Πως η υφαντική τέχνη σχετίζεται με την δημιουργική γραφή
Από την έναρξη της πανδημίας τα σεμινάρια ασκούν μεγάλη έλξη μέχρι και σήμερα. Δια ζώσης, όμως, συσφίγγουν την προσωπική σχέση μαθητή και δασκάλου, καθώς ενώπιος ενωπίω ο καθένας και η καθεμιά συζητάει με τους άλλους για ό,τι σκέφτεται. Ο Μίμης Σουλιώτης, προσδιόρισε την δημιουργική γραφή ως μία έννοια καταχρηστική, ότι η γραφή γίνεται δημιουργική έτσι κι αλλιώς.
«Θα ήταν αδόκιμο από την πλευρά μου να προβώ σε έναν δικό μου ορισμό. Αυτό που μπορώ να μοιραστώ, ως προσωπικό βίωμα και εμπειρία, είναι ότι η δημιουργική γραφή αποτελεί έναν ευφάνταστο δρόμο έκφρασης και δόμησης σκέψεων, συναισθημάτων και ιδεών» ανέφερε μιλώντας στον «Χ» η αφηγήτρια και εμψυχώτρια του εργαστηρίου «Παραμύθια σε κλωστή» Σοφία Καλμανίδου, η οποία ζει με την ψυχή της τέτοιου είδους δραστηριότητες. Εργάζεται στο χώρο των Δημοτικών Βιβλιοθηκών από το 1993 και μέλημα της είναι να ενισχύει την φιλαναγνωσία σε παιδιά και νέους. Το συγκεκριμένο εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Πτολεμαΐδας σε τρία Σάββατα από τις 17 Φεβρουαρίου έως τις 9 Μαρτίου.
Το νήμα ως εφαλτήριο για να φτιάξει κανείς μία ιστορία
Για κάποια παιδιά η παραγωγή γραπτού λόγου αποτελεί μία απαιτητική διαδικασία. Οι ερευνητές επισημαίνουν πως, οι θετικές στάσεις για την προώθηση της δημιουργικότητας μεταξύ των παιδιών στην τάξη, είναι ικανές να επηρεάσουν τα θετικά τους κίνητρα, την αυτοπεποίθηση, καθώς και τις μετέπειτα δεξιότητές τους. «Το δίχτυ ασφαλείας το οποίο χρησιμοποιώ, αφορά την εμπιστοσύνη την οποία καλλιεργώ, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο προκειμένου να βοηθήσω τους συμμετέχοντες να πειστούν και να αφεθούν σε νέους τρόπους έκφρασης γραπτού και προφορικού λόγου», ανέφερε η κ. Καλμανίδου στο πλαίσιο της ενεργοποίησης της δημιουργικότητας που επιδιώκει απέναντι στους συμμετέχοντες της.
Δεν ήταν άλλωστε τυχαία η επιλογή του ονόματος του εργαστηρίου «Παραμύθια σε κλωστή». Το εν λόγω πρόγραμμα παρακολούθησαν παιδιά με αναπηρία και όχι μόνο. Αποτελεί μέρος του ευρύτερου προγράμματος «νήματα σε 4 εποχές» που υλοποιείται από τον Σύλλογο Παιδιών ΑμεΑ Εορδαίας. «Το νήμα και η τέχνη της υφαντικής είναι στενά συνδεδεμένα με την αφήγηση, μιας κι ο λόγος υφαίνεται πάντα με τα αφηγηματικά νήματα που κανείς επιλέγει. Δεν θα μου ταίριαζε κάτι περισσότερο, από το να δέσω το εργαστήριο που δόμησα πάνω στον ήδη διαμορφωμένο από τα πριν καμβά» προσθέτει.
