“Everything has been said before, but since nobody listens,
we have to keep going back and beginning all over again”
-Andre Gide (1869-1951), Βραβείο Νόμπελ-
(Όλα έχουν λεχθεί προηγουμένως, αλλά επειδή κανένας δεν ακούει, είμαστε υποχρεωμένοι να επανερχόμαστε και να λέμε πάλι τα ίδια από την αρχή)
Ο Winston Churchill (1874-1965), πρωθυπουργός της Αγγλίας κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, ήταν παχύσαρκος, κάπνιζε, έκανε χρήση αλκοολούχων ποτών (κυρίως ουίσκι), ζούσε μια καθιστική ζωή, χωρίς ουσιαστικά καμία σωματική δραστηριότητα. Μεταξύ αστείου και σοβαρού λέγεται ότι η μόνη σωματική άσκηση, ήταν αυτή που έκανε όταν πήγαινε στις κηδείες των φίλων του, οι οποίοι πέθαιναν ο ένας μετά τον άλλο. Παρ’ όλα αυτά, ο Winston Churchill πέθανε σε ηλικία 91 χρόνων. Τέτοιες ιστορίες που μας δίνουν τη ψευδαίσθηση ότι υγιεινός τρόπος ζωής δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για την υγεία και τη μακροζωία, ακούμε όλοι μας σε καθημερινή βάση. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Υπάρχουν αρκετά δεδομένα που στηρίζουν την άποψη ότι υγιεινός τρόπος ζωής, δυνατόν να συμβάλλει στην καλή υγεία και μακροζωία ενός ατόμου, ώστε αυτό να φτάσει μέχρι και τα ενενήντα χρόνια, άσχετα με το γενετικό του υπόστρωμα.
Έρευνα η οποία έλαβε χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠA) και περιλάμβανε 276.137 απόστρατους (άνδρες και γυναίκες) που δημοσιεύτηκε το 2024 στο περιοδικό American Journal of Clinical Nutrition (Nguyen και συνεργάτες) έδειξε ότι το προσδόκιμο της επιβίωσης στα άτομα που ζούσαν υγιεινά (όχι κάπνισμα, υγιεινή διατροφή, συστηματική σωματική άσκηση, επαρκής διάρκεια ύπνου κατά τη νύχτα, όχι κατάχρηση αλκοόλ, και αποφυγή στρες, μεταξύ άλλων), ήταν 87 χρόνια, δηλαδή δέκα χρόνια παραπάνω από ότι είναι ο μέσος όρος ζωής στις ΗΠΑ. Το προσδόκιμο της επιβίωσης σε άτομα που ζούσαν υγιεινά, ήταν κατά 24 χρόνια μεγαλύτερο στους άνδρες και κατά 20.5 χρόνια μεγαλύτερο στις γυναίκες σε σχέση με άτομα που δεν ακολουθούσαν υγιεινό τρόπο ζωής.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι ορισμένα άτομα με «καλό» γενετικό υπόστρωμα, δυνατόν να ζουν πολλά χρόνια, χωρίς καρδιαγγειακό νόσημα ή καρκίνο, έστω και αν ο τρόπος ζωής τους δεν είναι υγιεινός. Αυτά τα άτομα όμως δυστυχώς σπανίζουν. Το γενετικό υπόστρωμα που έχει σχέση με τη μακροζωία, δεν εξαρτάται μόνο από ένα γονίδιο, αλλά από ένα κατάλληλο συνδυασμό πολλών γονιδίων (πάνω από εκατό), ο οποίος και κάνει τη διαφορά. Πολύ λίγοι είναι οι τυχεροί που έχουν αυτό το γονιδιακό συνδυασμό, όπως και πολύ λίγοι είναι οι τυχεροί που κερδίζουν τον πρώτο αριθμό στο λαχείο.
Κατά γενικό κανόνα, υγιεινός τρόπος ζωής δυνατόν να συμβάλλει ώστε ένα άτομο να ζήσει μέχρι και ενενήντα χρόνια, άσχετα από το γενετικό του υπόστρωμα. Για να ζήσει όμως εκατό χρόνια ή και να τα ξεπεράσει, χρειάζεται και κάποια βοήθεια από τους προγόνους του, προς το παρόν τουλάχιστο. Στο μέλλον όμως (ίσως και στο προσεχές μέλλον), δυνατόν να είμαστε σε θέση να επιβραδύνουμε την επέλευση της γήρανσης με διάφορες θεραπευτικές παρεμβάσεις και να αυξήσουμε το μέσο όρο ζωής σε όλο τον πληθυσμό, άσχετα με το γενετικό υπόστρωμα κάθε ατόμου. Γενικά με τα σημερινά δεδομένα, οι ειδικοί στο θέμα πιστεύουν ότι ο μέσος χρόνος ζωής εξαρτάται κατά 25% από τα γονίδια και κατά 75% από τον τρόπο που ζούμε. Η επίδραση του γενετικού υποστρώματος στην υγεία, είναι πιο εμφανής στις μεγαλύτερες ηλικίες. Από ότι φαίνεται, όσο περισσότερο μεγαλώνει ένα άτομο, τόσο μεγαλύτερο ρόλο παίζει το γενετικό υπόστρωμα στην υγεία του. Έστω και αν οι γονείς κάποιου έζησαν πάνω από εκατό χρόνια, ακόμα και αυτό το άτομο πρέπει να ζει υγιεινά, γιατί δεν είναι σε θέση να γνωρίζει με ακρίβεια αν έχει κληρονομήσει τον κατάλληλο συνδυασμό γονιδίων που θα συμβάλλει στη υγεία και μακροζωία.
Όπως κανένας δεν περιμένει να κερδίσει τον πρώτο αριθμό στο λαχείο για να ζήσει, αλλά εργάζεται για να αποκτήσει τα προς το ζην απαραίτητα, κατά τον ίδιο τρόπο, κανένας δεν πρέπει να έχει την ψευδαίσθηση ότι έχει κληρονομήσει τον κατάλληλο συνδυασμό γονιδίων που θα του δώσει υγεία και μακροζωία, έστω και αν δεν ζει υγιεινά. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, όλοι μας πρέπει να ακολουθούμε ένα υγιεινό τρόπο ζωής, για να ζήσουμε με υγεία και όσο το δυνατόν περισσότερα χρόνια, άσχετα με το γενετικό υπόστρωμα που ο καθένας μας έχει κληρονομήσει. Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι υγιεινός τρόπος ζωής, εκτός από ότι θα μας χαρίσει υγεία, δυνατόν και να προσθέσει είκοσι ή και παραπάνω χρόνια στη ζωή μας.
*Konstantinos Dean Boudoulas MD, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine, Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Laboratories, The Ohio State University, Columbus Ohio, USA.
Harisios K Boudoulas MD, PhD, PhD Hon., Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine and Pharmacy (emeritus), The Ohio State University, Columbus Ohio USA, Honorary Professor, Academician (an. mem.)
