Το τελευταίο διάστημα ευρέως διαδίδονται σε ΜΜΕ, σε αυτοδιοικητικά όργανα, σε δηλώσεις φορέων ότι τα φωτοβολταϊκά (φ/β) έργα επηρεάζουν αρνητικά την κτηνοτροφία, ότι δεν θα έχουν διαθέσιμες εκτάσεις οι κτηνοτρόφοι κτλ, ότι δεν θα απομείνουν εκτάσεις παραγωγικής γης για καλλιέργεια και μετά το υπερβολικό επιχείρημα ότι δεν θα υπάρχει διαθέσιμη γη τη βόσκηση ζώων.
Εκ πρώτης όψης δεν είναι κακό να ανησυχεί κανείς εκ των προτέρων για πιθανές επιπτώσεις και συνέπειες από την ανάπτυξη μιας νέας σχετικά τεχνολογίας, όμως κακό ειναι να μην αναζητά πραγματικά στοιχεία και να καταλήγει σε αστήρικτες φοβίες, καλλιεργώντας και αναμεταδίδοντας μύθους και θεωρίες συνωμοσίας που δεν βοηθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Στην Ελλάδα στα τέλη του 2020, η εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών στη χώρα ανερχόταν σε 3.742 MWp, εκ των οποίων, 3.140 MWp αφορούσε σε εγκαταστάσεις επί εδάφους και τα υπόλοιπα σε στέγες.
Η συνολική έκταση που δεσμεύουν αυτά τα 3.140 MWp (μαζί με τα διάκενα μεταξύ των φωτοβολταϊκών συστοιχιών και την περιμετρική απόσταση ασφαλείας από τα όρια των γηπέδων) είναι περίπου 55.000 στρέμματα, όση δηλαδή είναι η έκταση του Δήμου Παιανίας.
Για σύγκριση, η έκταση που καταλαμβάνουν οι λιγνιτικοί σταθμοί και τα λιγνιτωρυχεία είναι, σύμφωνα με τη ΔΕΗ, 253.000 στρέμματα, είναι δηλαδή 4,6 φορές μεγαλύτερη από την έκταση που δεσμεύουν τα φωτοβολταϊκά.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ [8], η συνολική καλλιεργούμενη γεωργική γη (αροτραίες καλλιέργειες, κηπευτική γη, μόνιμες καλλιέργειες και αγραναπαύσεις) κατά το έτος 2018 ανερχόταν σε 32,22 εκατ. στρέμματα (στατιστικά για το 2018 δημοσιευμένα τον Ιούνιο του 2020), εκ των οποίων καλλιεργούνταν τα 28,66 εκατ. στρέμματα και τα υπόλοιπα ήταν σε αγρανάπαυση. Αυτό σημαίνει ότι τα φωτοβολταϊκά δεσμεύουν το 0,17% της γεωργικής γης ή αλλιώς το 0,04% της έκτασης της χώρας.
Η γεωργική έκταση που μένει ακαλλιέργητη είναι 65 φορές μεγαλύτερη από την έκταση που δεσμεύουν τα φωτοβολταϊκά.
Θα πρέπει βέβαια να τονίσουμε εδώ ότι τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος η ιδέα της συνύπαρξης φωτοβολταϊκών με αγροτικές καλλιέργειες, μέσω των λεγόμενων “αγροβολταϊκών-agrisolar”[9].
Ειδικά προγράμματα ενίσχυσης τέτοιων πρωτοβουλιών άρχισαν ήδη να αναπτύσσονται σε διάφορες χώρες.
Σύμφωνα με την απόφαση υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/74123/2971 (ΦΕΚ Β’ 3149/30.07.2020) των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υπό τον τίτλο «καθορισμός του μέγιστου ορίου συνολικής ισχύος φωτοβολταϊκών σταθμών σε αγροτική γη εντός του οποίου είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού ≤ 1 MW σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε MW ανά Περιφερειακή Ενότητα και προσδιορισμός των ενεργειών των αρμοδίων υπηρεσιών με βάση την παρ. 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α’ 200) όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4643/2019 (Α’ 193) και ισχύει.».
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 24 του Ν. 4643/2019 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος ≤ 1 MW επιτρέπεται σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας υπό την προϋπόθεση ότι οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί, για τους οποίους χορηγούνται δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, καλύπτουν αγροτικές εκτάσεις που αθροιζόμενες με τις αγροτικές εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία ή έχουν χορηγηθεί δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης και τις εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εγκαθίστανται σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 51 του ν. 4178/2013 (Α’ 174), δεν υπερβαίνουν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε Περιφερειακής Ενότητας.
Με την εν λόγω κοινή υπουργική απόφαση καθορίζεται η ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της καλλιεργούμενης γεωργικής γης και αγρανάπαυσης (σύνολο καλλιεργούμενων εκτάσεων) ανά Περιφερειακή Ενότητα, το όριο 0,5% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων ανά Περιφερειακή Ενότητα για την Περιφέρεια Αττικής και τις νησιωτικές περιφέρειες και το όριο 1% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων ανά Περιφερειακή Ενότητα για τις λοιπές περιφέρειες.
Βιβλιογραφία
- https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SPG06/-
- SolarPower Europe (2021), Agrisolar – Best Practices Guidelines, v.1. https://www.solarpowereurope.org/agrisolar-best-practice-guidelines/
Ο Κων/νος Χ. Γκαράκης είναι Ενεργειακός Μηχανικός ΜSc, MA, MBA, Eπισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πανεπιστημίου Δυτ. Αττικής