Χαμηλότερες δαπάνες και ανεπαρκείς παροχές συγκριτικά με την Ε.Ε.
Η Ελλάδα κατατάσσεται σταθερά στις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας για τα άτομα με αναπηρία, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ.
Παρά την μικρή ανάκαμψη των συνολικών δαπανών από το 2017 έως το 2022, οι παροχές για την αναπηρία παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με τη χώρα μας να καταγράφει αρνητικές επιδόσεις σε βασικούς δείκτες κοινωνικής προστασίας.
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η Ελλάδα καταγράφει χαμηλότερες επιδόσεις στον δείκτη της «Επίδρασης των κοινωνικών μεταβιβάσεων» και στους δείκτες δαπανών για την αναπηρία. Οι συνολικές δαπάνες για την αναπηρία το 2022 παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με τη χώρα μας να βρίσκεται σε δυσμενή θέση σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Ανησυχητικά παραμένουν τα δεδομένα σχετικά με τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη έμφαση στα άτομα με αναπηρία, τα οποία συνεχίζουν να είναι σε δυσμενή θέση σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Στο πλαίσιο των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων από το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ, αναδεικνύεται ότι η χώρα μας κατατάσσεται σταθερά στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. ως προς τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας για τα άτομα με αναπηρία. Παρά τη μικρή αύξηση των συνολικών δαπανών για κοινωνική προστασία από το 2017 έως το 2022, η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με τις παροχές προς τα άτομα με αναπηρία να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.
Το 2022, η κατά κεφαλήν δαπάνη για κοινωνική προστασία στην Ελλάδα ανήλθε σε 5.696,94 ΜΑΔ, ποσό που είναι 43% χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. που διαμορφώνεται σε 10.013 ΜΑΔ. Στον τομέα της αναπηρίας, η Ελλάδα καταλαμβάνει την προτελευταία θέση στην Ε.Ε., με τις δαπάνες για την αναπηρία να αντιστοιχούν μόλις στο 3,8% των συνολικών δαπανών κοινωνικής προστασίας, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. ανέρχεται στο 7%.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία που καταδεικνύουν την επίδραση των κοινωνικών μεταβιβάσεων στην εξάλειψη της φτώχειας. Σύμφωνα με τα δεδομένα για το 2024, η Ελλάδα καταγράφει την χαμηλότερη τιμή στον δείκτη «Επίδραση των κοινωνικών μεταβιβάσεων στη μείωση της φτώχειας» (16,6 μονάδες), όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι σχεδόν διπλάσιος (34,4 μονάδες). Αυτό καταδεικνύει τη χαμηλή αποτελεσματικότητα των κοινωνικών παροχών στην καταπολέμηση της φτώχειας, ειδικά για τα άτομα με αναπηρία.
Το διάστημα 2012-2015, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, οι δαπάνες για την αναπηρία μειώθηκαν σε ποσοστό 42%. Έκτοτε, οι δαπάνες παρέμειναν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και το 2022 ήταν ακόμα πολύ χαμηλότερες σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Τα δεδομένα για την κατά κεφαλήν δαπάνη της αναπηρίας είναι εξίσου ανησυχητικά, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στο επίπεδο των 215,81 ΜΑΔ ανά κάτοικο, που είναι λιγότερο από το 1/3 της ευρωπαϊκής δαπάνης, η οποία ανέρχεται σε 672,44 ΜΑΔ για την Ε.Ε. Αυτό αποδεικνύει την αδυναμία της χώρας να παρέχει επαρκή υποστήριξη για τα άτομα με αναπηρία, ακόμα και όταν πρόκειται για βασικές ανάγκες.
Μέχρι το 2022, οι δαπάνες για την αναπηρία στην Ελλάδα αφορούσαν κυρίως πληρωμές σε χρήμα, όπως συντάξεις αναπηρίας (47% της δαπάνης) και αναπηρικά επιδόματα (48,7% της δαπάνης). Οι παροχές σε επίπεδο υπηρεσιών υποστήριξης, όπως βοήθεια σε ζητήματα στέγασης, καθημερινές δραστηριότητες ή αποκατάσταση, παραμένουν σχεδόν ανύπαρκτες, αποκαλύπτοντας την περιορισμένη πρόνοια για τα άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα.
Η συνέχιση αυτής της κατάστασης έχει σοβαρές συνέπειες για τα άτομα με αναπηρία, καθώς η έλλειψη υποστήριξης οδηγεί σε αύξηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στις κοινωνικές παροχές, η οποία να περιλαμβάνει υπηρεσίες υποστήριξης και επαρκή οικονομική στήριξη, είναι επιτακτική και πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την ελληνική πολιτεία.
Η ΕΣΑμεΑ ζητά την άμεση ενίσχυση των κοινωνικών παροχών για τα άτομα με αναπηρία, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης αυτών των ατόμων στην κοινωνία.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
