Από τους μακροβιότερους και συνεπέστερους συνεργάτες του «Χρόνου»
Ανήμερα των γενεθλίων του «Χρόνου» ένας από τους μακροβιότερους και πιο συνεπείς συνεργάτες μας, ο λαογράφος και τέως διευθυντής της Μανούσειας Βιβλιοθήκης Σιάτιστας, Γιώργος Μπόντας, έφυγε από τη ζωή.
Ο Γιώργος Μπόντας για πάνω από τέσσερις δεκαετίες ήταν παρών σε κάθε κυριακάτικο φύλλο του «Χρόνου» με τα «Νέα από τη Σιάτιστα», για να μας θυμίζει πόσο σημαντικό είναι να κουβαλάμε την τοπική πολιτιστική μνήμη, ενώνοντας τις γενιές και μεταφέροντας τις παραδόσεις. Πότε με τα «Μπουμπουσάρια» και πότε με τους «Καβαλάρηδες του Δεκαπενταύγουστου» μυούσε τους αναγνώστες του «Χρόνου» στα έθιμα της Σιάτιστας και της ευρύτερης περιοχής του Βοϊου, αναδεικνύοντας την ιστορία και την τοπική παράδοση. Τα «Νέα από τη Σιάτιστα» υπήρξαν για πολλά χρόνια, εκτός από λαογραφική καταγραφή και μια παρουσίαση των ειδήσεων από τη Σιάτιστα, άλλοτε με τις τρέχουσες εξελίξεις στα σημαντικά θέματα της πόλης και άλλοτε ως ενημέρωση για τα κοινωνικά γεγονότα.
Γεννημένος το 1933, αποφοίτησε από το Τραμπάντζειο Γυμνάσιο Σιάτιστας κι εργάστηκε στη Μανούσεια Βιβλιοθήκη έως την συνταξιοδότησή του. Εξέδωσε πολλές εργασίες ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου για τη Σιάτιστα, όπως «Η Σιάτιστα: Τουριστικός οδηγός του επισκέπτη», «Ευεργέτες και δωρητές της Σιάτιστας», ενώ συμμετείχε ενεργά και πάντα αφιλοκερδώς στην ξενάγηση επισκεπτών στα αρχοντικά και τις συλλογές της Σιάτιστας. Για την προσφορά του αυτή έλαβε πολλές διακρίσεις και επαίνους από τους ανώτατους φορείς του πολιτισμού της χώρας.
Ακούραστος και αφοσιωμένος στην καταγραφή της τοπικής ιστορίας και τα θέματα λαογραφίας δεν σταμάτησε όλα αυτά τα χρόνια να γράφει και να ασχολείται με τον τόπο του που τόσο αγαπούσε. Ο θάνατος της αγαπημένης του συντρόφου πριν μερικά χρόνια τον συγκλόνισε, ενώ μεγάλη χαρά και καμάρι του ήταν η κόρη του, την οποία ευτύχησε να την καμαρώσει να διαπρέπει.
Η ομάδα του «Χρόνου» επιλέγει να τον αποχαιρετήσει, αναδημοσιεύοντας το κείμενό του για τη μεγάλη και ιστορική μάχη της Σιάτιστας στις 4 Νοεμβρίου 1912.
H μεγάλη και ιστορική μάχη της Σιάτιστας 4 Νοεμβρίου 1912
Του Γεώργιου Μ. Μπόντα
H Σιάτιστα είναι μία εξέχουσα πόλη με διαχρονική παρουσία. Είναι η φωτοδότρα πόλη της Δυτικής Μακεδονίας και ο Προμαχώνας του Ελληνισμού. Η Σιάτιστα είναι ένας βραχότοπος που γεννάει το πνεύμα, την αρχοντιά και τη δύναμη.
