(Yavenassas,Zuwinasa,Nenansa .Ouenasa, Ouénassa, Venassa, Venessa, Enes, Evenez, Uvenez, Avano ,Βενέσσα ή Βανέσσα, Avanos.)
Η σημερινή νέα Άβανος είναι μια πόλη στην επαρχία της Νεάπολης (Nevşehir ) της Καππαδοκίας στην περιοχή κεντρικής της Μικράς Ασίας .
Από το 1888 έως το 1954 ανήκε στην επαρχία Kırşehir .
Η Παλιά Άβανος είναι ένα δίκτυο μικρών υπογείων εγκαταλειμμένων οικισμών που κάποτε κατοικείτο .Η ονομασία πλην την έλευση των Οθωμανών την Βυζαντινή εποχή ήταν Βενέσσα ή Βανέσσα.
Η μικρή πόλη βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Άλυς ( Ερυθρού ποταμού), και ξεχωρίζει για την μακρόχρονη παράδοση της στην αγγειοπλαστική που φθάνει στην εποχή των Χετταίων .
ΑΛΥΣ ΠΟΤΑΜΟΣ
Ο Άλυς σήμερα Kızılırmak που σημαίνει στην Τουρκική γλώσσα Κόκκινο Ποτάμι , έχει συνολικό μήκος 1.150 χλμ.
Πηγάζει από την ορεινή Ανατολική Μ. Ασία κατευθύνεται νοτιοδυτικά προς την Αλμυρή Λίμνη (Tuz Golu ) σχηματίζοντας ένα πλατύ τόξο.
Στην συνέχεια στρέφεται βορειοανατολικά όπου δέχεται και τα νερά των τριών μεγάλων παραπόταμών του, Καππαδόκη (Delice), Ντεβρέζ (Devrez) και Αμνία (Gökırmak).
Τέλος, εκβάλλει στην Μαύρη Θάλασσα ανατολικά της Σινώπης.
Ο ποταμός Άλυς αποτελούσε την καρδία του αρχαίου βασιλείου των Χετταίων οι οποίοι αποκαλούσαν τον ποταμό Μαρασσάντιγια (Maraššantiya).
Στις όχθες του ήταν χτισμένη η Χαττούσα, η πρωτεύουσα του βασιλείου.
Στην κλασική αρχαιότητα και συγκεκριμένα τον 6ο αιώνα π.Χ. ο ποταμός αποτελούσε το σύνορο του ισχυρού βασιλείου των Λυδών με το βασίλειο των Περσών .
Το ποτάμι ενώνει τις δύο πλευρές του Αβάνου με τέσσερις γέφυρες, δύο από τις οποίες είναι περιφερειακές, η μία πέτρινη και η άλλη κρεμαστή.
Η κατασκευή της πέτρινης γέφυρας ξεκίνησε το 1898 με τη συμβολή ενός κάτοικου της Αβάνου του Αρίφ ο οποίος εργαζόταν στο παλάτι κατά τη βασιλεία του σουλτάνου Abdülhamit, και τέθηκε σε λειτουργία το 1900.
Το μήκος της είναι 151 μ.
Το πεζόδρομο της πέτρινης γέφυρας ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε το 1995.
Είναι φαρδύ, κατάλληλο μόνο για περπάτημα πεζών και είναι κατασκευασμένο από ξύλο σε σιδερένια πόδια. Η ξύλινη γέφυρα χτίστηκε το 1973, έχει 180 μ. Μήκος, 2,30 μέτρα πλάτος.
ΘΕΣΗ
Η Άβανος Βρίσκεται σε απόσταση 18 χλμ βόρεια της Νεάπολη της Καππαδοκίας . Η Καισάρεια απέχει 58 χιλιόμετρα. Το διαμέρισμα της Αβάνου σήμερα καλύπτει έκταση 994 τετραγωνικών χιλιομέτρων και το μέσο υψόμετρο είναι 920 μέτρα, με το υψηλότερο σημείο να είναι το όρος Ισμαήλ Σίβρισι στα 1.756 μέτρα.
ΟΝΟΜΑ
Η ονομασία της σημερινής πόλης είναι Άβανος (Avanos ), αυτή η ονομασία υπήρχε και το 1924 όταν στο πλαίσιο της συνθήκης της Λοζάνης του 1923, εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους, οι Έλληνες κάτοικοι από τους Οθωμανούς.
Οι Έλληνες αυτοί αποκαλούσαν μέχρι τότε ,την πόλη τους Βανέσσα ή Βενέσα μια ονομασία που ερχόταν από την αρχαιότητα και ήταν καταγεγραμμένη την εποχή του Βυζαντίου.
Η πόλη έχοντας μια ιστορία 4000 ετών είχε στην διάβα των αιώνων πολλά ονόματα γνωστά από την εποχή των Χετταίων και των Ασσυρίων όπως : Εύηνος ,Άβανος ,Yavenassas,Zuwinasa,Nenansa .Ouenasa, Ouénassa, Venassa, Βενέσσα ή Βανέσσα , Venessa, Enes, Evenez, Uvenez, Avano , Avanos, και πολύ πιθανόν και κάποια άλλα .
