Μακεδονικός Αγώνας: Μνήμη και Ιστορία
Οι μέρες Γιορτών Βοΐου/ Πέλεκον 2025 έχουν γίνει πλέον θεσμός και αποτελούν ένα σύνολο πολιτιστικών δράσεων στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας όπου η φύση, η παράδοση, η ιστορία γίνονται μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων. Παράλληλα, οι ποικίλες πολιτιστικές δράσεις που εξελίσσονται από τις 4-9 Ιουνίου στη Σιάτιστα, το Μικρόκαστρο, τη Γαλατινή, τον Πελεκάνο και τη Δαμασκηνιά, δίνουν και αυτή τη χρονιά μια μοναδική αφορμή για το αντάμωμα εκατοντάδων ανθρώπων με καταγωγή από την περιοχή που επισκέπτονται την προγονική γη για να τη γνωρίσουν ξανά και να συνδεθούν μαζί της.
Από τις φετινές εκδηλώσεις ξεχωρίζουν η Ημερίδα για τον Μακεδονικό Αγώνα η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 7 Ιουνίου στο Πνευματικό Κέντρο του Πελεκάνου με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη Περιστερίου Γρηγόρη Παπαθωμά Υφυπουργού Εσωτερικών αρμόδιου για θέματα Μακεδονίας Θράκης, Κωνσταντίνου Π Γκιουλέκα και του Φίλιππου Δραγούμη, απόγονου της ιστορικής οικογένειας των Δραγούμηδων, αλλά και το Βιωματικό Εργαστήρι που θα γίνει στις 6 Ιουνίου στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Σιάτιστας με θέμα «Ζωγραφίζοντας τη Μακεδονία μου» το οποίο επιμελείται η Σταυρούλα Μαυρογένη καθηγήτρια Βαλκανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία.
Ερευνητές, μουσικοί, ζωγράφοι, εκπαιδευτικοί, ενώνουν τις δυνάμεις τους και τα έργα τους για να αναδείξουν τον πλούτο της παράδοσης, της ιστορίας και του πολιτισμού.
Στόχος άλλωστε των εκδηλώσεων είναι να συνδεθούν οι καλλιτέχνες που παίρνουν μέρος στα δρώμενα με την τοπική κοινωνία, αλλά και να αναδειχθούν οι δράσεις της περιοχής στο πέρασμα των αιώνων μέσα από την τέχνη και την επιστήμη.
Οι εκδηλώσεις φέτος ξεκινούν από το ιστορικό Τραμπάντζειο Γυμνάσιο της Σιάτιστας με τα εγκαίνια της έκθεσης «Γλυπτά σε διάλογο» όπου εκθέτει ο γλύπτης Γιώργος Μπαρδάκας, ο Φίλιππος Καλαμάρας επίκουρος καθηγητής και Θεόδωρος Ζυρπιάδης που ανήκει στο εκπαιδευτικό προσωπικό της Σχολής Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας , οι απόφοιτοι Κωνσταντίνος Παπακοσμάς και Λεωνίδας Νικολαϊδης και οι φοιτητές Στέλιος Καράς, Τριανταφυλλιά Τζάρα και Γιώργος Ταστσόγλου.
Στο Πνευματικό Κέντρο του Πελεκάνου θα πραγματοποιηθεί έκθεση φωτογραφίας του Πάρι Γαβριηλίδη «Οδοιπορικό στα βήματα του Μ Αλεξάνδρου και στον δρόμο του Μεταξιού στις εσχατιές του γνωστού κόσμου», ενώ θα πραγματοποιηθεί και η εικαστική έκθεση με εκτυπώσεις σε μουσαμά έργων που κοσμούν τους τοίχους των σπιτιών της Πέλκας. Εκτός από τις μοναδικές τοιχογραφίες και διακοσμήσεις των σπιτιών οι καλλιτέχνες που ζωγράφισαν την περιοχή Κώστας Ντιός , Σώτος Ζαχαριάδης και Αργύρης Παφίλης θα παρουσιάσουν στο κοινό τα έργα τους.
Την Κυριακή 8 Ιουνίου στη Δαμασκηνιά η φιλόλογος-συγγραφέας Θεοδώρα Λειψιστινού θα αναφερθεί στο ιστορικό της Μάχης του Μακεδονικού Αγώνα στην Οσνίτσανη στη Δαμασκηνιά, ενώ η Άννα Βερβερούδη, η Αφροδίτη Γκαζή, η Αρετή Ντάφη και η Βασιλική Ντάφη-Τζημίρη θα υποδυθούν τέσσερις αγωνίστριες του Μακεδονικού Αγώνα: Την Καπετάνισσα Περιστέρα, τη Θάλεια Φλωρά-Καραβία, την Άννα Τριανταφυλλίδου και την Άννα Παπαδοποπούλου. Τα κείμενα έχει επιμεληθεί η καθηγήτρια Βαλκανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία, Σταυρούλα Μαυρογένη. Συμμετέχουν οι χορωδίες : «Οι Μακεδόνες» (Πολιτιστικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης και «η Αγία Παρασκευή» του Μορφωτικού Αθλητικού Πολιτιστικού Συλλόγου του Δημοτικού Διαμερίσματος Αγίας Παρασκευής, Κοζάνης.
Οι γιορτές Πέλεκον περιλαμβάνουν όπως κάθε χρόνο και πολλή μουσική.
Στις 7 Ιουνίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Σιάτιστας «Άρης και Λίλιαν Βουδούρη» θα πραγματοποιηθεί συναυλία προς τιμή του ποιητή Νίκου Μοσχοβάκου . Η μουσική βραδιά με τον τίτλο «Μια φεγγαράδα είναι η Ελλάδα» θα πλαισιώνεται από την μουσική ομάδα «Δημόδοκος», η μελοποίηση είναι του Σπύρου Αρσένη, η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας της Αρετής Κοκκίνου και προλογίζει το έργο του ποιητή Νίκου Μοσχοβάκου ο ποιητής, συνδιευθυντής του περιοδικού «Καρυοθραύστις» Γιώργος Δελιόπουλος.
