Ερώτηση πέντε βουλευτών της Νέας Αριστεράς για τη μετεγκατάσταση του
Ερώτηση προς τρεις υπουργούς κατέθεσαν πέντε βουλευτές της Νέας Αριστεράς, με πρωτοβουλία της βουλεύτριας Φλώρινας και γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Πέτης Πέρκα, για το χρόνιο πρόβλημα του οικισμού Βαλτόνερα Φλώρινας, όπου οι καθιζήσεις και οι ρωγμές έχουν καταστήσει τη ζωή των κατοίκων επικίνδυνη. Οι βουλευτές κάνουν λόγο για «εγκληματική καθυστέρηση του κράτους και της ΔΕΗ» και ζητούν να προχωρήσει άμεσα η αναγκαστική απαλλοτρίωση και μετεγκατάσταση του οικισμού.
Στην ερώτηση, που απευθύνεται στους υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, καθώς και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, οι υπογράφοντες υπενθυμίζουν ότι το πρόβλημα στα Βαλτόνερα αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα περιβαλλοντικής και κοινωνικής εγκατάλειψης στην ενεργειακή καρδιά της Δυτικής Μακεδονίας. Εδώ και πάνω από δέκα χρόνια, οι εκτεταμένες ρωγμώσεις στα σπίτια, οι καθιζήσεις του εδάφους και η πτώση του υδροφόρου ορίζοντα έχουν καταστήσει τον οικισμό μη ασφαλή για κατοίκηση.
Η Πέτη Πέρκα και οι συνάδελφοί της υπενθυμίζουν ότι ήδη από το 2017 ο καθηγητής Ευθύμης Λέκκας είχε προειδοποιήσει με επιστολή του για την ανάγκη σταδιακής εκκένωσης του οικισμού, ενώ επόμενες επιστημονικές εκθέσεις του ΙΓΜΕ (2018) και του καθηγητή Κωνσταντίνου Βουδούρη (ΑΠΘ, 2021) απέδειξαν ότι οι καθιζήσεις οφείλονται στην εξορυκτική δραστηριότητα της ΔΕΗ στο ορυχείο Αμυνταίου και όχι σε φυσικά ή σεισμικά αίτια.
Σύμφωνα με την πραγματογνωμοσύνη του καθηγητή Βουδούρη, που εκπονήθηκε το 2021 κατόπιν εντολής της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Φλώρινας, η στάθμη του υπόγειου νερού έχει υποχωρήσει πάνω από 70 μέτρα, εξαιτίας των αντλήσεων του ορυχείου, ενώ η εκσκαφή έχει δημιουργήσει ένα «πηγάδι» βάθους 200 μέτρων που αλλοίωσε οριστικά το υδρογεωλογικό καθεστώς της περιοχής. Παράλληλα, η παύση λειτουργίας του ορυχείου το 2020 δεν ανέτρεψε το πρόβλημα, καθώς η αποκατάσταση δεν έχει γίνει.
Τα ίδια συμπεράσματα επιβεβαιώνει και η Μελέτη Βιωσιμότητας Οικισμών του Δήμου Αμυνταίου (Μάρτιος 2021), η οποία σημειώνει ότι οι καθιζήσεις έχουν καταστρέψει αγροτικές εκτάσεις και υποδομές, ενώ η παρουσία της ΔΕΗ «δεν απέτρεψε την εγκατάλειψη». Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει η Πέρκα, ούτε το κράτος ούτε η εταιρεία προχώρησαν σε αποζημιώσεις ή μετεγκατάσταση. Οι κάτοικοι παραμένουν σε ραγισμένα σπίτια, χωρίς μέτρα ασφάλειας, ζώντας –όπως τονίζει το κείμενο– «πάνω σε έδαφος που υποχωρεί».
Το Δημοτικό Συμβούλιο Αμυνταίου είχε αποφασίσει από τον Ιανουάριο του 2025 να ξεκινήσει τις διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του οικισμού, στη βάση των εισηγήσεων των επιστημόνων, όμως μέχρι σήμερα δεν έχει εξασφαλιστεί κρατική χρηματοδότηση ούτε χρονοδιάγραμμα μετεγκατάστασης. Η Πέρκα χαρακτηρίζει αυτή την αδράνεια «θεσμική και πολιτική απραξία» και σημειώνει ότι η Δυτική Μακεδονία, ήδη επιβαρυμένη από τη μεταλιγνιτική μετάβαση, «δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως περιοχή δεύτερης κατηγορίας».
Στην ερώτηση υπογραμμίζεται ότι οι κάτοικοι των Βαλτόνερων πληρώνουν διπλά το τίμημα της αδιαφορίας – τόσο από την εξορυκτική δραστηριότητα της ΔΕΗ όσο και από μια απολιγνιτοποίηση χωρίς σχέδιο. Οι βουλευτές ζητούν από την κυβέρνηση να αναγνωρίσει επίσημα την ευθύνη της επιχείρησης, να προχωρήσει στην απαλλοτρίωση με χρηματοδότηση από κρατικούς και ευρωπαϊκούς πόρους και να εξασφαλίσει δίκαιες αποζημιώσεις για τους κατοίκους, αντίστοιχες με άλλες περιπτώσεις μετεγκατάστασης στη Δυτική Μακεδονία.
Η ερώτηση της Νέας Αριστεράς ολοκληρώνεται με έξι συγκεκριμένα ερωτήματα προς τους αρμόδιους υπουργούς, που αφορούν τον προγραμματισμό της μετεγκατάστασης, τη χρηματοδότηση, την αναγνώριση ευθυνών και την προστασία των κατοίκων μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Όλγα Τουφεγγοπούλου – www.xronos-kozanis.gr