Έκτος από αυτά τα ονόματα Έλληνες και Τούρκοι σοβαροί ερευνητές κατέληξαν μελετώντας την Ελληνική μυθολογία στο συμπέρασμα ότι το πρώτο όνομα ήταν Εύηνος που έφθασε μέχρι τις μέρες μας Άβανος.
Υπάρχουν και άλλες εκδοχές με κάποιες να είναι λανθασμένες εκ των ευρημάτων για την προέλευση του ονόματος της Αβάνου που θα δούμε στην συνεχεία,
* Προέλευση από την Ελληνική μυθολογία & ο μύθος του Εύηνου.
Γράφουν :
«……Η πιο κοντινή πιθανότητα στην αλήθεια πρέπει να είναι η εξής: Σύμφωνα με τον Ελληνικό μύθο, η λέξη << Άβανος >> προερχόταν από τον Εύηνο, που σύμφωνα με τον ίδιο μύθο, ήταν ο γιος του θεού Άρη και ο ίδιος ήταν ποτάμιος θεός και βασιλιάς στην ελληνική περιοχή της Αιτωλίας που είχε μια κόρη την Μαρπέσσα που ερωτεύτηκε τον γιο του Ποσειδώνα Ίδα και ήθελε να τον παντρευτεί και αυτός ήταν λόγος που τους κυνήγησε να τους αποκεφαλίσει …… >>
Ο Ίδας αναφέρεται και στους Αργοναύτες
<< …Ο Ίδας ήταν ένας διάσημος ήρωας που συμμετείχε στην εκστρατεία των Αργοναυτών με το γνωστό καράβι την Αργώ με τα πενήντα πέντε κουπιά και αναφέρεται σε πολλούς θρύλους. Ερωτεύεται την κόρη του Ευένος, τη Μαρπέσσα. γνωρίζοντας την άρνηση του πατέρα της για οποιοδήποτε γάμο , την απαγάγει από τον πατέρα της και παντρεύονται. ……
Ο Ευένος τους κυνηγάει. Ο Ίδας προκείμενου να ξεφύγουν παραλαμβάνει ένα φτερωτό άρμα από τον Θεό Ποσειδώνα και διαφεύγουν. Γλυτώνοντας από από τον Εύενο….. >>
Αναζητήσαμε στην ελληνική μυθολογία τον μύθο και ιδού τι γράφει:
“Το όνομα Εύηνος αναφέρεται κυρίως ο ποτάμιος θεός του ποταμού Ευήνου της δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Ο θεός αυτός όμως, γιος του θεού Άρη και της Δημονίκης, ήταν αρχικώς βασιλιάς της Αιτωλίας.
Η Κόρη του Ευήνου ήταν η Μάρπησσα ή Ευηνίνη, ενώ εγγονή του ήταν η Κλεοπάτρα (Σχόλια εις Ιλιάδα, Ι 556). Τα αδέρφια του Ευήνου ήταν ο Μώλος και ο Θέστιος.
Ο Εύηνος βασίλεψε στις περιοχές της Καλυδώνας και της Πλευρώνας.
Είχε τη συνήθεια να σκοτώνει όλους όσους παρουσιάζονται για να ζητήσουν ως σύζυγο την κόρη του.
Τους έκοβε μετά το κεφάλι και το τοποθετούσε ως στολίδι στον ναό του Ποσειδώνα, πράγμα που θυμίζει τον Οινόμαο και τον μύθο του (Ο Οινόμαος ήταν πρόσωπο της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, ήταν βασιλιάς της Πίσας στην Ήλιδα, γιος του θεού Άρη και της Πλειάδας Στερόπης ) .
Τελικώς τη Μάρπησσα την απήγαγε ο Ίδας.
Ο Εύηνος κατεδίωξε το φτερωτό του άρμα και έφθασε στον ποταμό Λύκορμα.
Επειδή όμως δεν μπορούσε να πιάσει την Ίδα, έσφαξε τα άλογά του και ρίχτηκε στον ποταμό, ο οποίος από τότε ονομάστηκε Εύηνος”.
Επίσης πήραμε πληροφορίες για το ποτάμι της Στερεάς Ελλάδας Εύηνο.
