Γράφει η Κατερίνα Α. Μήλιου*
Η 25η Νοεμβρίου αποτελεί την κραυγή για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Μία υπενθύμιση να αφουγκραστούμε το παγκόσμιο και σύνηθες φαινόμενο της έμφυλης βίας. Η έμφυλη βία διακρίνεται σε πολλές μορφές: η σεξουαλική, η σωματική, η ψυχολογική, η οικονομική, η λεκτική βία, η σεξουαλική παρενόχληση, ακόμα και η εμπορία ανθρώπων (human trafficking). Ζούμε σε μία κοινωνία όπου το συγκεκριμένο φαινόμενο το συναντούμε παντού — από το σχολείο μέχρι τον δρόμο.
Ωστόσο, η κοινωνία μάς ζητάει να μην μιλήσουμε, ενώ την ίδια στιγμή μας κατηγορεί που σωπάσαμε. Παράλληλα, η 25η Νοεμβρίου σηματοδοτεί έναν ψίθυρο προς μια κοινωνία που δεν μας προστατεύει και προσπαθεί να κανονικοποιεί απάνθρωπες συμπεριφορές. Η βία σίγουρα δεν είναι αόρατη, ούτε αποτελεί παρελθόν απλώς η πατριαρχία έμαθε να την κρύβει καλά πίσω από τα δελτία ειδήσεων, τις δικαστικές αίθουσες και τα αστυνομικά τμήματα.
Προφανώς, η ενδοοικογενειακή βία συνδέεται με τις βαθιές ρίζες της πατριαρχίας, που μας οδηγούν στα στερεότυπα που βιώνουν τα φύλα από την παιδική τους ηλικία. Από τις φράσεις «είσαι αγόρι, δεν πρέπει να κλαις» και «δεν τη βλέπεις πώς μιλάει και ντύνεται, κορίτσι πράγμα», συνειδητοποιούμε πως οι προκαταλήψεις και ο σεξισμός μεταφέρονται από γενιά σε γενιά με όλες τις “ακαθαρσίες” τους. Επιπρόσθετα, παρατηρούμε καθημερινά πως το σύστημα μάς θέλει “προσεκτικές” και όχι ελεύθερες. Η πατριαρχία δεν είναι ιδέα· είναι ένα καθημερινό μάθημα — ή μάλλον πάθημα — που χωρίς να μας ρωτήσουν, μας επιβάλλουν.
Οι αριθμοί είναι πιο στοχαστικοί από τα λόγια: 50.000 γυναικοκτονίες σημειώνονται στον πλανήτη κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει 137 γυναίκες κάθε μέρα, δηλαδή μία γυναικοκτονία κάθε 10 λεπτά. Ο όρος «γυναικοκτονία» χρησιμοποιείται εδώ και σχεδόν δύο αιώνες και περιγράφει τον φόνο γυναικών επειδή είναι γυναίκες. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν εντάξει τον όρο στον ποινικό τους κώδικα. Η Ελλάδα αδυνατεί ακόμη να τον νομοθετήσει, παρά τις παράπλευρες απώλειες και τα τραγικά περιστατικά που σημειώνονται καθημερινά.
Ενδεικτικά μόνο: το ξακουστό «το περιπολικό δεν είναι ταξί», αλλά και το «την σκότωσα επειδή την αγαπούσα», που την ακούμε συχνά από θύτες. Την ίδια στιγμή, το πολυδιαφημισμένο panic button μπλοκάρει ή δεν έχει ενεργοποιηθεί. Και φτάνουμε στη δικαιοσύνη μια δικαιοσύνη που συχνά κινείται στο πνεύμα της συγκάλυψης και της πατριαρχικής αντίληψης του «κοινού περί δικαίου αισθήματος». Όταν βλέπουμε τη δικαιοσύνη να κοιτάζει τον γυναικοκτόνο και όχι τη γυναίκα, δεν είναι τυφλή — είναι πατριαρχική.