Η συμπλήρωση φέτος 107 χρόνων από την απελευθέρωση της Σιάτιστας από τους Τούρκους, θεωρήθηκε ορόσημο για την ιστορική της πορεία και η λαϊκή μούσα απαθανάτισε με τους στίχους:
«Κοιμάται η Σιάτιστα και όμως αγρυπνάει
άλλοι τουφέκια ξεκρεμούν και άλλοι σπαθιά τροχάνε.
Κοιμάται η Σιάτιστα και η δόξα της σιμώνει
η πιο καλή ημέρα της αυτή που ξημερώνει…»
Για τη μάχη της Σιάτιστας ο στρατηγός Νικόλαος Κλαδάς, λοχαγός κατά τη μάχη της 4ης Νοεμβρίου γράφει: «Η μάχη της Σιατίστης είναι μοναδική εις το είδος της κατά τους βαλκανικούς πολέμους και η νικηφόρος έκβασις τα μέγιστα συνετέλεσεν όχι μόνο εις τη σωτηρίαν της πόλεως Σιατίστης και των εν αυτή καταφυγόντων πολλών χιλιάδων προσφύγων γυναικόπαιδων αλλά και εις τον έγκαιρον προέλασιν του Ελληνικού στρατού προς κατάληψιν της Θεσσαλονίκης. Ο Ελληνικός στρατός εξησφάλισε και εμονιμοποίησε την ελευθερία της Σιατίστης, αλλά δεν την απελευθέρωσε υπό την καθαράν σημασίαν του στρατιωτικού όρου, καθ’ όσον η ενθουσιώδης αυτή πόλις απηλευθερώθη μόνη της».
Και η Σιατιστινή ζωγράφος και λογοτέχνιδα Θάλεια Φλωρά- Καραβία, γράφει στο βιβλίο της «Eντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-1919» : «Η Σιάτιστα έχει την υπερηφάνειαν ότι ύψωσε την Ελληνικήν σημαίαν μόνη της, προτού έλθη ο στρατός. Με τας φήμας των νικών του Σαρανταπόρου και των Σερβίων και πριν ακόμα γνωσθή η κατάληψις της Κοζάνης, μερικοί τολμηροί, ανυπομονοι Σιατιστείς εξεσκούριασαν ολίγα κρυμμένα όπλα και εκήρυξαν την πόλιν Ελληνικήν…».
Ο δε Μιχαήλ Αναστασάκης γιατρός και αρχηγός των εθελοντών Κισσαμιτών Κρητών, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά για τη μάχη της Σιάτιστας στις ιστορικές του αφηγήσεις του 1912: « Εάν η Σιάτιστα έπιπτεν ίσως τα όρια του ελληνικού κράτους να ήσαν νοτιότερο της Φλωρίνης».
Το μεγαλούργημα αυτό των Σιατιστινών θα μαρτυρεί στους αιώνες την άφθαρτη δόξα της Σιάτιστας και ότι στους βράχους της η ελευθερία είναι τόσο βαθιά ριζωμένη, ώστε είναι αδύνατο να βρεθεί εχθρός που να είναι ικανός να την ξεριζώσει, όσο ισχυρός και αν είναι.
Τα ιστορικά αυτά στοιχεία έχουμε χρέος να τα διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την εθνική μας αυτοσυνειδησία και ταυτότητα και να μη γίνουμε ένας λαός άχρωμος, κοσμοπολίτικος, χωρίς ιδανικά, που δεν θα έχει τίποτα το διαφορετικό από τους άλλους.
Γράφει χαρακτηριστικά ο αείμνηστος Σιατιστινός λόγιος Γιάννης Τόζης:
«Και τώρα, τώρα όλοι σας- μία τέτοια πολιτεία
με τέτοιο παρελθόν λαμπρό και τέτοια ιστορία,
πέστε μου είναι δυνατόν; μπορεί ποτέ να σβήσει;
όχι ποτέ η Σιάτιστα, έζησε, ζη, θα ζήσει».
