«Να διεκδικήσουμε να παραταθεί ο χρόνος της λιγνιτικής δραστηριότητας (Άγιος Δημήτριος, Μελίτη και Πτολεμαΐδα 5), μέχρι να αντισταθμιστούν οι απώλειες στην περιοχή (τουλάχιστον ως το 2028 που ήταν η αρχική αναφορά του Πρωθυπουργού) καθώς πλέον, με τις ανατιμήσεις στα ορυκτά καύσιμα είναι φθηνότερος από το φυσικό αέριο, οπότε ένα από τα βασικά επιχειρήματα της περασμένης περιόδου δεν ισχύει πλέον» ανέφερε χθες κατά τη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, με θέμα τη διαβούλευση, επί του σχέδιού νόμου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβαση, ο Περιφερειάρχης Γιώργος Κασαπίδης. Μια αναφορά που έχει τη σημασία της αν αναλογιστούμε και το μπαράζ δημοσιευμάτων των τελευταίων ημέρων, που δείχνουν πως ίσως η συζήτηση για το αν μπορούν να κλείσουν οι μονάδες το 2023 να ανοίγει και πάλι.
Η πολύωρη συνεδρίαση για το σχέδιο νόμου κατέληξε σε μια μίνιμουμ συμφωνία των πλευρών του περιφερειακού συμβουλίου ώστε να εκφραστούν συγκεκριμένες παρατηρήσεις καθώς η Περιφερειακή αρχή δεν ήθελε να καταγραφεί «άρνηση» στο σχέδιο νόμου ενώ η αντιπολίτευση το επεδίωκε.
Παράλληλα επιβεβαιώθηκε η πάγια θέση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τη διεκδίκηση 15 σημείων, αν και μετά από 1 χρόνο και με το σχεδιασμό να έχει ολοκληρωθεί, μόλις 3/15 έχουν ικανοποιηθεί.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Υπενθυμίζουμε πως το νομοσχέδιο θεωρείται μείζονος σημασίας για την περιοχή με βασικό σημείο την σύσταση νομικού ιδιωτικού προσώπου με την μορφή ανώνυμης εταιρίας και την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Α.Ε (ΕΛ.Ε.Δ.Α.Μ.)» και διακριτικό τίτλο «ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε.» και στην οποία θα περιέλθουν οι εκτάσεις ορυχείων που θα προσφέρει η ΔΕΗ.
Η 100% θυγατρική του δημοσίου «Μετάβαση ΑΕ» θα εξαγοράσει μετοχές της εταιρίας που θα συστήσει η ΔΕΗ έναντι ανταλλάγματος που έχει οριστεί στο ποσό των 300 εκατ. που θα καλύψει το Ταμείο Ανάκαμψης για την αποκατάσταση εδαφών, από το κόστος της οποίας θα απαλλαγεί η ΔΕΗ.
Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΕ θα έχε ως κύριο σκοπό τον ανασχεδιασμό των επιχειρηματικών προοπτικών ανάπτυξής τους, την προσέλκυση, την προώθηση επενδύσεων και επενδυτικών συνεργασιών και την end- to- end υποστήριξη των επενδυτών, την εκτέλεση και διαχείριση έργων υποδομής και ανάπτυξης στις περιοχές δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, την ωρίμανση, ανάθεση και παρακολούθηση έργων, τα οποία υλοποιούνται στις περιοχές μετάβασης υπό τη μορφή ΣΔΙΤ, τη λειτουργία της ως βασικός τελικός δικαιούχος του Προγράμματος ΔΑΜ και τη λειτουργία της ως επισπεύδων φορέας για τη σύνταξη των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Ε.Π.Σ.).
Στα Μέρη Γ’, Δ’ και Ε’ του σχεδίου νόμου εισάγονται ρυθμίσεις και τροποποιήσεις, που αφορούν σε κρίσιμες παραμέτρους, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα τον προγραμματισμό και τις διαδικασίες υλοποίησης των προβλεπόμενων, από το εθνικό σχέδιο, έργων και δραστηριοτήτων στις περιοχές μετάβασης. Ειδικότερα, προτείνονται ρυθμίσεις για τον προσδιορισμό των κρίσιμων παραμέτρων του προγραμματισμού, που συνδέονται με την υλοποίηση των προβλέψεων του εθνικού σχεδιασμού για τις περιοχές μετάβασης, όπως η διευκόλυνση της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ εντός των Πυρήνων των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.), ο προσδιορισμός ζωνών για την αναπροσαρμογή των δραστηριοτήτων και των κατηγοριών κάλυψης εδάφους εντός των Πυρήνων Ζ.ΑΠ., η θέσπιση ειδικών ρυθμίσεων που αφορούν στη λειτουργία της μεταλλευτικής δραστηριότητας και στην πολεοδομική νομοθεσία, η διαδικασία απόσχισης των Κλάδων Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων ΖΑ.Π της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και η ρύθμιση της κυριότητας των εδαφών που έχουν απαλλοτριωθεί με δαπάνες της ΔΕΗ ΑΕ.
Οι παρατηρήσεις της Περιφερειακής αρχής
Τα σημεία που έθεσε η Περιφερερειακή αρχή δια του Αντιπεριφερειάρχη Στέργιου Κιάνα, όπως τα κατέγραψε το kozan.gr έχουν ως εξής:
- Στο Άρθρο 5 σχετικά με τη σύσταση Διαχειριστικής Αρχής πρέπει να προβλεφθεί ρητά ότι η Διαχειριστική Αρχή του ΕΠΔ ΔΑΜ θα έχει κατά τόπους μονάδες στις έδρες των Περιφερειών του Προγράμματος με αντικείμενο τη διαχείριση των πόρων που προβλέπονται για κάθε αντίστοιχη Περιφέρεια.
