώσεων.
3. Απώλεια του ελέγχου, και πιο συγκεκριμένα, επαναλαμβανόμενη προσπάθεια μείωσης της χρήσης του χωρίς, όμως, επιτυχία.
4. Συμπτώματα απόσυρσης και εναλλαγές διάθεσης, ανησυχίας, άγχους ή κατάθλιψης, όταν δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο.
5. Αποδράσεις μέσω της χρήσης του τηλεφώνου ή του διαδικτύου, για να ξεφύγουν από τα προβλήματα της πραγματικής ζωής, το άγχος ή τα αρνητικά συναισθήματα.
6. Διαταραγμένος ύπνος, με την παραμονή μέχρι αργά ή ξύπνημα στη μέση της νύχτας για να χρησιμοποιήσουν το τηλέφωνο ή να μπουν στο διαδίκτυο, που οδηγεί σε διαταραχές του ύπνου και κόπωση.
7. Προτίμηση των διαδικτυακών αλληλεπιδράσεων έναντι της προσωπικής συναναστροφής και ψηφιακή απομόνωση, με αποτέλεσμα τη μείωση των σχέσεων πρόσωπο με πρόσωπο.
8. Μυστικότητα σχετικά με τη χρήση του τηλεφώνου ή του διαδικτύου και απόκρυψη της έκτασης των διαδικτυακών δραστηριοτήτων τους
9. Παραμέληση της σωματικής υγείας εξαιτίας της μειωμένης σωματικής δραστηριότητας, της κακής διατροφής και της παραμέλησης της προσωπικής υγιεινής λόγω του υπερβολικού χρόνου χρήσης της οθόνης.
10. Σύγκρουση με μέλη της οικογένειας ή φίλους λόγω υπερβολικής χρήσης του τηλεφώνου.
Προφανώς, η περιστασιακή χρήση κινητών τηλεφώνων είναι φυσιολογική και δεν αποτελεί ένδειξη εθισμού. Φυσικά, υπάρχουν πάντα τρόποι αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου, με τους οποίους ο χρήστης του smartphone μπορεί να θέσει στον εαυτό του όρια και κανόνες και κατά συνέπεια να περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την υπερβολική ενασχόλησή του μ’ αυτό. Παρακάτω αναγράφονται ορισμένα βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν μικροί και μεγάλοι για την απεξάρτησή τους από το κινητό τηλέφωνο:
1. Ανοιχτή και μη επικριτική συζήτηση σχετικά με τη χρήση του κινητού και τις πιθανές συνέπειες του εθισμού σ’ αυτό, ώστε να μειώσουν την επιρρέπεια στα smartphones και να αποκτήσουν μια πιο υπεύθυνη σχέση με την τεχνολογία, έχοντας θετική ενίσχυση και κίνητρο από τους οικείους τους.
2. Θέτοντας σαφείς και συνεπείς κανόνες για τη χρήση των κινητών τηλεφώνων, όπως καθορισμένες ώρες χωρίς οθόνη και επιβολή ορίων του χρόνου οθόνης, ενσωματώνοντας εφαρμογές για την παρακολούθηση και την διαχείρισή της.
3. Ενθάρρυνση δραστηριοτήτων έξω από τον ψηφιακό κόσμο όπως τακτική άσκηση, αθλήματα, χόμπι, διάβασμα και κοινωνική συναναστροφή με φίλους κι οικογένεια, με στόχο να διαχειρίζονται το στρες και το άγχος χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγουν στα κινητά τηλέφωνα για «ξέσκασμα».
4. Δημιουργία μιας κρεβατοκάμαρας χωρίς τεχνολογία για τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου και την αποθάρρυνση της απασχόλησης με το smartphone αργά το βράδυ.
5. Αναζήτηση βοήθειας από ειδικό (ψυχολόγο ή σύμβουλο με εμπειρία στον ψηφιακό εθισμό), σε περίπτωση που ο εθισμός στα smartphones επηρεάζει σοβαρά τη ζωή τους και δεν είναι σε θέση να το περιορίσουν παρά τις προσπάθειές τους.
Προάγοντας τη δεκτική επικοινωνία και θέτοντας όρια, καθένας μπορεί να αναπτύξει και να επιτύχει μια υγιή ισορροπία μεταξύ της διαδικτυακής και της μη διαδικτυακής ζωής του, λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα και αποφεύγοντας τον υπερβολικό χρόνο χρήσης της οθόνης.
Σοφία Κερογλίδου,
μαθήτρια της Β΄ τάξης του 3ου ΓΕΛ Κοζάνης
ΟΝΕΙΡΑ ΨΥΧΩΝ
Τι είναι τα Όνειρα Ψυχών; Δύο λέξεις χίλιες σημασίες. Σ’ αυτήν εδώ τη στήλη οι μαθητές και οι μαθήτριες του 1ου, 2ου, 3ου, 4ου ΓΕΛ Κοζάνης και του 6ου Γυμνασίου Κοζάνης μοιράζονται τα όνειρα, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους μέσα από τα δικά τους ποιήματα, διηγήματα και άρθρα.
