Άνοδος στα αιτήματα και σημαντική αύξηση μεταφορών εκτός Περιφέρειας
Ανησυχητικά στοιχεία για τη συχνότητα των ακούσιων ψυχιατρικών νοσηλειών στη Δυτική Μακεδονία φέρνουν στο φως οι απαντήσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη στη Βουλή, κατόπιν ερώτησης του βουλευτή Κοζάνης Πάρι Κουκουλόπουλου.
Τα στοιχεία των Εισαγγελιών Πρωτοδικών των τεσσάρων νομών δείχνουν αυξητική τάση σε αιτήματα και εντολές ακούσιας νοσηλείας, ενώ παράλληλα καταγράφεται εντυπωσιακή αύξηση των μεταφορών ασθενών εκτός περιφέρειας για νοσηλεία τα τελευταία χρόνια.
Από τα στοιχεία των δύο Υπουργείων προκύπτει ότι το φαινόμενο βρίσκεται σε συνεχή άνοδο, γεγονός που αναδεικνύει τις ελλείψεις στις δομές ψυχικής υγείας της περιοχής και την ανάγκη ενίσχυσης των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας, με στόχο τη μείωση των αναγκαστικών νοσηλειών και τη διασφάλιση της αξιοπρέπειας των ψυχικά πασχόντων.
Οι απαντήσεις των υπουργείων Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη στην κοινοβουλευτική ερώτηση του Πάρι Κουκουλόπουλου συνοδεύονται από αναλυτικά στοιχεία, πίνακες και διαγράμματα, τα οποία προέρχονται από το Τμήμα Συλλογής και Επεξεργασίας Δικαστικών Στατιστικών Στοιχείων και τις ίδιες τις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Κοζάνης, Γρεβενών, Καστοριάς και Φλώρινας. Τα δεδομένα αφορούν τη δεκαετία 2015–2025 και περιλαμβάνουν στοιχεία για τον αριθμό αιτημάτων ακούσιας νοσηλείας, τις εισαγγελικές εντολές, τις μεταφορές ασθενών εκτός Περιφέρειας και τα ένδικα μέσα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, τη δεκαετία 2015–2025, στη Δυτική Μακεδονία υποβλήθηκαν συνολικά 2.745 αιτήματα ακούσιας νοσηλείας, από τα οποία 1.936 οδήγησαν σε εισαγγελικές εντολές.
Μόνο για το 2025, τα αιτήματα ανήλθαν σε 270 και οι εγκλεισμοί σε 205, με ποσοστό αποδοχής 76%.
Αντίστοιχα, στην Εισαγγελία Κοζάνης, η οποία συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της Περιφέρειας (53%–65% των συνολικών αιτημάτων), κατατέθηκαν 1.657 αιτήματα και εκδόθηκαν 1.169 εντολές ακούσιας νοσηλείας. Μόνο για το 2025, στην ίδια Εισαγγελία, υποβλήθηκαν 164 αιτήματα, εκ των οποίων εγκρίθηκαν 125 (ποσοστό 76%). Η σταθερότητα αυτών των ποσοστών δείχνει ότι η διαδικασία ακούσιας νοσηλείας αποτελεί πλέον σταθερό μηχανισμό διαχείρισης περιστατικών ψυχικής υγείας στην περιοχή.
Η πορεία των αιτημάτων και εντολών παρουσιάζει σαφή αυξητική τάση: ο αριθμός των αιτημάτων κυμαίνεται από 202 έως 288 ετησίως, με κορύφωση το 2024 (288 αιτήματα). Οι εισαγγελικές εντολές κυμαίνονται μεταξύ 138 και 205 κάθε χρόνο. Το ποσοστό αποδοχής των αιτημάτων κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα, από 59% έως 84%. Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας (2015–2017) τα ποσοστά ήταν ιδιαίτερα αυξημένα (72%–84%), μειώθηκαν το 2020 (59%), και σταθεροποιήθηκαν στη συνέχεια, γύρω στο 70%–76% από το 2021 έως το 2025.