- Στο Άρθρο 12 αναφορικά με τη Στελέχωση Υπηρεσιών για την παρακολούθηση και την υλοποίηση των έργων ΔΑΜ να προβλεφθεί η στελέχωση Υπηρεσιών σε Περιφερειακό επίπεδο, τόσο για τις Μονάδες που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο, όσο και για τις Υπηρεσίες των Περιφερειών που θα επιφορτιστούν με την ωρίμανση των έργων ΔΑΜ (Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Διευθύνσεις Τεχνικών Υπηρεσιών). Κατά συνέπεια είναι αναγκαία η αύξηση του αριθμού του προσωπικού που δύναται να προσληφθεί σε τουλάχιστον 50 άτομα, έναντι των προβλεπόμενων 30 κατά μέγιστο.
- το Άρθρο 14 και ως προς τον χαρακτηρισμό έργων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης στην Παράγραφο 2 να μην υπάρχει συσχετισμός αυτών με τις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης, που για την Περιφέρειά μας είναι το σύνολο της έκτασης των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης και Φλώρινας, αλλά με τα Εδαφικά Σχέδια που αφορούν το σύνολο της Δυτικής Μακεδονίας.
- Στην Παράγραφο 3, όπου μια επένδυση δύναται να χαρακτηριστεί ως “Στρατηγική” έχοντας π/υ άνω των 5 εκ. €, προτείνεται να τροποποιηθεί το σχετικό όριο στα 3 εκ. € για τις Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας, που αποτελούν Ζώνες Απολιγνιτοποίησης και να προβλεφθεί όριο άνω των 6 εκ. € για επενδύσεις στις Π.Ε. Καστοριάς και Γρεβενών, δεδομένου ότι και αυτές συμπεριλαμβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια.
- Στο Άρθρο 15 αναφορικά με τη σύσταση της Εταιρείας “ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε.”:
- Να διατυπωθεί ρητά η δημιουργία Παραρτημάτων της εταιρείας στις Περιοχές ΔΑΜ και να προβλεφθεί η στελέχωση αυτών.
- Στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας θα πρέπει να προβλεφθεί η εκπροσώπηση κάθε περιοχής ΔΑΜ που έχει Ζώνη Απολιγνιτοποίησης. Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, όροι δόμησης και απολιγνιτοποίηση
- Στο Άρθρο 17 σχετικά με τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) εντός των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης:
◦ Να προβλεφθεί η συμμετοχή της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας και του οικείου Δήμου στις προβλεπόμενες Προγραμματικές Συμβάσεις με σκοπό τον έλεγχο των όρων και των προβλέψεων κάθε ΕΠΣ.
- Να οριστεί ρητά η δυνατότητα της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας να αναθέτει και άλλα ΕΠΣ εντός των περιοχών των Εδαφικών Σχεδίων.
Γενικές Προτάσεις:
- Να αποτυπωθεί με σαφήνεια ότι παραμένουν οι υποχρεώσεις της ΔΕΗ προς την τοπική κοινωνία, πέραν των αποκαταστάσεων των ορυχείων, όπως απαλλοτριώσεις, σιδηροδρομικές γραμμές, αποκατάσταση ρέματος Σουλού κ.ά.
- Να αποδοθεί στην Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας η δυνατότητα χρήσης και αξιοποίησης παραλίμνιων εκτάσεων για αναπτυξιακούς σκοπούς.
- Να συμπεριληφθεί ειδική αναφορά για τις Ενεργειακές Κοινότητες στις οποίες συμμετέχουν ΟΤΑ και φορείς δημόσιου ή συλλογικού χαρακτήρα με δέσμευση ηλεκτρικού χώρου τουλάχιστον 150 MW και έκτασης, εντός των ορυχείων, άμεσα αξιοποιήσιμης.
- Να αποχαρακτηριστούν και να εξαιρεθούν από τη Δασική Νομοθεσία όσες εκτάσεις βρίσκονται εντός των ΖΑΠ και οι οποίες προέρχονται από διανομές, αναδασμούς, κλήρους και απαλλοτριώσεις, δεδομένου ότι έχουν απολέσει τον δασικό τους χαρακτήρα πριν από το 1975.
- Να συμπεριληφθεί η οργάνωση και λειτουργία της δομής του Παρατηρητηρίου Μετάβασης με έδρα τη Δ. Μακεδονία, ως ένα μέσο παρακολούθησης και ελέγχου της πορείας υλοποίησης του ΣΔΑΜ.
- Να αυξηθεί σε 12% το ποσοστό από τους πόρους δέσμευσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που αξιοποιείται στο πλαίσιο του Πράσινου Ταμείου.
Τέλος, όπως ανέφερε, ζήτησε να ενσωματωθούν οι διεκδικήσεις του ψηφίσματος του Περιφερειακού Συμβουλίου Δ. Μακεδονίας (απόφαση 342/20) που δεν έχουν ακόμη δρομολογηθεί στις αρμοδιότητες και στους σκοπούς λειτουργίας της Επιτελικής Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού και Συντονισμού Χρηματοδότησης αναφορικά με τον κεντρικό σχεδιασμό και προγραμματισμό των πολιτικών ΔΑΜ.
