Από τη «Φάρμα των Ζώων» του Orwell μέχρι τις σύγχρονες κοινωνίες, η εξουσία αλλάζει πρόσωπα αλλά όχι μεθόδους.
Η θεατρική παράσταση «Η Φάρμα των Ζώων», που παρουσιάζεται στο εργοστάσιο Κικής Α.Ε. από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης, δεν είναι απλώς ένα καλλιτεχνικό γεγονός. Είναι ένας ζωντανός καθρέφτης των κοινωνιών μας, μια καλλιτεχνική πρόταση που τολμά να θίξει το διαχρονικό ζήτημα της εξουσίας, της μνήμης και της συλλογικής ευθύνης.
Ο Orwell, με μια αλληγορία γεμάτη ζώα και συμβολισμούς, μας προειδοποιεί για τον φαύλο κύκλο της εξουσίας: η επανάσταση γεννιέται από την αδικία, αλλά αν δεν προστατευθεί με διαφάνεια, δημοκρατία και κριτική σκέψη, καταλήγει να μεταμορφώνεται σε μια νέα μορφή τυραννίας.
Η ιστορία της φάρμας μοιάζει επικίνδυνα με τις εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών: κυβερνήσεις που ξεκίνησαν με τις καλύτερες προθέσεις, σύντομα απομακρύνθηκαν από τις αρχές τους. Από αυταρχικά καθεστώτα μέχρι φαινομενικά «δημοκρατικά» κράτη που παρακολουθούν, καταστέλλουν και χειραγωγούν με εργαλείο τα μέσα μαζικής επικοινωνίας — η εξουσία, όπως στα χέρια του Ναπολέοντα, μετατρέπεται από μέσο υπηρεσίας σε εργαλείο ελέγχου.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, είχα την τιμή να ενσαρκώσω έναν ρόλο εμπνευσμένο από τη Μόλλυ του μυθιστορήματος: η «πριγκίπισσα» Πέγκυ της παράστασης, μια γουρουνίτσα στολισμένη με στρας και γόβες, αδιάφορη για τις πολιτικές εξελίξεις, προσκολλημένη στην επίφαση της καλοπέρασης. Όπως η Μόλλυ, το άλογο με τις κορδέλες που εγκαταλείπει τη φάρμα για να μη χάσει τη ζάχαρη και την προσοχή, έτσι και η Πέγκυ ενσαρκώνει τον σύγχρονο άνθρωπο που αποστρέφει το βλέμμα από την αδικία και επιλέγει την ασφάλεια της αδράνειας. Ίσως ο ρόλος δεν ήταν ορατός σε όλους και αυτό ακόμη είναι γνώση. Η επιλογή τι να βλέπουμε και τι όχι.
Η εξουσία δεν είναι από μόνη της καταστροφική. Καταστροφική γίνεται όταν οι πολίτες —είτε από φόβο είτε από αδιαφορία— παραιτούνται από το δικαίωμα και την υποχρέωση της συμμετοχής. Όταν οι φωνές σιωπούν, τότε οι γουρουνίσιοι ηγέτες ανεβαίνουν στα δύο πόδια.
Ας απολαύσουμε την παράσταση ως δώρο αυτογνωσίας και ερέθισμα για δημιουργική σκέψη και συλλογική αφύπνιση.
Η σκηνοθεσία του Μάριου Κακουλλή,η καλλιτεχνική επίβλεψη του Στέλιου Χλιαρά, η μουσική συνοδεία της Φιλαρμονικής Κοζάνης σε εναλλαγή με την τάξη βιολιού του Ωδείου, το δυναμικό καστ των ηθοποιών και το ίδιο το βιομηχανικό τοπίο του εργοστασίου όπου φιλοξενείται η παράσταση, συνθέτουν μια εμπειρία εξωπραγματική. Οι θεατές παρακολουθούν όχι μόνο ένα έργο – αλλά μια μετάβαση, μια μεταμόρφωση, όπου η τέχνη γίνεται πράξη και προβληματισμός.
«Κι εγώ, η Μόλλυ, ντύθηκα με κορδέλες για να μη δω τις αλυσίδες μου. Μην επιλέξεις τη σιωπή για λίγο ζάχαρη. Η φάρμα αλλάζει μόνο όταν μιλάμε όλοι.»
Φωτογραφίες: Αλέκος Βρεττάκος
