Αρθρογραφία: Ιωάννα Κωσταρέλλα

Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον

Διάβαζα ένα άρθρο του καθηγητή Στάθη Καλύβα στην ‘Καθημερινή’ της Κυριακής, στο οποίο ανέφερε χαρακτηριστικά: “δεν μπορώ να μη σκέφτομαι πως πάμε τα παιδιά μας σ’ ένα σχολείο που τα προετοιμάζει για έναν κόσμο που δεν θα υπάρχει όταν αποφοιτήσουν. Για παράδειγμα οι ξένες γλώσσες σύντομα δεν θα χρειάζονται, κι όμως μαθαίνουμε στα παιδιά μας δύο και τρεις. Τους μαθαίνουμε πράγματα που μπορούν πλέον να βρουν σ’ ένα δευτερόλεπτο στο

Είναι οι άνθρωποι

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε αυτό που είπε χθες με πολλούς τρόπους στην εκδήλωση του Οικονομικού Επιμελητηρίου ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Σκυλακάκης για το εξειδικευμένο προσωπικό. “Αυτό που βλέπουμε σήμερα ως υψηλή ανεργία, θα μετατραπεί σε δεύτερο χρόνο σε ελλείψεις του ανθρώπινου δυναμικού, αν δεν υπάρξει εξειδίκευση” ήταν η ακριβής έκφρασή του, χτυπώντας το καμπανάκι σε όσους κάνουν σημαία αποκλειστικά τις υποδομές.  Το ίδιο είχε επαναλάβει και νωρίτερα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας,

Οράματα και εφιάλτες

Συνηθίζουμε να μιλάμε για οράματα κατά την προεκλογική περίοδο. Κάποια από αυτά καταλήγουν όνειρα θερινής νυκτός και κάποια άλλα εφιάλτες. Γιατί, όμως; Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν συνοδεύονται από την τέχνη του εφικτού και δεν μετατρέπονται σε SMART στοχοθεσία. Να είναι δηλαδή εφικτά, συγκεκριμένα και χρονικά προσδιορισμένα. Τι οραματίζομαι δηλαδή να κάνω; Πως μπορώ να το κάνω; Τι πόρους μπορώ να διαθέσω; Ποιους ανθρώπους θα χρειαστώ; Αντ’ αυτού μένουμε

Τοξική θετικότητα

Ζούμε στην εποχή της διαφορετικότητας και της ποικιλομορφίας και αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό. Σκέψεις, στάσεις, συμπεριφορές και προτιμήσεις που κάποτε θα ήταν κατακριτέες, σήμερα μπορούν να τύχουν αποδοχής και κατανόησης. Από το σημείο αυτό, όμως, μέχρι την τοξική θετικότητα υπάρχει μεγάλος δρόμος. Τοξική θετικότητα είναι η πεποίθηση ότι, ανεξάρτητα από το πόσο άσχημη ή δύσκολη μπορεί να είναι η κατάστασή μας, πρέπει να διατηρήσουμε μια τυφλά θετική νοοτροπία, αλλά και μια παράλογη αισιοδοξία

Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα

Ο παραπάνω στίχος από το τραγούδι «Φοβάμαι» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου ταιριάζει γάντι στην περίπτωσή μας. Επαγγέλλονται κοσμογονία αλλαγών και επενδύσεων, μιλούν για σχέδια και προτεραιότητες, κι εμάς δεν μας έχουν ρωτήσει για τίποτα από αυτά. Κάναμε διαβούλευση, σου λέει. Με ποιους; Με τους 100 νοματαίους που είναι στα πράγματα; Και οι άλλοι; Οι υπόλοιποι; Αυτοί που θα μείνουν και θα ζήσουν με τις συνέπειες των όσων εξελίσσονται πότε ρωτήθηκαν; Κι

Το ChatGPT στη ζωή μας

Πρόσφατα εμφανίστηκε η γενετική τεχνητή νοημοσύνη (AGI), η οποία αναφέρεται σε αλγόριθμους που μπορούν να παράγουν περιεχόμενο, εικόνες, ακόμη και κώδικα λογισμικού κατόπιν εντολής. Το ChatGPT είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Μέσα σε πέντε μέρες κατάφερε να έχει τόσους χρήστες, όσους το Facebook σε ένα χρόνο. Για όσους δεν το γνωρίζουν και δεν το έχουν χρησιμοποιήσει, το ChatGPT μπορεί να συνθέσει αυτόματα σχόλια, να γράψει εκθέσεις αλλά και επιστολές, να σχολιάσει

Όπου γάμος και χορός

Τρεις κι ο κούκος σε μια κινητοποίηση για το σοβαρό θέμα της υγείας, χαμός σ’ ένα κάλεσμα για χορούς και πανηγύρια. Αυτή είναι η κατάσταση. Όχι τώρα, αλλά πάντα. Το είδαμε και χθες. Ασφαλώς αυτό οφείλεται πρωτίστως στην έμφυτη τάση μας να αποστρέφουμε το βλέμμα και το ενδιαφέρον μας από τα θέματα που μας στεναχωρούν. Και είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό λογικό. Έχει να κάνει με το ένστικτο αυτοσυντήρησης. Από

