Με μεγάλη συμμετοχή κόσμου ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για τα αποκαλυπτήρια των μνημείων του ΔΣΕ στα χωριά Κώττας και Καλλιθεάς Πρεσπών.
Πρώτος σταθμός της εκδήλωσης ήταν το χωριό Κώττας, όπου έγιναν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου για τον ομαδικό τάφο των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, από τον Γενικό Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.
Στεφάνια στο μνημείο κατέθεσαν εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ ο Δημήτρης Κουτσούμπας, εκ μέρους του ΚΣ της ΚΝΕ η Αναστασία Γεωργιάδου, γραμματέας του ΣΠ Δυτικής Μακεδονίας της ΚΝΕ, και εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ ΔΣΕ ο Γιώργος Στραβού, μέλος της Κεντρικής Διοίκησης.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Αντώνης Μυρωδιάς, γλύπτης και δημιουργός του μνημείου, και ο Αλέξανδρος Σολομωνίδης, εκ μέρους της επιχείρησης μαρμάρων Σολομωνίδη, η οποία έχει προσφέρει μάρμαρα και σχετικά υλικά στα μουσεία και μνημεία που κατασκευάζει το ΚΚΕ σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερα στη Δυτική Μακεδονία.
Παρέστη επίσης ο Σήφης Ζαχαριάδης, γιος του Νίκου Ζαχαριάδη, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.
Ο Θανάσης Χαστάς, εκ μέρους της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, τόνισε πως το μνημείο προστίθεται στο δίκτυο μουσείων και μνημείων τιμής και γνώσης που έχει δημιουργήσει το Κόμμα σε όλη τη χώρα και, ειδικά, στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, και πως «με την εκδήλωση τιμάμε όσους έδωσαν τη ζωή τους για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για τον λαό μας, για να φτιάξουν έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων».
Στη συνέχεια, ο Θεοδόσης Κωνσταντινίδης, στέλεχος του Κόμματος και μέλος της Επιτροπής Μνημείων και Μουσείων της ΚΕ, ανέφερε χαρακτηριστικά στην ομιλία του για τον ομαδικό τάφο:
«Από έρευνα που κάναμε, διαπιστώθηκε ότι στα γύρω βουνά έπεσαν πάνω από 300 μαχητές και μαχήτριες, τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στα μαρμάρινα επιστύλια που έχουμε τοποθετήσει στο χώρο του μνημείου.
Για χρόνια ολόκληρα, λόγω του φόβου και της τρομοκρατίας, αυτός ο τόπος, αυτό το “ένοχο μυστικό”, δεν ομολογήθηκε από κανέναν. Μέχρι που, μέσα από τις διαδρομές και την έρευνα που κάναμε, ήρθε η στιγμή που κάτοικος του χωριού Κώττα μας έδειξε ένα χωράφι και είπε: «Να, εδώ είναι θαμμένοι οι αντάρτες».
Η πρώτη έκπληξη διαδέχεται άλλη. Το χωράφι είναι χωρισμένο από το νεκροταφείο με ένα συρματόπλεγμα. Απ’ τη μία μεριά οι ευλογημένοι από την εκκλησία νεκροί. Κι απ’ έξω ένας ομαδικός τάφος μαχητών του ΔΣΕ, χωρίς τίποτα να δηλώνει την ύπαρξή του. Για χρόνια ήταν ένα “ξέφραγο αμπέλι”. Μέχρι που τα γελάδια, καθώς περπατούσαν, άρχισαν να ξεθάβουν τα κόκκαλα. Κι έτσι χτίστηκε μια μικρή μάντρα για να εμποδίζει τα ζώα να μπλέκονται μέσα. Και αφέθηκε το θέμα να ξεχαστεί.
Ε, δε θα ξεχαστεί! Δηλώσαμε τότε και το υπογραμμίσαμε στον ιστορικό ταξιδιωτικό οδηγό για το Βίτσι που εκδόθηκε από την “Σύγχρονη Εποχή” το 2018. Κρατήσαμε το λόγο μας και είμαστε εδώ να τιμήσουμε τους σταυραετούς του ΔΣΕ. Ως ελάχιστο φόρο τιμής στη θυσία τους, τοποθετήσαμε το εμβληματικό αυτό μνημείο που αναπαριστά το μεγαλείο του αγώνα τους.»
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μεγάλη συγκέντρωση στην Καλλιθέα Πρεσπών, όπου πραγματοποιήθηκαν αποκαλυπτήρια του μνημειακού χώρου στον περίβολο του Μουσείου ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ, όπου σε μαρμάρινες πλάκες γράφτηκαν τα ονόματα περίπου 1.600 νεκρών μαχητών και μαχητριών που κατάγονται από τα 48 χωριά της περιοχής των Πρεσπών και γύρω από τη Φλώρινα.
Στην εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε σε κλίμα συγκίνησης και αισιοδοξίας, με το ΚΚΕ στην πρωτοπορία της πάλης και των αγώνων που έρχονται, παραβρέθηκε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, επικεφαλής πολυμελούς αντιπροσωπείας του Κόμματος.
Παρέστησαν επίσης ο Κωνσταντίνος Τερψόπουλος, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας, ο Παναγιώτης Πασχαλίδης, πρώην δήμαρχος Πρεσπών, και ο Φώτης Γεωργίου, πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Πρεσπών.
Την εκδήλωση στην Καλλιθέα άνοιξε ο Νόντας Στολτίδης, μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, ο οποίος σημείωσε ότι «ο αγώνας των ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ συνεχίζει να εμπνέει τις σημερινές γενιές των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών στον αγώνα για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό».
Στη συνέχεια, ο Νίκος Χριστάνης, μέλος της ΚΕ και Γραμματέας της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, επισήμανε ότι «εμπνεόμαστε από τις ηρωικές σελίδες που έγραψε ο ΔΣΕ, ιδιαίτερα εδώ, στις μάχες του Γράμμου και του Βίτσι. Με την σημερινή εκδήλωση τιμάμε και τους νεκρούς όλων των χωριών των Πρεσπών και της Βορειοδυτικής Φλώρινας που τους έχουμε αποτυπώσει εδώ στις μαρμάρινες πλάκες ανά χωριό. Από το παράδειγμά τους παίρνουμε δύναμη για να συνεχίσουμε στην καθημερινή πάλη, για να κάνει κουμάντο ο λαός στον τόπο του, όπως έγινε και τότε».
Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον για το Μουσείο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ, που λειτουργεί από το 2019 στην Καλλιθέα Πρεσπών, στο οποίο εκατοντάδες επισκέπτες περιηγήθηκαν στο αρχειακό υλικό και τα ντοκουμέντα του, που αφορούν τις περιόδους του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα ΕΑΜ-ΕΛΑΣ με καθοδηγητή το ΚΚΕ στη διάρκεια της τριπλής κατοχής και, στη συνέχεια, της ένοπλης ταξικής σύγκρουσης 1946-1949, καθώς και τη δράση του ΔΣΕ στην περιοχή.
Ακολούθησε λαϊκό αντάρτικο γλέντι με τους Κώστα Αντάρα, Αλέξανδρο Γκάρα, Θανάση Γράβα και Παντελή Μόσχογλου, σκορπώντας έντονη συγκίνηση αλλά και αγωνιστική ανάταση.
