Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία, το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016, στο αμφιθέατρο του διοικητηρίου του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας της ΔΕΗ Α.Ε., η ημερίδα με τίτλο «Φως και Αρχαιότητες», που συνδιοργάνωσαν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης και η ΔΕΗ Α.Ε.
Παράλληλα με την ημερίδα πραγματοποιήθηκαν και δύο εκθέσεις φωτογραφιών: Έκθεση ασπρόμαυρης φωτογραφίας, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης, με θέμα «Ανασκαφικές στιγμές και εξόρυξη λιγνίτη», και Έκθεση φωτογραφίας της ΔΕΗ Α.Ε. με θέμα «60 χρόνια ορυχεία στη Δυτική Μακεδονία».
Η ημερίδα είχε ως στόχο την παρουσίαση στο επιστημονικό και ευρύ κοινό αλλά και στους εργαζομένους της ΔΕΗ, του εικοσαετούς σωστικού ανασκαφικού έργου που διεξάγει η Αρχαιολογική Υπηρεσία στην περιοχή των λιγνιτωρυχείων της Κοζάνης, με χρηματοδότηση της ΔΕΗ Α.Ε., σύμφωνα με την ισχύουσα αρχαιολογική νομοθεσία.
Χαιρετισμό απηύθυναν ο Διευθυντής Λειτουργικής Υποστήριξης του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας κ. Δημήτρης Ζαραφίδης και η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Έλενα Κόρκα, προς την οποία προσφέρθηκε από τη ΔΕΗ συμβολικό αναμνηστικό δώρο, μία εικόνα της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας των ορυχείων. Την έναρξη της ημερίδας έκανε η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης κ. Αρετή Χονδρογιάννη – Μετόκη. Την ημερίδα παρακολούθησε πλήθος κόσμου, εργαζόμενοι και μη, στη ΔΕΗ και την Αρχαιολογική Υπηρεσία, με πολύ ενδιαφέρον.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν 26 εισηγήσεις, από 29 ομιλητές: Αρχαιολόγοι διάφορων ειδικοτήτων και συντηρητές, εργαζόμενοι στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, καθηγητές Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού, εκπρόσωποι της ΔΕΗ, εκπρόσωποι άλλων φορέων, όπως ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και το Συνδικάτο εργαζομένων «Σπάρτακος», είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν το παλαιότερο και σύγχρονο ανασκαφικό έργο, πορίσματα μελετών και προκαταρκτικά συμπεράσματα, να εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με το θέμα των μεγάλων σωστικών ανασκαφών στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ, και να καταθέσουν τις προτάσεις τους για τη διαχείριση, προβολή και ανάδειξη του πολιτισμικού πλούτου της περιοχής, που έρχεται καθημερινά στο φως στο πλαίσιο των ανασκαφών αυτών.
Για την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή των λιγνιτωρυχείων της Κοζάνης, η ΔΕΗ έχει διαθέσει, από το 1995 μέχρι σήμερα, 25 εκατομμύρια ευρώ περίπου, και άλλα 40 εκατομμύρια ευρώ περίπου, αντίστοιχα, για τα λιγνιτωρυχεία του Αμυνταίου Φλώρινας, με πολλαπλά σημαντικά οφέλη όχι μόνο για την επιστημονική έρευνα αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες.
Οι εκτεταμένες ανασκαφές που διενεργεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης (πρώην ΙΖ΄ και Λ΄ ΕΠΚΑ) εδώ και 20 χρόνια, σταθερά και με αυτεπιστασία, διασφαλίζουν όχι μόνο το υψηλό επιστημονικό επίπεδο των εργασιών, αποτελώντας χώρο εκπαίδευσης πολλών φοιτητών αρχαιολογίας και πραγματοποίησης εξειδικευμένων μελετών, με την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων έρευνας, αλλά και την αξιοκρατική επιλογή των εργαζομένων, απορροφώντας παράλληλα μεγάλο ποσοστό της τοπικής ανεργίας, αλλά και άλλων όμορων ή μη νομών.
Τα στοιχεία που έχουν έρθει και συνεχίζουν να έρχονται στο φως, για την ιστορία και προϊστορία της περιοχής, εκπλήσσουν καθημερινά ανασκαφείς και μελετητές, αποκαλύπτοντας σημαντικές πτυχές ενός πανάρχαιου και διαχρονικού πολιτισμού, αναγόμενου στην 7η χιλιετία π.Χ. Η ώθηση που δόθηκε τα τελευταία χρόνια στην αρχαιολογική έρευνα και ιδιαίτερα την προϊστορική, του ελλαδικού και ευρύτερου βαλκανικού χώρου, μόνο ως επανάσταση πλέον μπορεί να περιγραφεί, αποδεικνύοντας παράλληλα πως η ΔΕΗ δεν φωτίζει μόνο την Ελλάδα, αλλά και τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην περιοχή των λιγνιτωρυχείων της Κοζάνης και όχι μόνο.
Η ημερίδα που πραγματοποιήθηκε είχε το χαρακτήρα της συνομιλίας μεταξύ δύο φορέων με εκ διαμέτρου αντίθετο αντικείμενο, όπως είναι η ενέργεια και ο πολιτισμός, σε μια κοινή προσπάθεια: Την επιστροφή στην τοπική κοινωνία, μέσα από την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και την προβολή του πολιτισμικού της πλούτου, όσων δραματικά στερήθηκε για τη στήριξη της εθνικής οικονομίας.
Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης και ΔΕΗ Α.Ε.