Κριντζιές

Σε κάθε σχεδόν οικογενειακό τραπέζι υπάρχει ο θείος που θέλει να είναι τρέντι. Αυτός που αποφεύγει τη… γερουσία, για να καθίσει με τη νεολαία. Γιατί στο μυαλό του αυτό είναι πρόοδος. Ένα δανεικό κοστούμι και μερικές κλεμμένες από τη νεολαία φράσεις που σε κάνουν in. Ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνεις γρι από αυτά που λένε οι νέοι, ακόμα κι αν δεν μπορείς ούτε στο ελάχιστον να καταλάβεις την αγωνία τους.

Γιοφύρια της Άρτας

Σε όλο τον κόσμο γίνονται μεγάλα έργα. Έργα που διασχίζουν βουνά και ποτάμια. Έργα που έχουν αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων. Στην Ελλάδα γίνονται μεγάλες συζητήσεις για έργα που θα μπορούσαν να αλλάξουν τις ζωές των ανθρώπων, αλλά αργούν μερικές δεκαετίες. Γιατί προηγούνται συζητήσεις. Μεγάλες και χρονοβόρες συζητήσεις που δεν έχουν απολύτως κανένα νόημα. Για παράδειγμα το μετρό της Θεσσαλονίκης που έχει εδώ και χρόνια γίνει ένα μεγάλο ανέκδοτο. Λες

Να μην χάσουμε το timing

ο momentum της περιοχής, όπως λένε, αυτή τη στιγμή σχετίζεται με την προσέλκυση επενδύσεων. Χρήματα, άνθρωποι, κίνητρα, νομοθεσία πρέπει να στραφούν προς την κατεύθυνση αυτή, προσπαθώντας να φέρουν επενδύσεις που με τη σειρά τους θα δώσουν θέσεις εργασίας, που με τη σειρά τους θα κρατήσουν κόσμο στην περιοχή. Το αν οι πρωτοβουλίες θα λέγονται ΒΙΠΕ ή Ζώνη Καινοτομίας ή οτιδήποτε άλλο, έχει μικρή σημασία. Μεγάλη σημασία έχει τα πρόσωπα που

Μια παραίτηση που λέει πολλά

Μια από τις ειδήσεις που κυκλοφόρησε αρκετά χθες ήταν και ότι η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Jacinda Ardern, 42 ετών, ανακοίνωσε ότι το επόμενο διάστημα θα παραιτηθεί. Η Ardern είναι από τις ελάχιστες γυναίκες που έχουν γίνει πρωθυπουργοί και μόλις η δεύτερη γυναίκα που γέννησε κατά τη διάρκεια της θητείας της. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι η Ardern είπε πως οδηγείται σε αυτή την απόφαση γιατί  είναι κι αυτή

Αξιοποιώντας την Πολιτική της Συνοχής

Το τελευταίο διάστημα εργάζομαι σ’ ένα πρότζεκτ με βασικό θέμα την Πολιτική της Συνοχής. Ξέρετε, την πολιτική αυτή επιλογή που φροντίζει να έρχονται χρήματα για έργα μέσα από διαρθρωτικά ταμεία πχ. Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ή Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Την πολιτική αυτή, χάρη στην οποία έχουμε δρόμους, πλατείες, Βιβλιοθήκη κλπ. Τέλος, την πολιτική αυτή εξαιτίας της οποίας οι Βόρειοι μας βλέπουν σαν τους ζητιάνους του Νότου. Διαχρονικά το πρόβλημα παραμένει ένα.

Από ποιον κινδυνεύουν οι δημοκρατίες

Πολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα για τους κινδύνους που διατρέχουν οι δημοκρατίες, οι οποίοι μάλιστα είναι πολύ διαφορετικοί από εκείνους περασμένων εποχών. Στο βιβλίο τους «How Democracies die» οι καθηγητές του Χάρβαρντ Levitsky και Ziblatt υποστηρίζουν ότι στην εποχή μας, οι δημοκρατίες εξακολουθούν να πεθαίνουν, αλλά με διαφορετικά μέσα, “λιγότερο από το χέρι των ανδρών με όπλα και περισσότερο από εκλεγμένους ηγέτες”. Και δεν έχουν άδικο. Οι δημοκρατίες, ωστόσο,

Τα παιδιά που έβλεπαν τα αεροπλάνα και τα τρένα να περνούν και να φεύγουν

Σαν τους ήρωες του παιδικού μυθιστορήματος της Έντιθ Νέσμπιτ «Τα παιδιά που έβλεπαν τα τρένα να περνούν» μοιάζουμε. Παρατηρητές των εξελίξεων που τρέχουν και μας αφήνουν πίσω. Κι αντί να σκεφτόμαστε πώς αυτό θα αλλάξει, σε κάθε αρνητική εξέλιξη το μόνο που κάνουμε είναι να προσπαθούμε να δικαιολογηθούμε. Κι όλα αυτά στην πιο καθοριστική στιγμή των τελευταίων ετών. Ένα σχεδόν χρόνο μετά το «πέταγμα» της Egnatia Aviation από την Κοζάνη,