*Εύηνος
Ο Εύηνος (είναι ένας ποταμός μήκους 92 χιλιομέτρων στη δυτική Ελλάδα, που χύνεται στον Πατραϊκό Κόλπο. Η πηγή του είναι στα βόρεια Βαρδούσια όρη, κοντά στο χωριό Αρτοτίνα Φωκίδας. Ο ποταμός ρέει με γενικά νοτιοδυτική κατεύθυνση, στο μεγαλύτερο μέρος του μήκους του στην Αιτωλία-Ακαρνανία. Τροφοδοτεί τη δεξαμενή της λίμνης του Ευήνου, Ο ποταμός ρέει μέσα από μια βαθιά δασωμένη κοιλάδα με λίγα μικρά χωριά. Στην κάτω πορεία του διαρρέει πεδινά και εκβάλλει στον Πατραϊκό κόλπο 10 χλμ νοτιοανατολικά του Μεσολογγίου. Σε αυτό το ποτάμι οφείλει το όνομά του το χωριό Ευηνοχώρι .
Κατά τη διαδρομή του δέχεται τα νερά ενός πλήθους παραποτάμων. Κυριότεροι είναι ο Κουρκουτάς, ο Κότσαλος ή Κάκαβος, ο Πόριαρης, η Ποταμούλα, το Φανόρεμα, τα Φιδάκια, ο Κλινοβίτης, το Καψαλόρεμα, ο Βοϊτσάνος και ο Γιδομαντρίτης. Στον Εύηνο σώζονται ακόμα αρκετά παλιά πέτρινα γεφύρια, όπως της Αρτοτίβας (το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι της δυτικής Ελλάδας), της Δορβιτσάς, του Πόριαρη, της Κλεπάς, της Μελίγκοβας κ.α.
* Οι άλλες ονομασίες της πόλης και η προέλευση τους.
Η πόλη κατοικείτο από την εποχή των Χετταίων και τότε ονομαζόταν «Zuwinasa».
Όταν την περιοχή την κατέλαβαν η Ασσύριοι ονομάσθηκε «Nenansa» .
Η Βυζαντινοί την είπαν Βενέσσα «Venessa» .
Και όταν την κατέλαβαν οι Σελτζούκοι την ονόμασαν «Evenüz» .
Κατά την Οθωμανική περίοδο ονομαζόταν «Uvenez, Evenez, Avanoz» και με την πάροδο του χρόνου μετατράπηκε σε Avanos
Οι Έλληνες κάτοικοι της , εξακολουθούσαν για καιρό να την ονομάζουν
Βανέσσα όνομα που ερχόταν από την αρχαιότητα.
* Άλλες Τουρκικές εκδοχές,
1.Κατά νεώτερη την Τουρκική άποψη η λέξη Αβανος ξεκινά από την λέξη “Evenuz” διαγράφοντας παλαιότερες ονομασίες και απόψεις ,, είναι η ονομασία που δόθηκε την περίοδο των των Σελτζούκων, Avanos σημαίνει “Evani”, “αγγεία, δοχεία που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα, σκεύη, σκεύη” και “Evenüz” σημαίνει “Evani”. -öz, Even-öz” αφού είναι μέρος που φτιάχνει αγγεία.
2. Το σημερινό όνομα της πόλης – Άβανος – είναι παραφθορά του ονόματος Εβράνος. Ήταν το όνομα ενός Σελτζούκου διοικητή που κατέκτησε την Καππαδοκία τον 11ο αιώνα.
Τώρα πως γίνεται να προέρχεται το όνομα στην πρώτη περίπτωση από την Τουρκική λέξη”Evani”, που σημαίνει αγγεία ή κάτι ανάλογο και στην δεύτερη περίπτωση από τον Σελτζούκο διοικητή Έβρανο που έζησε τον 11 αιώνα. Ενώ σε επίσημα Τουρκικά αρχεία είδαμε με αναφορά την Άβανο να ονομάζεται Βένασσα ( Vénassa ) τον 17 μ.Χ. Άβανος , εμείς δεν ξέρουμε ,βγάλτε τα συμπεράσματα σας
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ
Δεν βρήκαμε πληροφορίες για τον αριθμό των των Ελλήνων κατοίκων της Αβάνου .
Πρέπει να ήταν αξιόλογος μια ακόμη και τα πολλά παλιά σπίτια που διασώθηκαν οι σημερινοί κάτοικοι τα αποκαλούν Ελληνικά , και συγχρόνως είναι φανερή η πληθωρική παρουσία εκκλησιών που διασώθηκαν και υποδηλώνουν την Ελληνοχριστιανική πίστη και παρουσία .
Στην Ελληνική βιβλιογραφία η Μερλιέ* στο πόνημα που συνέγραψε χαρακτηρίζει την Άβανο ,Ελληνικό οικισμό .
Αλλά και αντίστοιχη Τουρκική βιβλιογραφία γράφει <<Είναι γνωστό ότι υπήρχαν 56 νοικοκυριά το 1750 στον Άβανο….Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα χτίστηκαν στην πόλη τα περίτεχνα αρχοντικά με τα ανάγλυφα στις προσόψεις. Περαιτέρω ανάπτυξη της πόλης, τον 19ο αιώνα, οι κάτοικοί της όφειλαν στον Μπέη του Αβάνου με το όνομα Κουρένα Αρίφ, ο οποίος στάλθηκε στην περιοχή με εντολή του Οθωμανού σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β’. Την εποχή εκείνη μεγάλο μέρος του πληθυσμού του Αβάνου ήταν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι…… >> χωρίς να αναφέρει τον αριθμό των Ελλήνων και τον Αρμενίων .