Η συντριπτική πλειονότητα των εισαγγελικών εντολών αφορά ενήλικες, με τα ποσοστά να παραμένουν εξαιρετικά υψηλά, 96% έως 100%, καθ’ όλη τη δεκαετία. Την περίοδο 2015–2023 κυμαίνονται σταθερά μεταξύ 99% και 100%, ενώ σημειώνεται μικρή μείωση το 2024 (98%) και το 2025 (96%).
Οι περιπτώσεις ανηλίκων αποτελούν ελάχιστο ποσοστό, 0%–4%, με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται το 2016 και το 2018 (2%), το 2023 (3%) και το 2025 (4%).
Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι από το 2015 έως το 2025, το πλήθος των αιτημάτων αυξήθηκε από 126 σε 164, με κορύφωση το 2023 (180 αιτήματα). Οι εισαγγελικές εντολές ακολούθησαν αντίστοιχη πορεία, κυμαινόμενες μεταξύ 88 και 125 κατ’ έτος. Το ποσοστό των αιτημάτων που εγκρίθηκαν κυμάνθηκε 70%–84% την περίοδο 2015–2019, μειώθηκε το 2020 (59%) και στη συνέχεια επανήλθε σε ανοδική τροχιά.
Από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία είναι η σημαντική αύξηση των μεταφορών ατόμων για ακούσια νοσηλεία εκτός Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Την περίοδο 2015–2020, οι μεταφορές αυτές παρέμειναν χαμηλές, 1%–2%. Από το 2021, ωστόσο, σημειώθηκε ραγδαία αύξηση, με ποσοστά 27% το 2021 και 28% το 2022, τις υψηλότερες τιμές της δεκαετίας. Τα επόμενα χρόνια (2023–2025), τα ποσοστά μειώθηκαν, αλλά παρέμειναν υψηλότερα από τα προ του 2020 επίπεδα, 9%–21%.
Οι μεταφορές αφορούν σχεδόν αποκλειστικά δομές της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, και συγκεκριμένα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης: «Παπανικολάου», Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (Ψ.Ν.Θ.), «ΑΧΕΠΑ», «Παπαγεωργίου», «Ιπποκράτειο» και 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (ΓΝΘ). Καταγράφηκε επίσης μία μεταφορά στο Νοσοκομείο Κατερίνης το 2024.
Από τα στοιχεία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προκύπτει ότι 1.287 από τους ακούσιους εγκλεισμούς πραγματοποιήθηκαν με περιπολικά της ΕΛ.ΑΣ., κάτι που δείχνει τη διαρκή συμμετοχή της αστυνομίας στη διαδικασία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ίδιους τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Επιπλέον, δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα δεδομένα για το πλήθος των ένδικων μέσων που ασκήθηκαν, ούτε για εκείνα που τελεσφόρησαν, για κανένα από τα έτη 2015–2025 και για καμία Εισαγγελία Πρωτοδικών της Περιφέρειας.
Τα παραπάνω αποτελούν το σύνολο των δεδομένων που παρουσιάστηκαν στη Βουλή και αποτελούν αφετηρία για έναν ευρύτερο θεσμικό διάλογο σχετικά με την ψυχική υγεία, τη λειτουργία των εισαγγελικών υπηρεσιών και τη στήριξη των ψυχιατρικών δομών της Περιφέρειας.
Η συνολική εικόνα που προκύπτει από την ανάλυση είναι αυτή μιας περιοχής όπου οι ακούσιες νοσηλείες αυξάνονται σταθερά, η διαχείριση τους επιβαρύνει τις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές, και οι δομές ψυχικής υγείας εντός Περιφέρειας αποδεικνύονται ανεπαρκείς να καλύψουν τις ανάγκες, οδηγώντας ολοένα και περισσότερους ασθενείς εκτός Δυτικής Μακεδονίας.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