Δωρητές από επιλογή

Το καλό νέο, που περνάει ωστόσο μέσα από τραγικές προσωπικές και οικογενειακές ιστορίες, είναι ότι 3000 άνθρωποι έλαβαν κάρτα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων μόνο μέσα στο μήνα Δεκέμβρη. Από 16.000 οι εγγεγραμμένοι του μητρώου ανήλθαν σε 19.000 μέσα σε λίγες εβδομάδες. Μια αύξηση δηλαδή της τάξης του 14%. Όσοι δηλαδή δεν γράφτηκαν τους προηγούμενους μήνες και χρόνια, γράφτηκαν σε μόνο λίγες μέρες πριν το τέλος του 2022 και στον απόηχο της δωρεάς

Θεσμοί μόνο

Υπάρχει μια έννοια που λέγεται θεσμός και όσο αφηρημένη κι αν ακούγεται, τόσο σημαντική είναι για την καθημερινότητα και την ποιότητα της ζωής μας. Η εκπαίδευση για παράδειγμα ή η δικαστική εξουσία αποτελούν θεσμούς καθοριστικούς για την εξέλιξη μιας οποιασδήποτε κοινωνίας. Κοινωνίες χωρίς στιβαρούς θεσμούς είναι καταδικασμένες να αποτυγχάνουν ξανά και ξανά. Η συζήτηση περί τους θεσμούς είναι πάντα επίκαιρη. Στη χώρα μας αυτή τη στιγμή για πολλούς λόγους. Η

If it bleeds, it leads (αν έχει αίμα, προηγείται)

Σκρολάροντας στο κινητό της η νεαρή γυναίκα απεφάνθη απαυδισμένη από αυτό που έβλεπε «μα δεν γίνεται διαρκώς να μαθαίνεις για θανατικά». Και είχε απόλυτο δίκιο. Αρχή της χρονιάς και ξεκινήσαμε με τη γνωστή μαυρίλα «άλλη μια σημαντική απώλεια για τις τέχνες», «παιδί έπαθε ανακοπή» κλπ. Τα έχουμε ξαναπεί. Ούτε περισσότερα παιδιά πεθαίνουν, ούτε συμβαίνει κάτι περίεργο. Μάλιστα, η παιδική θνησιμότητα σε χώρες, όπως η Ελλάδα, βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Η ενημέρωση από τα σόσιαλ

Διαμαρτύρονται πολλοί για την ποιότητα της ενημέρωσης. Είναι συνήθως οι ίδιοι που αν τους ρωτήσεις από που ενημερώνεστε, θα σου απαντήσουν “από τα social media”. Είναι αυτοί που καταναλώνουν αυτό που τους προτείνει ο αλγόριθμος, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι τάχα επιλέγουν από αυτά που τους σερβίρονται. Είναι, τέλος, εκείνοι που έχουν να διαβάσουν κείμενο πάνω από 100 λέξεις, χρόνια τώρα. Τα παραπάνω δεν γράφονται για να “ξεπλυθεί” η ενημέρωση και

 Η επιφάνεια και η ουσία

Για να μπορέσουμε να πλοηγηθούμε με άνεση στο μέλλον, πρέπει να ξαναδούμε μερικές από τις βεβαιότητες του παρελθόντος και να κατανοήσουμε το δεδομένα που μας προσφέρει το παρόν. Να αναζητήσουμε δηλαδή, να καταγράψουμε και να αναλύσουμε τα δεδομένα, προκειμένου να αναδειχθούν τα μοτίβα, ώστε να οργανώσουμε τον εαυτό μας, την ομάδα μας ή την κοινωνία μας κατάλληλα. Η ικανότητά μας να ευημερούμε εξαρτάται απόλυτα από τον τρόπο που θα ανταποκριθούμε

Να μιλάς και ν’ ακούς

Στις γρήγορες διαδρομές της καθημερινότητας, μας παίρνει η μπάλα και ούτε μιλάμε ουσιαστικά για όσα μας προβληματίζουν, ούτε, όμως και ακούμε έγκαιρα τις φωνές κάποιων που είναι εσωτερικές κραυγές. Κάποιες φορές τις ανακαλούμε όταν είναι πια αργά. Γράφει ο Αββάς Ντινουάρ στην “Τέχνη της Σιωπής”, “η έλλειψη εμπιστοσύνης στις δυνάμεις τους κάνει μερικούς να σωπαίνουν. Δεν έχουν συνείδηση τι μπορούν να καταφέρουν. Η ατολμία τυλίγει μ’ ένα πέπλο το μυαλό