Η επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης ενέκρινε την σύσταση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) με 27 ψήφους υπέρ, 7 κατά και 8 αποχές.
Κατανομή κονδυλίων
Οι ευρωβουλευτές ζητούν τη σημαντική αύξηση του σχετικού μεριδίου του προϋπολογισμού της περιόδου 2021-2027 (επίσης γνωστού και ως «κύριου ποσού» με το οποίο θα χρηματοδοτηθεί το ΤΔΜ), από περίπου 11 δισ. ευρώ (€ 11.270.459.000 σε τρέχουσες τιμές), σε περισσότερα από 25 δισ. ευρώ (€ 25.358.532.750 σε τιμές 2018). Το ποσό αυτό θα συμπληρωθεί με άλλα 32,803 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές, στο πλαίσιο της πρότασης για την ανάκαμψη της ΕΕ από την πανδημία του κορωνοϊού.
Το κείμενο που εγκρίθηκε προβλέπει τη θέσπιση ενός «Πράσινου Μηχανισμού Επιβράβευσης», ο οποίος θα επιτρέψει τη διάθεση του 18% των συνολικών πόρων του Ταμείου βάσει της ταχύτητας με την οποία τα κράτη μέλη επιτυγχάνουν τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, διαιρεμένης με το πιο πρόσφατο μέσο ακαθάριστο εθνικό εισόδημά τους. Ακόμη, 1% του συνόλου θα διατεθεί συγκεκριμένα για τα νησιά και άλλο 1% για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές.
Καθώς το σχέδιο για το ΤΔΜ προβλέπει τη στήριξη των πιο ευάλωτων κοινοτήτων σε κάθε περιφέρεια, οι ευρωβουλευτές ζητούν το ποσοστό συγχρηματοδότησης για τα επιλέξιμα έργα να ανέλθει στο 85% του κόστους τους.
Σύνδεση με τα υφιστάμενα εργαλεία περιφερειακής συνοχής της ΕΕ
Η σύσταση του ΤΔΜ δε θα πρέπει να σημάνει περικοπές για άλλα ταμεία συνοχής, ούτε την υποχρεωτική μεταφορά των κονδυλίων τους στο ΤΔΜ. Οι πόροι του νέου ταμείου μπορούν να συμπληρωθούν με πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, σε μη υποχρεωτική βάση και ενώ αυτά θα διατηρήσουν τους αρχικούς τους στόχους.
Διεύρυνση της κάλυψης του ταμείου
Οι ευρωβουλευτές συμφωνούν ότι η κάλυψη του ΤΔΜ θα πρέπει να διευρυνθεί, ειδικά όσον αφορά την κοινωνική συνοχή και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Οι δραστηριότητες που θα χρηματοδοτεί το ταμείο θα πρέπει να συμπεριλάβουν επίσης τις μικροεπιχειρήσεις, τον βιώσιμο τουρισμό, τις κοινωνικές υποδομές, τα πανεπιστήμια και τα δημόσια ερευνητικά κέντρα, τις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, τη χαμηλών εκπομπών θέρμανση αστικών περιοχών, τις «έξυπνες» και βιώσιμες μεταφορές, την ψηφιακή καινοτομία συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών καλλιεργειών και της γεωργίας ακριβείας, των δράσεων για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, καθώς και τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και την οικοδόμηση κοινοτήτων.
Για τις περιφέρειες που στηρίζονται οικονομικά στην παραγωγή ή την καύση άνθρακα, λιγνίτη, ασφαλτούχου σχιστόλιθου ή τύρφης, οι ευρωβουλευτές προτείνουν τη θέσπιση εξαίρεσης όσον αφορά τις δραστηριότητες που σχετίζονται με το φυσικό αέριο. Με τον τρόπο αυτό, η Επιτροπή μπορεί να εγκρίνει σχέδια για περιφερειακή δίκαιη μετάβαση που περιλαμβάνουν τέτοιου είδους δραστηριότητες, αν αυτά κρίνονται ως «περιβαλλοντικά βιώσιμα» σύμφωνα με το σχετικό Κανονισμό και είναι σύμφωνες με έξι πρόσθετα, σωρευτικά κριτήρια.
Ο εισηγητής Μανώλης Κεφαλογιάννης (ΕΛΚ, Ελλάδα) είπε: «Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης είναι το πρώτο σημαντικό βήμα στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια Πράσινη Ευρώπη. Σήμερα, η επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης επιβεβαίωσε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεχίζει να δείχνει το δρόμο όσον αφορά την εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού, επιδιώκοντας μια κοινωνικά δίκαιη πράσινη μετάβαση στις περιφέρειές μας. Μέσω της αύξησης του προϋπολογισμού θα μπορέσουμε να στηρίξουμε αποτελεσματικά τις περιφέρειες που το χρειάζονται περισσότερο, αλλά πάνω από όλα, να υποστηρίξουμε σθεναρά τους πολίτες μας. Κινούμαστε προς μια νέα, πράσινη εποχή, χωρίς να αφήνουμε κανέναν πίσω».
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να ψηφίσει επί του σχεδίου έκθεση και να καθορίσει τη διαπραγματευτική του εντολή για τις διαθεσμικές συνομιλίες κατά τη σύνοδο της ολομέλειας του Σεπτεμβρίου.