Σε κάθε συνάντηση του εργαστηρίου, ο προφορικός κι ο γραπτός λόγος εφάπτεται με ένα λαϊκό και έντεχνο παραμύθι που μιλάει πότε για την αναπηρία και πότε για την συμπερίληψη. Οι τρόποι ανάγνωσης και γραφής ανοίγουν τους δρόμους όχι μόνο για να διαχυθεί η λογοτεχνία ποικιλοτρόπως στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και για να μεταφερθούν με πρωτότυπο τρόπο και αυθεντικό τόνο τα συναισθήματα των συμμετεχόντων. «Η υφαντική όπως και η τέχνη του λόγου συγκέντρωνε τα μικρά αυτά νήματα, για να τα τοποθετήσει στον μεγάλο κάμπο, πότε σαν αφήγηση, πότε σαν τραγούδι», προσθέτει η ίδια.
Ο λόγος ως καθρέφτης μιας (μικρής) κοινωνίας
«H εστίαση μας ως κοινωνία σε ότι αφορά τον λόγο είναι οξύμωρη. Ενώ έχουμε έναν απίστευτο γλωσσικό πλούτο, κακοποιούμε την γλώσσα μας παράγοντας ένα λόγο φτωχό ή κάποιες φορές και φθηνό», τονίζει. Η δημιουργική γραφή θεωρείται ως έννοια ένα νεόφερτο πολιτισμικό προϊόν. Στην Ελλάδα, με όρους εκπαιδευτικής ικανότητας, θεωρείται αμφιλεγόμενη είτε επειδή, κατά τους ισχυρισμούς, στερείται ακαδημαϊκής αυστηρότητας, είτε αντιμετωπίζεται στην κοινωνία ως εξωσχολική δραστηριότητα αφού ως γνωστική περιοχή και πεδίο εφαρμογής εντάχθηκε πρόσφατα στα προγράμματα σπουδών.
«Ο ρόλος των ΜΜΕ και των κοινωνικών δικτύων αποτελούν τον καθρέφτη διαμορφωτή της σύγχρονης γραπτής και προφορικής μας γλώσσας με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει. Η εικόνα που αντικρίζουμε, ούτε μας τιμά, ούτε μας αρέσει. Πάραυτα αποτελεί μία πραγματικότητα δύσκολα αναστρέψιμη», επισημαίνει η κ. Καλμανίδου σχετικά με το φαινόμενο της γλωσσικής κρίσης στην Ελλάδα. «Κάθε ηλικιακή ομάδα ξεχωριστά, αποζητά αυτό που δεν έχει. Οι ενήλικες την παιδικότητά τους και τα παιδιά την ενήλικη φωνή τους. Οι έφηβοι προσπαθούν να εξελίξουν τον λόγο τους δοκιμάζοντας εύκολα νέα μοτίβα έκφρασης και κάνοντας συχνές υπερβάσεις, αρνούμενοι να υποταχθούν σε κανόνες. Οι ενήλικες από την άλλη πλευρά είναι περισσότερο υπάκουοι στους κανόνες αλλά δυσκολεύονται να αποδομήσουν αυτό που ήδη γνωρίζουν» περιγράφει η ίδια.
Το αποτέλεσμα της εργαστηριακής εμπειρίας
«Η πολυπλοκότητα της σύνθεσης της ομάδας, ηλικιακά και νοητικά, θα έλεγε κανείς ότι ήταν δύσκολη. Αναζήτησα λοιπόν τρόπους μετουσίωσης της δυσκολίας σε ευλογία και τους βρήκα όλους, μέσα στα παραμύθια και στην μουσική», καταλήγει η κ. Καλμανίδου, προσδιορίζοντας το αποτέλεσμα της εργαστηριακής εμπειρίας ως μία μεγάλη πρόκληση όπου η δημιουργική γραφή υπήρξε το βασικό όχημα πάνω στο οποίο «επιβιβαστηκαν» ωφελούμενοι, παιδιά και ενήλικες με αναπηρία και μη, με ένα απόλυτα δημιουργικό τρόπο.
Μαριάνθη Βαριοζίδου – www.xronos-kozanis.gr