* Η Μέλπω Λογοθέτη (Ξάνθη, 1889 – Αθήνα, 3 Νοεμβρίου 1979), γνωστή περισσότερο με το όνομα του συζύγου της ως Μέλπω Μερλιέ, υπήρξε σημαντική μουσικολόγος και λαογράφος και ήταν η ιδρύτρια του συλλόγου Μουσικά Αρχεία της Παράδοσης (νυν Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών )
ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΒΑΝΟ.
1. Καλής / Çalış, / “Gir-Gör”
Το 2019, μια απροσδόκητη πλημμύρα στον μικρό οικισμό Çalış, βόρεια της πόλης Avanos, οδήγησε στην ανακάλυψη μιας υπόγειας πόλης περίπου 5.000 ετών που αναφέρεται ως Γκιρ-Γκιορ/ “Gir-Gör” από τους ντόπιους.
Ήταν μια τριώροφη υπόγεια πόλη περίπου 5.000 ετών μήκους πέντε χιλιομέτρων αποτελούνταν από οικίες, σήραγγες, χώρους λατρείας και βρέθηκε και ένα μικρό ανθρώπινο αγαλματίδιο. Έχει μήκος πέντε χιλιόμέτρα . Σύμφωνα με τους ντόπιους, η τοποθεσία θεωρούνταν πηγή ιαματικού νερού και ονομαζόταν « Λουτρό του Καίσαρα >>
2. Ζέλβη / Zelve
Περίπου 5 χλμ από την Άβανο στην τοποθεσία Zelve αναπτύχθηκε ο οικισμός Ζέλβη στις απότομες βόρειες πλαγιές του Aktepe.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς οι άνθρωποι άρχισαν να ζουν στις λαξευμένες κατοικίες σε έναν τρωγλοδυτικό τρόπο ζωής .
Μια σημαντική κοινότητα Χριστιανική ζούσε στο Zelve που ήταν το θρησκευτικό κέντρο της περιοχής από τον 9ο έως τον 13ο αιώνα μ.Χ.. Στην περιοχή έγιναν τα πρώτα θρησκευτικά σεμινάρια για ιερείς.
*Σε Τουρκικά αρχεία γράφουν για την Ζέλβε συνταυτίζοντας με την Άβανο , << Zelve (πρώην οικισμός) Άβανος, του Νεβσεχίρ το 1500 μ. Χ. Ονομαζόταν Ζίβλε (Zible) και το 1927 Ζέβλε (Zelve )
Το χωριό, που ήταν υπόσκαφος (υπόγειος ) οικισμός , εκκενώθηκε μετά το 1924 και οι κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν στο νεοσύστατο χωριό Ακτέπε. Είναι πλέον τουριστικός επισκέψιμος χώρος >>
3. Οζνοζακ / Özkonak
Αυτή η υπόγεια πόλη , που βρίσκεται 14 χλμ. βορειοανατολικά του Άβανου, ήταν λαξευμένη στις βόρειες πλαγιές του όρους Ίδης σε μια περιοχή με πολλά ηφαιστειακά στρώματα γρανίτη. Οι κατοικίες του απλώνονται σε μια μεγάλη περιοχή συνδέονται μεταξύ τους με σήραγγες. Η πόλη ανακαλύφθηκε το 1972 από αγρότη όταν προσπαθούσε να ανακαλύψει το νερό πού εξαφανίστηκε που πότιζε τις καλλιέργειες του.
Αποκάλυψε ένα υπόγειο δωμάτιο, το οποίο αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν μια ολόκληρη «πόλη» που μπορεί να φιλοξενούσε πάρα πολλά άτομα .
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Άβανος, τμήμα της Καππαδοκίας που φέρει ίχνη Χετταίων, Φρυγών, Περσών, Ασσυρίων, Ρωμαίων, Βυζαντινών, Σελτζούκων και Οθωμανών στο παρελθόν της, έχει σημαντική θέση στην περιοχή με την ιστορία της να χρονολογείται τουλάχιστον 4000 χρόνια πριν.
Ιδρύθηκε ως μικρή αμυντική οχύρωση. Ωστόσο, αφού ανακαλύφθηκε άργιλος κοντά στο ποτάμι, η πόλη άρχισε σταδιακά να μετατρέπεται σε κέντρο παραγωγής κεραμικής.
Η Άβανος γνωστή για την κεραμική του παραγωγή που χρονολογείται από την εποχή των Χετταίων.
Βρίσκεται στον ποταμό Άλυς , σήμερα Kızılırmak , που στα αγγλικά μεταφράζεται σε Red River .
