Η Ερμακιά είναι ορεινός οικισμός της Π.Ε. Κοζάνης. Χτισμένη στις πλαγιές του Βερμίου σε υψόμετρο χιλίων περίπου μέτρων. Ο σημερινός πληθυσμός δεν ξεπερνά σύμφωνα με την απογραφή του 2001 τους 436 κάτοικους. Έρμαξ είναι ο σωρός των λίθων, Άρμακας και Έρυμα ο οχυρός τόπος. Από τον 15οαιώνα η Ερμακιά μέσα στα Τούρκικα χειρόγραφα αναφέρεται και σαν Φραγκότσι.
Με μεγάλη χαρά δεχθήκαμε την πρόσκληση του προέδρου της τοπικής κοινότητας κυρίου Δημητρίου Σακελάρη να μας ξεναγήσει στα αξιοθέατα της περιοχής.
Έτσι ένα ηλιόλουστο πρωινό του Νοεμβρίου ξεκινήσαμε από την Κοζάνη μια ομάδα αποτελούμενη από τον κύριο Χατηλαζαρίδη Λάζαρο και τον κύριο Χαμιζίδη Ιωάννη και τον υπογράφοντα ,με προορισμό την Ερμακιά.
Οι εντυπώσεις από αυτήν την ημέρα ήταν μοναδικές. Μετά από αρκετή πεζοπορία επισκεφθήκαμε το κάστρο της περιοχής που δεσπόζει στην κορυφή του λόφου.
Η μνήμη μας γύρισε πίσω τριάντα πέντε ολόκληρα χρόνια όταν μια αντίστοιχη ομάδα με αρχηγό τον αείμνηστο δάσκαλο Κωνσταντίνο Σιαμπανόπουλο επισκεφθήκαμε τότε την ίδια περιοχή, αλλά από άλλη διαδρομή. Ο σκοπός, τότε, ήταν να εντοπισθούν απολιθώματα Σαλιγκαριών, Υπουριτών κλπ, για να εμπλουτισθεί όπως και έγινε το τότε ανεγειρόμενο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών της Π.Ε. Κοζάνης. Το παραπάνω κάστρο δεν αναφέρεται σε καμία βιβλιογραφία. Υπάρχουν λείψανα λίθινης περιτοίχισης και πολλά κεραμικά, που δείχνουν ότι υπήρχε κατοίκιση στην περιοχή πολύ πιο πριν τους προϊστορικούς χρόνους.
Η θέα από την κορυφή του λόφου προς την γύρω περιοχή είναι μοναδική. Τα πολλά σπήλαια που υπάρχουν στην διαδρομή από Ερμακιά προς το κάστρο προσέφεραν προστασία στους προϊστορικούς κατοίκους και όχι μόνο. Αυτό το αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης από τα ίχνη κατοίκησης, διαμόρφωσης του χώρου κλπ, που υπάρχουν σ‘ αυτά τα σπήλαια.
Το ρέμα που κυλά στις παρυφές του λόφου χιλιάδες χρόνια τώρα, έφερε στην επιφάνεια μοναδικά τα απολιθώματα όπως αναφέρθηκε παραπάνω , τριακοσίων εκατομμυρίων ετών και πλέον.
Πολύ εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη της περιοχής οι αγέλες με τα άγρια άλογα που ελεύθερα κινούνται στα γύρω βουνά. Προκαλούν τον θαυμασμό με την άρτια οργανωμένη κοινωνία τους.
Ο οικισμός της Ερμακιάς με τα τέσσερα εκκλησάκια τον Προφήτη Ηλία, τον Άγιο Μηνά, την Αγία Παρασκευή και τον Άγιο Νικόλαο, που βρίσκονται περιμετρικά του οικισμού, ενώ στο κέντρο δεσπόζουν η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που κτίσθηκε το 1874 και η εκκλησία της Παναγίας.
Η Ερμακιά με τα πολλά τρεχούμενα νερά, με την φανταστική θέα προς το λεκανοπέδιο Κοζάνης- Πτολεμαΐδας, με τα πολλά μισογκρεμισμένα σπίτια, που αρκετά αντιστέκονται στην φθορά του χρόνου,με τα νεότερα σπίτια του οικισμού που αρμονικάδένουν με τα παλαιότερα, προκαλείδέος στον επισκέπτη.
Δίπλα στην κεντρική εκκλησία υπάρχουν τα αλώνια. Εκεί οι κάτοικοι τα παλαιότερα χρόνια αλώνιζαν τα γεννήματα τους , όπως σιτάρι , κριθάρι, φασόλια κλπ. Αυτά είναι πέτρινες κυκλικές κατασκευές και αρκετά από αυτά σώζονται σε καλή κατάσταση.
Τέλος, το μοναδικό σπήλαιο με τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες βρίσκεται αριστερά του κεντρικού δρόμου από Πτολεμαΐδα προς Ερμακιά πριν από τον οικισμό. Ένα μοναδικό σπήλαιο για την περιοχή μας που με την αξιοποίηση του ο επισκέπτης θα απολαμβάνει τα δημιουργήματα της φύσης.
Οι κάτοικοι του οικισμού χαρακτηρίζονται για την φιλοξενία τους και είναι πάντα πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν τον επισκέπτη.
Η τοπική κοινότητα της Ερμακιάς έχει πολλές δυνατότητες για να αναπτυχθεί τουριστικά. Αυτό μπορεί να γίνει, εφόσον η πολιτεία προσεγγίσει την περιοχή και με την προσπάθεια των τοπικών φορέων να την αναδείξει. – Έτσι.
1). Μια μελέτη ανάδειξης του περιβάλλοντα χώρου του σπηλαίου, αλλά και του εσωτερικού του, που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα συμβάλλει θετικά στη επισκεψιμότητα της περιοχής.
2).Η αποκατάσταση ανάδειξη της περιοχής αλώνια.
3).Η αποκατάσταση- αναστύλωση των παλαιών κατοικιών και η επανάχρηση τους ως κατοικίες η δωμάτια προς ενοικίαση.
4). Η δημιουργία διαδρομών για ορειβάτες προς τα δυο φρούρια της περιοχής, τα σπήλαια και προς την περιοχή, όπου διαβιώνουν τα άγρια άλογα.
5) Ανάδειξη –ανάπλαση του κεντρικού τμήματος του οικισμού με την χρήση του υγρού στοιχείου που αφθονεί στην περιοχή, είναι τα ελάχιστα που μπορούν να πραγματοποιηθούν για να αλλάξει η περιοχή και η ζωή των κατοίκων.
Πολυνείκης Αγγέλης
Αρχιτέκτων
Πρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών
Π.Ε. Κοζάνης
