| Στο πρώτο μισό του 2025 η λιγνιτική παραγωγή στην Ελλάδα σημείωσε ένα νέο ιστορικό χαμηλό. Παράλληλα, η υλοποίηση της πολιτικής για τη Δίκαιη Μετάβαση συνεχίζεται δυναμικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Αυτή την περίοδο, κορυφαία θέματα περιλαμβάνουν: την αναθεώρηση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ) 2021 – 2027. Την τρέχουσα ενδιάμεση αξιολόγηση των ταμείων συνοχής της ΕΕ. Την τροποποίηση του Κανονισμού για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και τις έντονες συζητήσεις για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για την περίοδο 2028-2034, η ανακοίνωση του οποίου αναμένεται εντός Ιουλίου 2025. |
| Θεσμικές εξελίξεις |
| Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατέθηκαν η Έκθεση της Ενδιάμεσης Επανεξέτασης και η Πρόταση 1ης αναθεώρησης του ΠΔΑΜ 2021-2027, με ανακατανομή πόρων και νέες προτεραιότητες. Το Green Tank, μέσω των σχολίων του, κατέθεσε προτάσεις για αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων υπέρ των τοπικών κοινωνιών. Παράλληλα, η Πλατφόρμα για τη Δίκαιη Μετάβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προωθεί τον διάλογο για το μέλλον της Δίκαιης Μετάβασης και τις χρηματοδοτικές της πηγές, συστήνοντας Ομάδα Εργασίας στην οποία συμμετέχει ενεργά το Green Tank. Η Ομάδα αυτή διαμόρφωσε συστάσεις προς την Επιτροπή για τον προϋπολογισμό της περιόδου 2028-2034. Οι Ευρωβουλευτές της Επιτροπής Περιφερειών (REGI) με ψήφισμά τους υποστηρίζουν τη συνέχιση του ΤΔΜ μετά το 2027, με αυξημένη ευελιξία και πόρους, ώστε να στηριχθούν οι περιφέρειες στη μετάβασή τους προς την απανθρακοποίηση. Στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης των ταμείων συνοχής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τροποποίηση των κανονισμών των ταμείων, μεταξύ αυτών και του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (πρόταση Fitto), για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Ενισχύει την ενεργειακή μετάβαση της βιομηχανίας, αλλά λανθασμένα προωθεί την επιλεξιμότητα έργων ορυκτών καυσίμων από το ΤΔΜ και το ΕΤΠΑ, κάτι που μέχρι σήμερα δεν ήταν εφικτό. |
| Σημαντικές ειδήσεις για τη Δίκαιη Μετάβαση |
| Μετά τον λιγνίτη: η νεολαία γράφει το σενάριο. Μαζί με το free press Together δημιουργούμε έναν ανοιχτό και συμπεριληπτικό χώρο διαλόγου όπου ανταλλάσσονται σκέψεις, προτάσεις και ιδέες για τον ρόλο της νέας γενιάς στη Δίκαιη Μετάβαση. Μέσα από τις συνεντεύξεις νέων αναδεικνύεται το όραμά τους για τη μετά-λιγνίτη εποχή, ενώ εκπρόσωποι των φορέων της περιοχής μοιράζονται τις σκέψεις και τις ενέργειές τους για την ενδυνάμωση της νέας γενιάς. |
| Στα σκαριά νέα πρόσκληση για την επιχειρηματικότητα των νέων. Μετά τα Youth Summits σε Κοζάνη και Τρίπολη, στη διοργάνωση των οποίων συνέβαλε το Green Tank, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2025 ειδική πρόσκληση για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των νέων ύψους €10 εκ. στο πλαίσιο του ΠΔΑΜ 2021 – 2027. Η πρόσκληση αναμένεται να εξειδικευτεί σύντομα, δημιουργώντας ευκαιρίες χρηματοδότησης για καινοτόμες ιδέες νέων ανθρώπων στις λιγνιτικές περιοχές.  