Η Άβανος γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Ασσυρίων – τον 20ο–19ο αιώνα π.Χ. και κατά την εποχή του Καππαδοκικού βασιλείου – τον 4ο αιώνα π.Χ.
Ως Βενέσα, η αρχαία Άβανος ήταν η τρίτη πιο σημαντική πόλη στο Βασίλειο της Καππαδοκίας (332 π.Χ. – 17 μ.Χ.) σύμφωνα με τον γεωγράφο Στράβωνα.
Αν και ήταν η τοποθεσία ενός σημαντικού ναού του Δία, δεν έχει απομείνει τίποτα από αυτόν σήμερα.
* Η μαρμάρινη σαρκοφάγος
Η μαρμάρινη σαρκοφάγος που ανακαλύφθηκε το 1971 σε ένα Ρωμαϊκό νεκροταφείο κοντά στην πόλη , ακριβώς στην άκρη του ποταμού, είναι ενδιαφέρουσα καθώς είναι η μόνη σαρκοφάγος που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στην περιοχή της Κεντρικής Καππαδοκίας.
* Ανάχωμα (Τύμβος ) Ζανκ / Zank Höyük.
Στις αρχαιολογικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο Zank Höyük αποκαλύφθηκαν ερείπια που ανήκουν σε διαφορετικούς πολιτισμούς .
Το Zank Mound βρίσκεται περίπου 4 χλμ. από την πόλη Sarılar της περιοχής Της Αβάνου , βορειοανατολικά του κέντρου της πόλης της Νεάπολης (Nevşehir ).
. Ο λόφος έχει διάμετρο περίπου 300 μέτρα και ύψος 30 μέτρα. Υπολογίζεται ότι ο τύμβος καλύπτει έκταση περίπου 20 στρεμμάτων. .
Αρχικά στο ανάχωμα βρέθηκαν κεραμικά που ανήκουν στην περίοδο των εμπορικών αποικιών των Ασσυρίων , στη 2η χιλιετία π.Χ., την εποχή του σιδήρου και την Ελληνιστική περίοδο .
Σε σωστικές ανασκαφές που ακολούθησαν , βρέθηκαν είδη κεραμικής που χρονολογούνται από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού .
Έχει αποκαλυφθεί ακόμη κεραμική από την τη Μέση Εποχή του Χαλκού , την Ύστερη Εποχή του Χαλκού , την Κλασική Εποχή ,Ύστερη Ρωμαϊκή Περίοδο.. .
* Τύμβος Τσεχ ( Çeç Tumulus )
Στη συνοικία Άβανος υπάρχει ένας τύμβος με το όνομα Çeç Tumulus με διάμετρο 50 μέτρα και ύψος 20 μέτρων.
Αυτός ο τύμβος είναι ένας από τους μεγαλύτερους τύμβους στην περιοχή της Καππαδοκίας και φέρει τα ίχνη πολλών πολιτισμών σε όλη την ιστορία. Βρίσκεται στην περιοχή του λόφου Çeç εντός των ορίων της περιοχής Göreme. . Ο τύμβος σχηματίστηκε από τη συσσώρευση λίθων που μαζεύτηκαν από τη γύρω περιοχή και μοιάζει με μικρό βουνό. Διακρίνονται ακόμη ίχνη δρόμου και σκαλοπάτια που οδηγούν στην κορυφή του τύμβου.
Κατασκευάστηκε στην εποχή του Βασίλειο της Καππαδοκίας τον 4ο αιώνα π.Χ. με πέτρα που έχει πλάτος 32 μέτρα και ύψος 50 μέτρα .
Είναι ο μεγαλύτερος τύμβος στην περιοχή της Καππαδοκίας
Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι ο τύμβος μπορεί να χτίστηκε ως ιερός χώρος.
.Στο πάνω μέρος του σωρού υπάρχουν λάκκοι που έσκαψαν οι κυνηγοί θησαυρών και ίχνη από μεγάλους λάκκους που είχαν σκαφτεί στην αρχαιότητα. Υπάρχουν ίχνη σκαλοπατιών που οδηγούν στην κορυφή της κατασκευής στα ανατολικά και ίχνη μεγάλων λάκκων που σκάβονταν στην αρχαιότητα στα δυτικά.
Εκτός από την ιστορική και αρχαιολογική του σημασία, ο τύμβος Çeç από την κορυφή του προσφέρει μια μοναδική θέα στη συναρπαστική φύση της Καππαδοκίας .
*Ρωμαίοι και Βυζαντινοί
Στους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους, ο Άβανος είχε μεγάλο χριστιανικό πληθυσμό που κατασκεύασε την Εκκλησία της Παναγιάς στον λαξευμένο βράχο στην σημερινή θέση, Dereyamanlı Kilisesi.
Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία είναι μια ευρύχωρη υπόσκαφη εκκλησία έξω από τον Άβανο με εννέα μεγάλους λαξευτούς σταυρούς. Το μέγεθος, το σχέδιο και η θέση των ανάγλυφων γλυπτών είναι απαράμιλλα στην Καππαδοκία. .
