Γράφουν οι Κωνσταντίνος και Χαρίσιος Μπουντούλας*
«Coffee is God’s gift to mankind»-R. W. Emerson (1803-1882)
(Ο καφές είναι δώρο του Θεού στην ανθρωπότητα)
Στο πρόσφατο συνέδριο (31 Μαΐου -3 Ιουνίου, 2025), της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής (American Society of Nutrition), εκτός των άλλων, ανακοινωθήκαν και τα αποτελέσματα μιας έρευνας που έχει σχέση με την επίδραση της καθημερινής χρήσης καφέ φίλτρου στην υγεία του ανθρώπου. Η έρευνα φυσικά δεν είχε σχεδιαστεί γι’ αυτό το σκοπό, αλλά ήταν μελέτη παρατήρησης, όπως γίνεται σε ανάλογες περιπτώσεις, (π.χ. επίδραση της δίαιτας, χρήσης αλκοόλ, και άλλων παραγόντων στην υγεία μας). Τα αποτελέσματα όμως αυτής της έρευνας συμφωνούν με πολλαπλές ανάλογες παρατηρήσεις που είχαν γίνει στο παρελθόν, και γ’ αυτό το λόγο, είναι μάλλον απίθανο να οφείλονται σε απλή σύμπτωση.
Οι επιδράσεις του καφέ στην υγεία μας από την πρόσφατη αλλά και από προηγούμενες μελέτες, συνοψίζονται σ’αυτό το άρθρο. Άτομα που κάνουν χρήση καφέ φίλτρου, ιδιαίτερα το πρωί, ( συνολικά 3-4 φλιτζάνια την ημέρα), γενικά είναι σε καλύτερη φυσική και ψυχολογική κατάσταση σε σχέση με αυτά που δεν κάνουν χρήση καφέ. Επιπλέον, σ’ αυτά τα άτομα παρατηρείται ελάττωση της συχνότητας του σακχαρώδη διαβήτη, των καρδιαγγειακών νόσων (έμφραγμα του μυοκαρδίου, στηθάγχη, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), της χρόνιας νεφρικής και ηπατικής νόσου, διάφορων μορφών καρκίνου, της οστεοπόρωσης, της νόσου του Parkinson, της σκλήρυνσης κατά πλάκας, και της άνοιας, μεταξύ άλλων. Όλα αυτά συμβάλουν στην ελάττωση της θνητότητας, σε σύγκριση με άτομα που δεν κάνουν χρήση καφέ. Προσέτι, η χρήση καφέ, σε ορισμένες περιπτώσεις , δυνατόν να συμβάλει και στη βελτίωση των αθλητικών επιδόσεων. Η ευεργετική όμως επίδραση του καφέ εξουδετερώνεται εφόσον σε κάθε φλιτζάνι προστίθεται ζάχαρη μισό ή περισσότερο από μισό κουτάλι του γλυκού, ή/και δυόμιση κουτάλια ή παραπάνω γάλα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί αρκετά άτομα της εφηβικής ηλικίας κάνουν χρήση καφέ φίλτρου σήμερα. Η χρήση ζάχαρης γενικά έχει πολλές αρνητικές επιδράσεις στην υγεία, μεταξύ των οποίων είναι και η ανάπτυξη παχυσαρκίας. Αυτή η πληροφορία πρέπει να τονίζεται σε όλους και ιδιαίτερα στους νέους.
Για την επίδραση που έχει ο Ελληνικός καφές στην υγεία δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα, φαίνεται όμως πως έχει τις ίδιες ευεργετικές επιπτώσεις που έχει και ο καφές φίλτρου. Επίσης δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες που να υποστηρίζουν την άποψη ότι ο καφές χωρίς καφεΐνη (ντεκαφεϊνέ), έχει ή δεν έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία. Αν και είναι γνωστό ότι η καφεΐνη που περιέχει ο καφές περνά τον πλακούντα, οι ειδικοί πιστεύουν ότι δεν υπάρχει αντένδειξη για τη χρήση καφέ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συνιστούν όμως η χρήση αυτού κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης να είναι περιορισμένη και να μην υπερβαίνει τα δυο φλιτζάνια την ημέρα.
Επίσης είναι γνωστό ότι σε ορισμένα άτομα, λόγω γενετικού υποστρώματος, ο μεταβολισμός της καφεΐνης είναι βραδύς. Η χρήση καφέ στα άτομα αυτά δυνατόν να προκαλέσει νευρικότητα, αϋπνία, και αίσθημα παλμών, μεταξύ άλλων. Περιορισμένη χρήση, ένα με δυο φλιτζάνια το πρωί, δυνατόν να είναι πιο καλά ανεκτή. Φυσικά, αν ένα άτομο δεν ανέχεται τον καφέ, δεν υπάρχει λόγος να κάνει χρήση αυτού. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι απότομη διακοπή του καφέ από άτομα που κάνουν καθημερινή χρήση αυτού, δυνατόν να συνοδεύεται από αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλο, νευρικότητα, «αδυναμία συγκέντρωσης», και κακή διάθεση, για μερικές ημέρες, μεταξύ άλλων.
Οι ευεργετικές επιδράσεις του καφέ ενδεχομένως να οφείλονται στις πολυφαινόλες οι οποίες έχουν αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση και στην καφεΐνη που περιέχονται στον καφέ. Πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει πως ο καφές βελτιώνει τη μνήμη αυτών και ότι έχει προστατευτική δράση στον εγκέφαλο των πειραματόζωων.
Συμπερασματικά, καθημερινή χρήση καφέ φίλτρου, τρία με τέσσερα φλιτζάνια την ημέρα, έχει αρκετές ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις η χρήση καφέ δυνατόν να προκαλεί άγχος ή νευρικότητα. Αν ορισμένα άτομα δεν ανέχονται τον καφέ, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να κάνουν χρήση αυτού. Υγιεινός τρόπος ζωής, (Μεσογειακή δίαιτα, σωματική άσκηση, επαρκής και καλής ποιότητας ύπνος, μακριά από κάπνισμα- ενεργητικό/παθητικό, αποφυγή στρες και αλκοολούχων ποτών, μεταξύ άλλων), θα δώσει χρόνια στη ζωή και ζωή στα χρόνια πολύ περισσότερα από ότι μπορεί να δωσει μόνο ο καφές.
*Konstantinos Dean Boudoulas MD, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine, Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Laboratories, The Ohio State University, Columbus Ohio, USA.
*Harisios K. Boudoulas MD, PhD, PhD Hon., Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine and Pharmacy (emeritus), The Ohio State University, Columbus Ohio, U.S.A., Honorary Professor, Academician (an. mem.)