Βέβαια, αρκετά ΜΜΕ, μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας και οργανώσεις όπως η συνέλευση γυναικών «8η Μάρτη» έχουν καταγράψει το φαινόμενο της έμφυλης βίας ως κοινωνικό τραύμα που πλήττει ολόκληρη την κοινωνία. Και εδώ τίθεται ένα σημαντικό ερώτημα: Πόσες φορές αισθανθήκατε κίνδυνο στον δρόμο και κρατήσατε σφιχτά τα κλειδιά μέσα στα χέρια σας; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: σχεδόν όλες.
Κάθε φορά που μία γυναίκα φοβάται να γυρίσει σπίτι, η κοινωνία αποτυγχάνει πλήρως. Γύρω από τη συζήτηση για την έμφυλη βία υπάρχουν πολλές λύσεις — αλλά η αφετηρία είναι η πρόληψη. Και η πρόληψη ξεκινά από το σχολείο: από τη σεξουαλική αγωγή, όχι από το κέντημα. Από την κοινωνιολογία, όχι από την αποσιώπηση. Η αυτοδιοίκηση οφείλει να στηρίζει και να ακούει τους έφηβους και τις έφηβες, όχι να τους παρακολουθεί αποσπασματικά. Οι γραμμές υποστήριξης (15900) και οι δομές πρέπει να ενισχυθούν ουσιαστικά.
Εμείς, η νέα γενιά, δεν θα περιμένουμε την ενηλικίωσή μας για να μιλήσουμε. Το κάνουμε ήδη: μέσα από τα σχολεία, τους δρόμους, τις δράσεις. Γιατί κάθε φορά που μία γυναίκα σιωπά, η ιστορία επιστρέφει στη δυστοπία της. Εμείς είμαστε εδώ για να γίνουμε η φωνή αυτών των γυναικών.
Κλείνοντας, πρόθεσή μου δεν ήταν ο καταλογισμός ευθυνών, αλλά η ανάγκη να παρουσιάσω μια διαφορετική πτυχή της έμφυλης βίας, που χτυπά πίσω από κλειστές πόρτες. Ήθελα να μιλήσω ως μαθήτρια και ως γυναίκα. Στις μέρες μας δεν έχουμε ανάγκη από άλλες ημέρες μνήμης, ανάγκη έχουμε από ημέρες αλλαγής. Η ιστορία των γυναικών μάς έχει μάθει πως τίποτα δεν μας χαρίστηκε. Κάθε δικαίωμα κερδήθηκε με φωνή και αγώνα.
Σήμερα είμαστε παρούσες και παρόντες να φωνάξουμε «ΚΑΜΙΑ ΜΟΝΗ» και να απαιτήσουμε δικαιοσύνη να γίνουμε η γενιά που δεν θα φοβάται να απαιτήσει χώρο. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε καθεστώτα πολέμου, παιδιά που κακοποιούνται, έφηβοι που «πλακώνονται» και γυναίκες που πέφτουν θύματα έμφυλης βίας, εμείς θα είμαστε εδώ για να φωνάξουμε.
Γιατί όσο επιμένει η βία, εμείς θα επιμένουμε περισσότερο. Γιατί όσο το κράτος δεν ακούει τα αιτήματα της μαθητικής κοινότητας αλλά και ολόκληρου του λαού εμείς θα προσπαθήσουμε να διεκδικήσουμε αυτά που μας αξίζουν. Γιατί είμαστε και θα γίνουμε η γενιά του τώρα και του αύριο. Για μια κοινωνία που δεν θα τη φιμώνουν. Για έναν κόσμο όπου το να είσαι γυναίκα δεν θα είναι ρίσκο, αλλά δικαίωμα.
Αν κακοποιείσαι, μίλησε. Δεν φταις εσύ. Δεν είσαι μόνη. Δεν είσαι η μόνη. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να σε βοηθήσουν τώρα — Γραμμή SOS 15900.
Σήμερα είστε όλες ΠΑΡΟΥΣΕΣ!
*Κατερίνα Α. Μήλιου – Μαθήτρια Λυκείου