Στην αρχαιότητα, η πόλη ήταν γνωστή ως Βενέσσα (Βενέσσα).
Αυτό άλλαξε σε Άβανος κατά τους Βυζαντινούς χρόνους.
* Οθωμανοί
Από το 1867 έως το 1922, ο Άβανος ήταν μέρος του βιλαέτι της Αγκύρας
Τα περισσότερα από τα ορατά υπολείμματα της ιστορίας της πόλης Άβανος χρονολογούνται από τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα και έχουν τη μορφή πολλών εντυπωσιακών πέτρινων σπιτιών, που χτίστηκαν κυρίως από τους Έλληνες και τους Αρμένιους κατοίκους της .
Τα σπίτια αυτά βρίσκονται στο παλαιότερο τμήμα της πόλης στη βόρεια όχθη του ποταμού.
Το ποτάμι είναι πλούσιο σε κόκκινο πηλό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή των κεραμικών.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η Χριστιανική κοινότητα της Αβάνου ανήκε στην Μητρόπολη Ικονίου και είχε τις εκκλησίες :
— Εκκλησία του Νικηφόρου Φωκά και οι εικονογραφήσεις
Η εντυπωσιακά νωπογραφημένη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (επίσης γνωστή ως Εκκλησία του Νικηφόρου Φωκά ή Μεγάλος Περιστερώνας ) βρίσκεται δίπλα στον δρόμο Avanos-Göreme στην άκρη του χωριού Çavuşin. Χρονολογείται στο 964-965 μ.Χ.
Η εκκλησία Çavuşin βρίσκεται στον δρόμο Göreme-Avanos, Χτίστηκε το 964-965 μετά την επίσκεψη του Βυζαντινου Αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά στην Καππαδοκία.
Η εκκλησία είναι λαξευμένη στο βράχο με δύο ορόφους. Στον κάτω όροφο υπάρχουν τα δωμάτια μοναχών.
Υπήρχε φυσική σκάλα που οδηγούσε στην εκκλησία στον επάνω όροφο .
. Ο νάρθηκας του ναού, που ήταν αρκετά ψηλός, είχε μονόκλιτο, καμάρα και τρεις αψίδες, καταστράφηκε.
Οι εσωτερικοί τοίχοι του ναού είναι διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Στον νάρθηκα διακρίνονται απεικονίσεις αρχαγγέλων. Εκτός από σκηνές από τη Βίβλο, οι απεικονίσεις περιλαμβάνουν τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά , τη σύζυγό του Θεοφανώ και άλλα μέλη της οικογένειας.
Στο δυτικό τοίχο της εκκλησίας υπαρχει η εικονα του Ιωσήφ και της Μαρίαμ μετά το τξίδι στη Βηθλεέμ, η Γέννηση, ο Μυστικός Δείπνος, η Προδοσία, η Βάπτιση . στον βόρειο τοίχο , ο Ιησούς μπροστά από τον Πλάτο, ο Ιησούς στο δρόμο προς τον Γολγοθά, ο Ιησούς στον Σταυρό, ο Θάνατος του Ιησού .
Στον νότιο τοίχο υπάρχουν σκηνές όπως η Είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η Ανάσταση του Λαζάρου, η Θεραπεία του Τυφλού, η Κάτωση του Ιησού από τον Σταυρό, οι Γυναίκες στον Άδειο Τάφο, ενώ στο θησαυροφυλάκιο υπάρχουν σκηνές του Ευαγγελισμού. ,
Η Απόδραση στην Αίγυπτο, Το Δεύτερο Όνειρο του Ιωσήφ, Ο Θεός των Αποστόλων στο μονοπάτι, Η λατρεία των τριών μάγων, Η σφαγή των αθώων παιδιών, η καταδίωξη της Ελισάβετ, η δίκη του Ζαχαρία. Περιλαμβάνονται σκηνές της δολοφονίας του . Στον τοίχο της αψίδας απεικονίζεται η σκηνή της Μεταμόρφωσης .
— Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής
Μια δεύτερη εκκλησία, που ονομάζεται επίσης Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, είναι πιο δύσκολο να βρεθεί στο παλιό τμήμα του χωριού.
— Άγιος Αγαθάγγελος
Η εκκλησία του Αγίου Αγαθαγγέλου, που χρονολογείται από τον 6ο ή τον 7ο αιώνα, βρίσκεται στην αριστερή άκρη της κοιλάδας Güllüdere, περίπου 2 χλμ. από το χωριό Çavuşin. Ο ναός είναι τετράγωνος και καταλήγει σε μια ενιαία ευρεία αψίδα που προστέθηκε στην κύρια κατασκευή τον 9ο ή 10ο αιώνα.
