Του Σωκράτη Μουτίδη
Ξυπνάς στο μέλλον, στην Κοζάνη του 2040, που είναι ένα κέντρο τεχνολογίας υψηλής εξειδίκευσης, με ολογράμματα (αντί υπαλλήλων) να εξυπηρετούν στις δημόσιες υπηρεσίες, ηλεκτρικά αυτοκίνητα να κυκλοφορούν παντού και έξυπνα κτίρια. Ακούγεται σενάριο επιστημονικής φαντασίας ή ένα ποθητό, όσο και πιθανό μέλλον;
Το σενάριο αυτό έγραψαν οι ίδιοι οι πολίτες της Κοζάνης, κατά τη διάρκεια της πρώτης μέρας του βιωματικού εργαστηρίου μελλοντικού αλφαβητισμού, με τίτλο «Η Κοζάνη το 2040», συζητώντας για το πως βλέπουν, αλλά και πως θέλουν το μέλλον τους.
Είναι η πρώτη φορά που γίνεται στην Ελλάδα ένα τέτοιο εργαστήριο και η Κοζάνη αποτέλεσε την ιδανική μελέτη περίπτωσης, καθώς την στιγμή που διανύουμε καλείται να αδράξει το μέλλον της.
Το εργαστήριο συνδιοργάνωσε η ΑΝΚΟ, η Έδρα UNESCO για την Προοπτική Διερεύνηση που φιλοξενείται στο Δίκτυο ΠΡΑΞΗ/ΙΤΕ και η ερευνητική ομάδα Επικοινωνίας για την Ανάπτυξη του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, υπό την αιγίδα της Climate Kic.
Αλλαγή τρόπου σκέψης
Στο πρώτο μέρος του εργαστηρίου, που συντόνισε η υπεύθυνη τμήματος ανάπτυξης της ΑΝΚΟ Λιάνα Παπατέρπου, έγιναν οι εισηγήσεις από τους συνδιοργανωτές που συνέκλιναν στην αλλαγή τρόπου σκέψης.
«Στο πλαίσιο της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της περιοχής, τέτοιες πρωτοβουλίες μας βοηθούν να σκεφτόμαστε εκτός πλαισίου» είπε ο διευθυντής προγραμμάτων της ΑΝΚΟ Τάσος Σιδηρόπουλος.
Η Annalisa Spalazzi, εκ μέρους της Climate Kik, αναφέρθηκε στη σημασία της συστημικής καινοτομίας για την δίκαιη μετάβαση στην Ευρώπη και ειδικότερα στις πρώην -πλέον- λιγνιτοπαραγωγές περιοχές, όπως η Δυτική Μακεδονία. Οι αρχές της συστημικής καινοτομίας είναι «μαθαίνουμε, πράττοντας», αλλά και εστιάζοντας στις ανάγκες της κοινωνίας μέσα από την ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε η καθηγήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Φοίβη Κουντούρη, διευθύντρια του hub της Climate Kic στην Ελλάδα. «Πουθενά στον κόσμο δεν έχουμε βέβαιες λύσεις» είπε η κ. Κουντούρη, αναφερόμενη στην «τριπλέτα» των κρίσεων που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης και είναι η ύφεση, η πανδημία του κορωνοϊού και η κλιματική αλλαγή. Περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική αειφορία είναι το ζητούμενο είπε η κ. Κουντούρη και αναφέρθηκε σε αδρές γραμμές στη ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, αλλά και στις τεχνολογίες που πρέπει να υποστηρίξουν την μετάβαση.
Από την πλευρά του ο Δρ. Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, επικεφαλής της έδρας Unesco για την Προοπτική Διερεύνηση, εξήγησε το πως δουλεύουμε με το μέλλον, αξιοποιώντας εργαλεία που βασίζονται στην προοπτική διερεύνηση, αλλά και το πως θα ανοίξουμε το μυαλό μας μέσα από την συστημική καινοτομία για να αντιμετωπίσουμε καλύτερα αυτό που έρχεται.
Για το ρόλο της Επικοινωνίας για την Ανάπτυξη και την Κοινωνική Αλλαγή μίλησε η Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Επικοινωνίας Ιωάννα Κωσταρέλλα, η οποία έκλεισε λέγοντας πως «σήμερα είμαστε στη φάση απολιγνιτοποίησης, η οποία 20 μόλις χρόνια πριν, δηλαδή στην αυγή του αιώνα αυτού, φάνταζε ως ένα σενάριο του μακρινού μέλλοντος. Το μέλλον όμως ήρθε και πριν το καταλάβουμε το 2040 θα είναι μπροστά μας, γι’ αυτό και χρειάζεται να βάλουμε τις δυνάμεις για να το αδράξουμε».
Για το πλαίσιο υλοποίησης του Εργαστηρίου μίλησε η Ιριάννα Λιανάκη-Δεδούλη, περιγράφοντας το τι σημαίνει αλφαβητισμός για το μέλλον, πως υπεισέρχεται στην καθημερινότητά μας, ενώ έβαλε στη συζήτηση έννοιες, όπως η προορατικότητα, αλλά και ο μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και βελτιστοποίηση.
Το δεύτερο μέρος της πρώτης μέρας περιλάμβανε την βιωματική εμπλοκή με όλες τις παραπάνω έννοιες μ’ έναν ιδιαίτερο καινοτόμο και ενδιαφέροντα τρόπο ανταλλαγής απόψεων, μέσω του miro board, ενός διαδραστικού δηλαδή πίνακα μέσα από τον οποίο οι συμμετέχοντες/ουσες πλοηγήθηκαν στην Κοζάνη του 2040.
Tου Σωκράτη Μουτίδη
