Eπιστολή Δικτύου Ενεργειακών Δήμων στον Υπουργό Γ. Σταθάκη για την κατανομή εσόδων από δημοπρασίες δικαιωμάτων CO2 στις Λιγνιτικές περιοχές

κ. Υπουργέ,
Οι περιοχές μας βρίσκονται σήμερα απόλυτα εκτεθειμένες στις δρομολογούμενες αλλαγές στον ενεργειακό χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη κατέχουν «προνομιακή» θέση στη λίστα με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας όλης της Ευρώπης και ταλανίζονται από μια δομική περιβαλλοντική, παραγωγική και κοινωνική κρίση. Δεδομένου του υψηλού βαθμού εξάρτησης των τοπικών οικονομιών μας από τη λιγνιτική δραστηριότητα και λόγω της προγραμματισμένης απόσυρσης λιγνιτικών μονάδων, η κατάσταση αυτή αναμένεται να αποκτήσει εκρηκτικές διαστάσεις στο άμεσο μέλλον.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος σύσσωμη και ενωμένη η Τοπική Αυτοδιοίκηση των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, εδώ και 3 χρόνια έχει αναλάβει σειρά πρωτοβουλιών για την προώθηση θεμάτων της μετάβασης στο επερχόμενο καθεστώς μειωμένης λιγνιτικής δραστηριότητας. Αποτέλεσμα της προσπάθειας μας είναι η περιφέρεια Δ. Μακεδονίας να συμπεριληφθεί στις περιφέρειες πιλότους της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «COAL REGIONS IN TRANSITION PLATFORM», ενώ έχει ήδη εκπονηθεί από ομάδα έργου ένας οδικός χάρτης για τη μετάβαση στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας!
Επιπλέον, καταβάλλαμε έντονη προσπάθεια, με τη στήριξη τόσο της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ όσο και της ΓΣΕΕ, αλλά και δημάρχων από άλλες λιγνιτικές περιοχές της Ευρώπης, να θεσπιστεί ένα διακριτό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund) στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ). Παρά τις προσπάθειες και της ελληνικής κυβέρνησης προς την ίδια κατεύθυνση, στο κείμενο που ψηφίστηκε τελικά, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης εντάχθηκε στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, στο οποίο όμως δυστυχώς η Ελλάδα δεν θα έχει πρόσβαση. Το αποτέλεσμα είναι να μείνουν οι λιγνιτικές περιφέρειες της χώρας χωρίς ευρωπαϊκούς πόρους για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων που εντάσσονται στον οδικό χάρτη μετάβασης.
Παρόλα αυτά στην πρόσφατα αναθεωρημένη οδηγία για το χρηματιστήριο ρύπων (ΕΣΕΔΕ) η υποστήριξη της απασχόλησης των ανθρακικών περιοχών καταγράφεται ως προτεραιότητα για τη διάθεση των δημοσίων εσόδων από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών που κατανέμονται στα Κράτη Μέλη., Πιο συγκεκριμένα: «ια)για την προώθηση της δημιουργίας δεξιοτήτων και της ανακατανομής του εργατικού δυναμικού, ως συμβολή στη δίκαιη μετάβαση σε οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ιδίως στις περιφέρειες που επηρεάζονται περισσότερο από τη μετάβαση των θέσεων απασχόλησης ▌, σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους.»·
Με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να ζητήσουμε τη στήριξη των περιοχών μας (Δυτ. Μακεδονία και Αρκαδία) με τη διοχέτευση τμήματος των εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών CO2 με τον παραπάνω στόχο.
Σημειώνουμε ότι το ίδιο αίτημα είχε καταθέσει το 2015 το Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων με τη στήριξη του Περιφερειάρχη Δυτ. Μακεδονίας κ. Καρυπίδη. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου για το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, Βαθμολογική Διάρθρωση Θέσεων, Συστήματα Αξιολόγησης, Προαγωγών και Επιλογής Προϊσταμένων (Διαφάνεια – Αξιοκρατία και Αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης) είχαμε προτείνει συγκεκριμένη τροπολογία η οποία προέβλεπε: Ποσοστό 20% των εσόδων από πλειστηριασμούς αδιάθετων δικαιωμάτων εκπομπών κατατίθεται σε ειδικό λογαριασμό που στόχο έχει την δημιουργία θέσεων σε τομείς που δεν σχετίζονται με τις δραστηριότητες εξόρυξης και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη, στους νομούς Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας, οι οποίοι θα πληγούν περισσότερο από τη σταδιακή μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Δυστυχώς όμως η παραπάνω πρόταση του Δ.Ε.Δ., παρά τη στήριξη πολλών βουλευτών δεν έτυχε της αποδοχής από το ΥΠΕΝ .
Με δεδομένη την πολιτική στήριξη της κυβέρνησης στην έννοια της Δίκαιης Μετάβασης, όπως αυτή εκφράστηκε τόσο από τον Αναπληρωτή Υπουργό ΠΕΝ κ. Φάμελλο στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την αναθεώρηση του ΕΣΕΔΕ, όσο και από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό στο αναπτυξιακό Συνέδριο στην Κοζάνη τον Ιούλιο του 2017, ελπίζουμε ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει, ώστε η κυβέρνηση να αποδεχθεί το δίκαιο αίτημά μας. Θα θέλαμε μάλιστα να έχουμε τη δυνατότητα να συναντηθούμε μαζί σας στο άμεσο μέλλον, για να σας παρουσιάσουμε ακόμα πιο αναλυτικά την πρόταση μας αυτή.
Οι περιοχές μας, για πάνω από 60 χρόνια στήριζαν το σύνολο της εθνικής οικονομίας. Σήμερα όμως που εκ των πραγμάτων οδηγούμαστε σε ένα καθεστώς μειωμένης λιγνιτικής δραστηριότητας και σταδιακής απεξάρτησης από τον άνθρακα, εγκυμονεί ο κίνδυνος επιδείνωσης της κρίσης στις περιοχές μας, τη στιγμή που η χώρα θα βγαίνει από τον κύκλο της ύφεσης. Για αυτό χρειάζεται επειγόντως η έμπρακτη στήριξη της Πολιτείας με στόχο τη δημιουργία νέων προοπτικών για την αναζωογόνηση των τοπικών μας οικονομιών.
Βέβαιοι για την θετική σας ανταπόκριση ευχαριστούμε εκ των προτέρων.