Προσοχή στις παγίδες εκπτώσεων σε φυσικά και διαδικτυακά καταστήματα
Δύο μεγάλες εμπορικές ημέρες, η Black Friday και η Cyber Monday, δημιουργούν κάθε χρόνο αυξημένη καταναλωτική ζήτηση, με πληθώρα καταστημάτων να προβάλλουν υψηλά ποσοστά εκπτώσεων, τόσο σε φυσικά όσο και σε ηλεκτρονικά σημεία πώλησης. Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας της ΓΣΕΕ προειδοποιεί ότι οι προσφορές αυτές, παρότι εμφανίζονται ως ευκαιρίες, συχνά οδηγούν σε παρορμητικές αγορές, σε μια περίοδο κατά την οποία η ακρίβεια επιβαρύνει σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Για τον λόγο αυτό, οι καταναλωτές καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, να ελέγχουν τις τιμές, τους όρους συναλλαγής και τα δικαιώματά τους, ειδικά όταν οι αγορές γίνονται ηλεκτρονικά.
Σύμφωνα με την Ένωση, η Black Friday έχει καθιερωθεί ως ημέρα προσφορών σε επιλεγμένα προϊόντα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ενώ η Cyber Monday, που ακολουθεί, αφορά αποκλειστικά διαδικτυακές αγορές με προωθητικές ενέργειες από ηλεκτρονικά καταστήματα. Παρότι οι δύο ημέρες παρουσιάζονται ως ευκαιρίες εξοικονόμησης, απαιτούν από τον καταναλωτή ενημέρωση, σύνεση και ψυχραιμία, ώστε να μην παρασυρθεί από επιθετικές πρακτικές marketing.
Η Ένωση υπενθυμίζει πως η καταναλωτική πίεση που προκαλούν μεγάλες εμπορικές καμπάνιες, όπως Black Friday, «λευκές νύχτες» και άνοιγμα καταστημάτων τις Κυριακές, δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο καταναλωτής «πρέπει» να αγοράσει για να μη χάσει κάποια προσφορά. Ωστόσο, η πραγματική προστασία του πορτοφολιού στη σημερινή οικονομική συγκυρία προϋποθέτει έρευνα, προγραμματισμό και γνώση των δικαιωμάτων.
Πέντε βασικοί κανόνες για ασφαλείς αγορές
Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας προτείνει πέντε σταθερούς κανόνες για όσους σκοπεύουν να αγοράσουν κατά τις ημέρες των εκπτώσεων:
- Έρευνα αγοράς και σύγκριση τιμών
Οι καταναλωτές πρέπει να ελέγχουν όχι μόνο την τιμή, αλλά και την ποιότητα των προϊόντων. Ιδιαίτερα στις ηλεκτρονικές πωλήσεις, προτείνεται αναζήτηση του προϊόντος βάσει κωδικού ή μοντέλου, ώστε να διαπιστωθεί αν η προσφερόμενη τιμή είναι πράγματι η χαμηλότερη.
- Προγραμματισμός με βάση τον προϋπολογισμό
Οι αγορές πρέπει να γίνονται βάσει λίστας και πραγματικών αναγκών, ώστε να αποφεύγονται σπατάλες που υπονομεύουν τον οικογενειακό προγραμματισμό.
- Προσοχή στις αγορές με δόσεις ή πιστωτική κάρτα
Οι καταναλωτές οφείλουν να ενημερώνονται για τους όρους της συναλλαγής, ειδικά για ενδεχόμενους τόκους. Αν αυτοί επιβάλλονται, το πραγματικό κόστος αγοράς μπορεί να είναι πολύ υψηλότερο από την τιμή της «προσφοράς».
- Διαφάνεια στην προγενέστερη τιμή
Σε κάθε έκπτωση, ο έμπορος υποχρεούται να εμφανίζει την τιμή που είχε το προϊόν τις προηγούμενες 30 ημέρες. Η μείωση μπορεί να αναγράφεται ως ποσοστό, ως συγκεκριμένο ποσό, ως σύγκριση τιμών ή με πρακτικές όπως «χωρίς ΦΠΑ», οι οποίες υποδηλώνουν έκπτωση ίση με την αξία του φόρου.
- Απόδειξη αγοράς σε κάθε περίπτωση
Η επίδειξη απόδειξης είναι απαραίτητη για επιστροφή ή αλλαγή προϊόντος, ειδικά σε περίπτωση ελαττώματος.
Τι ισχύει για την Cyber Monday και τα ηλεκτρονικά καταστήματα
Κατά την Cyber Monday, η Ένωση υπενθυμίζει ότι τα ηλεκτρονικά καταστήματα έχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις απέναντι στον καταναλωτή, ο οποίος διαθέτει σειρά δικαιωμάτων:
- Δικαίωμα ενημέρωσης πριν την αγορά: Ο προμηθευτής πρέπει να παρέχει λεπτομερή στοιχεία για το προϊόν (χαρακτηριστικά, τελική τιμή με ΦΠΑ, τρόπους πληρωμής, πρόσθετες χρεώσεις και χρόνο παράδοσης).
- Δικαίωμα έγκαιρης παράδοσης: Αν δεν έχει συμφωνηθεί συγκεκριμένη ημερομηνία, το προϊόν πρέπει να παραδοθεί εντός 30 ημερών. Αν ο προμηθευτής δεν είναι συνεπής, ο καταναλωτής μπορεί να προχωρήσει σε καταγγελία της σύμβασης.
- Δικαίωμα υπαναχώρησης εντός 14 ημερών: Ο καταναλωτής μπορεί να επιστρέψει το προϊόν χωρίς να αιτιολογήσει την απόφαση. Ο προμηθευτής οφείλει να επιστρέψει τα χρήματα μέσα σε 14 ημέρες από την ενημέρωση υπαναχώρησης, αρκεί να έχει προηγηθεί ενημέρωση για το κόστος επιστροφής. Σημαντικό είναι ότι ο καταναλωτής πρέπει να λαμβάνει τυποποιημένο πανευρωπαϊκό έντυπο υπαναχώρησης, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία.
- Δικαίωμα προστασίας από ελαττωματικά προϊόντα: Ο καταναλωτής μπορεί να απαιτήσει διόρθωση, αντικατάσταση, μείωση τιμής ή να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση.
- Προστασία προσωπικών δεδομένων: Τα ηλεκτρονικά καταστήματα οφείλουν να ενημερώνουν για χρήση προσωπικών δεδομένων, ειδικά σε περίπτωση αποστολής διαφημιστικού υλικού. Ο καταναλωτής έχει δικαίωμα άρνησης και δυνατότητα εγγραφής σε μητρώα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων για να περιορίσει τέτοια χρήση.
Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας καταλήγει ότι, σε περιβάλλον υψηλών τιμών και έντονης διαφημιστικής πίεσης, η πραγματική «προσφορά» δεν βρίσκεται στην εντυπωσιακή έκπτωση, αλλά στη γνώση των δικαιωμάτων και τη συνετή διαχείριση των οικονομικών. Οι καταναλωτές, όπως σημειώνει, δεν χρειάζεται να αισθάνονται ότι ακολουθούν έναν αγώνα ταχύτητας για να προλάβουν τις εκπτώσεις, αλλά να επιλέγουν με κριτήριο τις ανάγκες τους και όχι τις πιεστικές τεχνικές της αγοράς.
