Μακρύς φαίνεται πως είναι ο δρόμος για τη μετάβαση από το λιγνίτη στην ελληνική επικράτεια. Μπορεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία ενέργειας να έχει δεσμευτεί να μην επενδύσει σε νέες μονάδες μετά το 2020, ωστόσο έργα όπως το «Πτολεμαΐδα V», αποτελούν σοβαρά ανασταλτικά εμπόδια στη διαδικασία της απανθρακοποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
«Η δική μας αγωνία και η δική μας προσπάθεια είναι η μετάβαση αυτή να είναι δίκαιη και για αυτό απαιτούνται πρώτον κεφάλαια αλλά και πρωτοβουλίες σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Άρα απαιτείται από την Επιτροπή πολύ πιο ουσιαστική, πολύ πιο γενναία και συγκεκριμένη υποστήριξη στις περιφέρειες που θα δεχτούν το (οικονομικό) πλήγμα της μετάβασης» τόνισε στη Euractiv.gr ο δήμαρχος Κοζάνης, Λευτέρης Ιωαννίδης κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη δίκαιη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, στις 21 Ιουνίου στις Βρυξέλλες.
O Δήμος Κοζάνης έχει ήδη ενταχθεί ως περιφέρεια πληρότητος στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την επονομαζόμενη «Πλατφόρμα των Περιφερειών σε διαδικασία Μετάβασης» (Coal Regions in Transition Platform). Οι δραστηριότητες της πλατφόρμας επικεντρώνονται στις περιοχές με ισχυρή οικονομική δραστηριότητα στην εκμετάλλευση του λιγνίτη, με σκοπό να ενισχυθεί μια δίκαιη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια, με έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις νέες δραστηριότητες από τη στροφή της οικονομίας σε μια περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον κατεύθυνση.
Για την ενίσχυση της προσπάθειας αυτής στη Δυτική Μακεδονία, το WWF Ελλάς έχει ήδη εκπονήσει έναν οδικό χάρτη για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο, σύμφωνα με τον οποίο, με επενδύσεις ύψους €2,35 δις (λιγότερο από το κόστος εγκατάστασης των 2 νέων λιγνιτικών μονάδων που σχεδιάζει η ΔΕΗ), θα δημιουργηθούν περίπου 11.600 νέες θέσεις εργασίας και τοπικό εισόδημα € 2,5 δις.
«Εμείς στη WWF πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο άνθρακας πρέπει να καταργηθεί σταδιακά σε όλη την ΕΕ όσο το δυνατόν γρηγορότερα για να αποφευχθούν οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ταυτόχρονα, πιστεύουμε ότι αυτό δεν πρέπει να γίνει σε βάρος των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες εδώ και δεκαετίες, μέσω του άνθρακα και του λιγνίτη έχουν ωθήσει την ευρωπαϊκή οικονομία σε μεγάλα ύψη. Είναι θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης το να υπολογιστεί σωστά η μετάβαση των τοπικών οικονομιών που βασίζονται στην εξόρυξη άνθρακα προς περισσότερο βιώσιμες κατευθύνσεις» υπογράμμισε ο Νίκος Μάντζαρης, εκπρόσωπος ενεργειακής πολιτικής στη WWF Ελλάς.
Σε ερώτηση της Euractiv.gr στην Anna Colucci, από τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας στην Επιτροπή, αναφορικά με τη γνώμη της Κομισιόν για τη διαδικασία μετάβασης στη Δυτική Μακεδονία και την παράλληλη κατασκευή μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη στη Πτολεμαϊδα, η ίδια απάντησε πως «βρισκόμαστε σε συζήτήσεις με τις τοπικές αρχές. Αυτή τη στιγμή έχουμε προχωρήσει στη διαμόρφωση του οδικού χάρτη, αλλά δεν έχουμε αναλύσει κάθε έργο ξεχωριστά. Ωστόσο, δεν πρόκειται σίγουρα να χρηματοδοτήσουμε οποιοδήποτε έργο που τίθεται ενάντια στην απανθρακοποίηση της Ευρώπης».
Επιπλέον, σημείωσε ότι παρόλο που ήδη υπάρχει ωριμότητα στις περιφέρειες σε μετάβαση όσον αφορά το σχέδιο στην πράξη, απαραίτητο είναι να γίνει καλύτερη χρήση των Ταμείων Συνοχής και των συνολικών χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ.
Επένδυση στην κοινωνία
Προκειμένου να αντισταθμίσει τις συνέπειες, στόχος της Πολιτείας πρέπει να είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού και η προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος.
«Η διαχείριση της μετάβασης αποτελεί ζήτημα πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής αλλαγής», υπογράμμισε η ευρωβουλευτής Sirpa Pietikäinen (ΕΡΡ).
Μέσα από τη διαδικασία μετάβασης όμως, πρωταρχικό σκοπό αποτελεί η ενσωμάτωση των ίδιων των κατοίκων στη νέα αυτή εποχή, έτσι ώστε να μην προκύψει μακροπρόθεσμα ένα χάσμα ανάμεσα στην κοινωνική διάρθρωση των περιφερειών και στην οικονομική τους δραστηριότητα.
«Εάν δε διασφαλίσουμε ότι οι νέες θέσεις εργασίας θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην οικονοία, θα βιώσουμε μεγάλες δυσκολίες. Είμαστε υπεύθυνοι τόσο για τις αλλαγές όσο και για τις συνέπειες. To 2018 όμως προσφέρει ευκαιρίες για περισσότερη σαφήνεια, περισσότερη βεβαιότητα», ολοκλήρωσε ο Benjamin Denis, από το European Trade Union Confederation (ETUC).