Μια μέρα πριν, στις 6 Ιουνίου στο Πνευματικό Κέντρο του Πελεκάνου τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη, Μάρκου Βαμβακάρη, Βασίλη Τσιτσάνη, Σταύρου Ξαρχάκου και Σταύρου Κουγιουμτζή θα ακουστούν στο πλαίσιο της βραδιάς «Μελωδίες στη νύχτα».
Οι γιορτές θα ολοκληρωθούν με εκδηλώσεις όπως την παράσταση μνήμης στον Μακεδονικό Αγώνα στον αύλειο χώρο του Πνευματικού Κέντρου στον Πελεκάνο (Κυριακή 8 Ιουνίου 11 το πρωί), όπου θα συμμετέχουν Βοϊώτες ιππείς από τον Ιππικό Αθλητικό Πολιτιστικό Όμιλο Σιάτιστας «Άγιος Μόδεστος» και θα ακολουθήσει γλέντι με την παραδοσιακή ορχήστρα του Χάρη Σαλαγκιώτη.
Πρόγραμμα της Ημερίδας
Αναλυτικό Πρόγραμμα Ημερίδας για τον Μακεδονικό Αγώνα :Μνήμη και Ιστορία
Πνευματικό Κέντρο Πελεκάνου
Σάββατο 7 Ιουνίου 2025
Ευάγγελος Παπαθανασίου / αρχαιολόγος
10.00-10.20 Η επανάσταση του 1878 στη Μακεδονία και ο Μακεδονικός αγώνας
Νίκος/ Κόλιας Μαραντζίδης, ερευνητής, ιστορικός
10.20 -10.40 Ο Μακεδονικός αγώνας μέσα από τις συλλογές , τα αρχεία και τις ψηφιακές εφαρμογές του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας (ΙΜΜΑ)
Αθηνά Παυλίδου, φιλόλογος, Μουσειολόγος, Διευθύντρια ΙΜΜΑ
10.40-11.00 Τα Βαλκάνια σε Γεω-Εκκλησιαστική περιδίνηση εμφυλίου πολέμου (1903-1913)
Γρηγόριος Παπαθωμάς , Μητροπολίτης Περιστερίου, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
11.00-11.20 Ο Μακεδονικός αγώνας στην περιοχή της Κοζάνης και η συμβολή
των Κοζανιτών
Κωνσταντίνος Διώγος, Δρ Νεότερης Ιστορίας ΑΠΘ
11.20-11.40 Διαδρομές Μακεδονομάχων στη Δυτική Μακεδονία, κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα
Γεώργιος Τσότσος , Δρ Πολεοδομίας- Χωροταξίας , Μεταδρ Ιστορικής Γεωγραφίας, πρ.σχολικός σύμβουλος
11.40- 12.00 Μακεδονικός αγώνας : Κρυψώνες και έξοδοι διαφυγής αγωνιστών στην επαρχία Βοϊου
Καλλινίκη Ώττα, Δρ Αρχιτέκτων, Msc Προστασίας ,Συντήρησης, Αποκατάστασης Αρχιτεκτονικών Μνημείων , Msc Sustainable Building Design
12.00-12.15 Διάλειμμα
12.15-12.40 Τελετή βράβευσης από τους οργανωτές των <<Γιορτών Πέλεκον>> των:
Γρηγόρη Παπαθωμά,Μητροπολίτη Περιστερίου
Φίλιππο Δραγούμη, απόγονο της ιστορικής οικογένειας των Δραγούμηδων
Δημήτρη Κωστόπουλο, επ.εφέτη Διοικητικής Δικαιοσύνης
Η συμβολή της οικογένειας Δραγούμη στην ελληνική ιστορία,
Γεώργιος Γιαννούλης, πρ.πρόεδρος Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης
ΗΜΕΡΙΔΑ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)
12.40 -13.00Η κρατική αναγνώριση των Μακεδονομάχων . Περιπτώσεις από τον Νομό Κοζάνης
Θεοδόσης Τσιρώνης, Δρ Ιστορίας ΑΠΘ
13.00-13.20Η εικαστική απόδοση του Μακεδονικού αγώνα
Σταυρούλα Μαυρογένη, καθηγήτρια τμ. Βαλκανικών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ, Δ/ντρια ΚΕΜΙΤ ( Κέντρο Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης του Μακεδονικού Αγώνα
13.20- 13.40 Ο Μακεδονικός αγώνας στη λογοτεχνία για παιδιά
Μένη Κανατσούλη, ομότιμη καθηγήτρια ΑΠΘ
13.40-13.50 Γεώργιος Μπριάζας : Ένας αγγελιαφόρος του Παύλου Μελά
Διαβάζει ο Κώστας Παπαγιαννόπουλος , νομικός, πρόεδρος Συλλόγου “Απανταχού Πολυλακκιωτών Κοζάνης”
13.50-14.10 Μακεδονικός Αγώνας στη Δυτική Μακεδονία 1896-1908
Αποστόλης Παπαδημητρίου , μηχανικός, ερευνητής
Φωτογραφία έργου του Γιώργου Μπαρδάκα
Μέσα Περιάροσης χωριό Πελεκάνος
Διοργάνωση Πολιτιστικός Σύλλογος Πελκιωτών Θεσσαλονίκης «Μύριχος»
Θεοδώρα Λειψιστινού 6937391991
Παναγιώτης Πλαζομίτης 6977664262