Οι δύο ή τρεις στρώσεις τοιχογραφιών στην αψίδα υποδηλώνουν ότι επαναβαφόταν τακτικά. Σύμβολα των ευαγγελιογράφων είναι τοποθετημένα δεξιά και αριστερά ενός ένθρονου Ιησού. Στη μέση της επίπεδης οροφής εμφανίζεται ένας ανάγλυφος σταυρός στη μέση ενός κύκλου που περιβάλλεται με φύλλα φοίνικα και γιρλάντες. Πιθανότατα χρονολογείται στην Εικονομαχική περίοδο.
— Η Εκκλησία της Παναγίας Dereyamanlı της Αβάνου
Η κοιλάδα Dereyamanli του Avanos στη Νέα Γειτονιά είναι ένα όμορφο και ιδιαίτερο με τις ενδιαφέρουσες μέρος νεροϊδικές καμινάδες και τους φυσικούς σχηματισμούς , αφού δεν έχουν ακόμη φθαρεί αρκετά, λέγεται ότι είναι απαραίτητο να μοιάζουν με άλλες νεανικές καμινάδες στην περιοχή. Η κοιλάδα, επεκτείνεται από τα νοτιοδυτικά, δεν έχει χρησιμοποιηθεί ως οικισμός σε όλη την ιστορία, συνήθως οι περιοχές του εδάφους χρησιμοποιούνται ως αμπελώνες και οπωρώνες, και σήμερα φαίνεται ότι χρησιμοποιείται για τον ίδιο σκοπό.
Το Dereyamanlı, μια από τις παλαιότερες γνωστές εκκλησίες γλυπτών βράχου στην περιοχή της Καππαδοκίας , χρονολογείται από τα τέλη του 4ου αιώνα και τον 6ο αιώνα.
Στο μεγάλο τμήμα του νάρθηκα του ναού, υπάρχουν διάφοροι σταυροί κατασκευασμένοι στους τοίχους που φθάνουν στο πάτωμα.
Μεταξύ αυτών των σταυρών είναι αξιοσημείωτοι. Οι σταυροί που κατασκεύασαν οι Μαλτέζοι , οι Λατίνοι και οι Έλληνες .
Η εκκλησία, η οποία φέρει τα ίχνη του πρώτου χριστιανικού πολιτισμού, έχει ένα στυλ που ονομάζεται προ-Βυζαντινό “Συριανό Στυλ”.
Υπάρχει ένα τοξωτό παράθυρο στο δωμάτιο. Στις πλευρές υπάρχουν τρία ανάγλυφα σε σχήμα διαμαντιού με σταυρούς στο κέντρο. Ευρύς ενιαίος διάδρομος (nef) 7,5 X 5,5 μέτρα. Τα διασταυρωτικά ανάγλυφα στους τοίχους είναι μοναδικά σε μέγεθος και σχεδιασμό και κανένα άλλο σπήλαιο στην Καππαδοκία δεν έχει αυτό το σχέδιο στην εκκλησία.
Στην ελαφριά θολωτή οροφή της εκκλησίας, όπως πιθανώς στις εκκλησίες της Κόκκινης Κοιλάδας, τα φυσικά ανάγλυφα της άγριας φύσης έχουν εξαφανιστεί. Η εκκλησία έχει χρησιμοποιηθεί για γεωργικούς σκοπούς
ΠΑΙΔΕΙΑ
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν και σήμερα κατοικίες στην Άβανο που οι ίδιοι οι κάτοικοι τις αποκαλούν Ελληνικές , οι πληροφορίες μας είναι περιορισμένες για τα σχολειά των Ελλήνων ,όπως και για τον μεγάλο αριθμό των Ελληνορθόδοξων Χριστιανών που την κατοικούσαν , όπως φαίνεται και απο τον αριθμό των εκκλησιών που διασωθήκαν.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Βασική απασχόληση των κάτοικων της Αβάνου ήταν και είναι ακόμη η αγγειοπλαστική.Υπήρχε η απασχόληση στην ταπητουργία και την υφαντουργία ,στην αμπελουργία ,στην καλλιέργεια της μελιτζάνας και η αλιεία στο ποτάμι.
* Η κεραμική τέχνη κληρονομία από την απώτερη αρχαιότητα από τους Χετταίους.
Ξεχωρίζει η σημαντικότατη παραγωγή κεραμικών ειδών .Μια ενασχόληση μεγάλου μέρους του πληθυσμοί τότε (εποχή εκδίωξης των Ελλήνων ) , και τώρα .
Που πιθανότατα χρονολογείται από την εποχή των Χετταίων και η οποία χρησιμοποιεί πηλό από την κόκκινη λάσπη του Αλλυς ποταμού.
Είναι το διασημότερο ιστορικό χαρακτηριστικό της Αβάνου, το οποίο εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και πολύ ορατό σήμερα, ότι είναι η μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα στην κωμόπολη.