Η υλοποίηση του ΠΔΑΜ 2021-2027 συνεχίζεται με νέες προσκλήσεις και ενημερωτικές εκδηλώσεις: Το Green Tank, μέλος της Επιτροπής Παρακολούθησης με δικαίωμα ψήφου, εξέφρασε τις ενστάσεις του στην κατεύθυνση των πόρων του ΠΔΑΜ για χρήσεις LNG και καταψήφισε συγκεκριμένη πρόταση, ενώ υποστήριξε άλλες δράσεις που ενισχύουν τη διακυβέρνηση του κόμβου Βιοοικονομίας και τις υποδομές εκπαίδευσης, κατάρτισης, έρευνας και καινοτομίας. Κοινωνικό ομόλογο αποκλειστικά για τους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας: Η ΔΕΗ ανακοίνωσε την έκδοση ομολόγου ύψους €5 εκατ. με εγγύηση κάλυψης και σταθερή ετήσια απόδοση 8%, αποκλειστικά για τους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας. Πρόκειται για την πρώτη κίνηση διαμοιρασμού ωφελειών από μεγάλα έργα ΑΠΕ στην περιοχή. Παρότι το ποσό είναι μικρό και δεν περιλαμβάνει τις ενεργειακές κοινότητες της περιοχής, η πρωτοβουλία είναι θετική και θα πρέπει να επεκταθεί σε άλλες περιοχές με μεγάλα έργα ΑΠΕ.  Ελλάδα: Νέο ιστορικό χαμηλό για τον λιγνίτη στο πρώτο μισό του χρόνου: Αθροιστικά για το πρώτο εξάμηνο του 2025, η λιγνιτική παραγωγή υποχώρησε στα 1.41 TWh καταρρίπτοντας το ρεκόρ του προηγούμενου αντίστοιχου εξαμήνου το 2024 (1.5 TWh). Η Ιρλανδία γίνεται η 6η ευρωπαϊκή χώρα που απεξαρτάται πλήρως από τον λιγνίτη! Με 37% της ηλεκτροπαραγωγής να καλύπτεται πλέον από αιολικά, κατάφερε να υποκαταστήσει πλήρως τον λιγνίτη. Επόμενα βήματα; Αποθήκευση, ευελιξία και υποδομές δικτύου για να υποστηριχθεί το ανανεώσιμο μέλλον της. |
| Ενεργειακές Κοινότητες |
| Νέα δεδομένα για τις ενεργειακές κοινότητες και την αυτοπαραγωγή: Κοντά στο ορόσημο του 1GW η αυτοπαραγωγή έως και τον Μάρτιο 2025, καταγράφει η τελευταία ανασκόπηση του Green Tank. Μείνετε συντονισμένοι για όλες τις σχετικές εξελίξεις στο Παρατηρητήριο Ενεργειακών Κοινοτήτων. |
 |
| Οδηγός για τη Συμμετοχή Τοπικών Κοινοτήτων σε Έργα ΑΠΕ: Στην έκθεση του Climate Action Network (CAN) προτείνονται 13 δείκτες για την ενίσχυση της συμμετοχής και των ωφελειών των τοπικών κοινοτήτων σε έργα ΑΠΕ. Η Electra Energy και το Green Tank συνόψισαν τους δείκτες και κατέθεσαν προτάσεις προς εταιρείες και πολιτεία, με στόχο την υποστήριξη της κοινωνικής συμμετοχής και τη συν-δημιουργία έργων ΑΠΕ. Προστασία και ενδυνάμωση των καταναλωτών για τη Δίκαιη Μετάβαση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί σε ανοιχτή διαβούλευση έως τις 11.09.2025 για τη «Δέσμη Ενεργειακών Μέτρων για τους Πολίτες», που αποσκοπεί στη μείωση του κόστους ενέργειας και την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση. Η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Κοινοτική Ενέργεια, σε σχετικό κείμενο πολιτικής, αποτυπώνει προτάσεις ώστε η Δέσμη να αποτελέσει ουσιαστικό εργαλείο για ενεργειακές κοινότητες και πολίτες. Ευρωπαϊκή Χρηματοδότηση για Ενεργειακές Κοινότητες: Ανοικτή έως 30.09.2025 παραμένειη πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων έως €45.000 στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για τις Ενεργειακές Κοινότητες (European Energy Communities Facility). Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να βοηθήσει τουλάχιστον 140 ενεργειακές κοινότητες στην Ευρώπη να αναπτύξουν βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέσω επιχορηγήσεων και στοχευμένων εκπαιδευτικών δράσεων. |