Το εμπόριο κεραμικών σε αυτήν την περιοχή και τα αμέτρητα εργοστάσια αγγειοπλαστικής χρονολογούνται από την εποχή των Χετταιών, και ο κεραμικός πηλός προέρχεται από την κόκκινη ιλύ του Άλυος . Η κεραμική γίνεται με τροχό στον Άβανο όπως ακριβώς γινόταν από την απώτερη αρχαιότητα. από τους Χετταίους. Αυτή η χειροτεχνία έχει περάσει από φυλή σε φυλή, από πατέρα σε γιο, και έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα.
Τα μαλακά και λιπαρά αργιλώδη εδάφη από τα βουνά του Άβανος κοσκινίζονται και ζυμώνονται καλά για να γίνουν λάσπη. Το επιθυμητό μπολ φτιάχνεται πλάθοντας επιδέξια τον πηλό σε έναν εργαλείο που λέγεται τροχός, ο οποίος περιστρέφεται με πόδια. Τα μπολ που παράγονται στα εργαστήρια στεγνώνουν πρώτα στον ήλιο και μετά στη σκιά και στη συνέχεια ψήνονται προσεκτικά σε φούρνους με άχυρο και πριονίδι σε θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 800 βαθμούς έως 1200 βαθμούς.
*Η υφαντουργία .
Εκτός από την παραγωγή κεραμικής, ο Άβανος φημίζεται και για την υφαντουργία χαλιών. Αυτοί οι δύο κλάδοι της βιοτεχνίας επηρέασαν σημαντικά τον τρόπο ζωής και την αρχιτεκτονική εμφάνιση της πόλης
* Η αμπελουργία
Μία από τις σημαντικές δραστηριότητες της περιοχής είναι η αμπελουργία. Τα σταφύλια που λαμβάνονται χρησιμοποιούνται για επιτραπέζιες ανάγκες καθώς και για την παραγωγή κρασιού σε σπήλαια και φυσικές αποθήκες.
Τα σταφύλια έχουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.
Για το λόγο αυτό, ιδιαίτερα τα χειροποίητα κρασιά έχουν ζήτηση από όλο τον κόσμο. Εκτός από την παραγωγή κρασιού, η περιοχή παράγει αποξηραμένα σταφύλια, βερίκοκα και μήλα που χρησιμοποιούνταν το χειμώνα.. Οι περισσότερες από τις ανάγκες των φρέσκων λαχανικών του Avanos και της γύρω περιοχής παρέχονται από αυτό το χωριό.
* Η Μελιτζάνα Ayhan
Άξια αναφοράς είναι μια ποικιλία μελιτζάνας που είναι ξακουστή σε ολόκληρη την Καππαδοκία . Είναι μια μελιτζάνα με τη μοναδική της υφή και χρώμα . Η καλλιέργεια στην περιοχή γίνεται με προγονικούς σπόρους, που κληρονομούνται από παππού σε εγγονό. Είναι η μελιτζάνα που φέρει το όνομα Αυχαν ( Ayhan ) και είναι γνωστή και καλλιεργείται στο χωριό Ayhanlar της επαρχίας της Αβάνου εδώ και 6 αιώνες
Το “Ayhan eggplant” , γνωστό για το λιλά χρώμα του, τις λευκές ρίγες, την παχουλή δομή και τα μοναδικά άρωμα και γευστικά χαρακτηριστικά, συναντά τους καταναλωτές στις λαϊκές αγορές στο Nevşehir και τις γύρω επαρχίες.
Στο χωριό, όπου ξεκίνησε η καλλιέργεια οι αγρότες μαζεύουν τους σπόρους που παίρνουν κάθε χρόνο από το είδος της μελιτζάνας, που λέγεται ότι άρχισε να καλλιεργείται την ίδια περίοδο, και τους φυτεύουν στο έδαφος την επόμενη εποχή. Παρά τα χρόνια που περνούν, οι αγρότες συνεχίζουν να παράγουν την ίδια μελιτζάνα από παππού σε εγγόνι.
Το 80 τοις εκατό των χωρίων της Αβανου Küçükayhan και Büyükayhan κερδίζει τα προς το ζην από την καλλιέργεια λαχανικών,
*Τα ψάρια του ποταμού
Το ποτάμι πέραν των άλλων , προσέφερε στους κάτοικους της Αβάνου και άφθονα ψάρια και που γίνεται και σήμερα
ΣΗΜΕΡΑ
Ο μικρός οικισμός της Αβάνου (σε μέγεθος και αριθμό κατοίκων ) είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά κέντρα της ιστορικής περιοχής
Η Άβανος σήμερα είναι η έδρα της ομώνυμης Επαρχίας Άβανος
Ο πληθυσμός της είναι 14.968 (2022).
Η Avanos επεκτάθηκε γρήγορα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και τώρα υπάρχουν πολλές σύγχρονες κατοικίες στη νότια πλευρά του ποταμού, μετά το 2010.
*Συγγραφέας- Ιστορικός αναλυτής
