H Σιάτιστα είναι μία εξέχουσα πόλη με διαχρονική παρουσία. Είναι η φωτοδότρα πόλη της Δυτικής Μακεδονίας και ο Προμαχώνας του Ελληνισμού. Η Σιάτιστα είναι ένας βραχότοπος που γεννάει το πνεύμα, την αρχοντιά και τη δύναμη.
Η συμπλήρωση φέτος 107 χρόνων από την απελευθέρωση της Σιάτιστας από τους Τούρκους, θεωρήθηκε ορόσημο για την ιστορική της πορεία και η λαϊκή μούσα απαθανάτισε με τους στίχους:
« Κοιμάται η Σιάτιστα και όμως αγρυπνάει
άλλοι τουφέκια ξεκρεμούν και άλλοι σπαθιά τροχάνε.
Κοιμάται η Σιάτιστα και η δόξα της σιμώνει
η πιο καλή ημέρα της αυτή που ξημερώνει…»
Για τη μάχη της Σιάτιστας ο στρατηγός Νικόλαος Κλαδάς, λοχαγός κατά τη μάχη της 4ης Νοεμβρίου γράφει: « Η μάχη της Σιατίστης είναι μοναδική εις το είδος της κατά τους βαλκανικούς πολέμους και η νικηφόρος έκβασις τα μέγιστα συνετέλεσεν όχι μόνο εις τη σωτηρίαν της πόλεως Σιατίστης και των εν αυτή καταφυγόντων πολλών χιλιάδων προσφύγων γυναικόπαιδων αλλά και εις τον έγκαιρον προέλασιν του Ελληνικού στρατού προς κατάληψιν της Θεσσαλονίκης. Ο Ελληνικός στρατός εξησφάλισε και εμονιμοποίησε την ελευθερία της Σιατίστης, αλλά δεν την απελευθέρωσε υπό την καθαράν σημασίαν του στρατιωτικού όρου, καθ’ όσον η ενθουσιώδης αυτή πόλις απηλευθερώθη μόνη της».
Και η Σιατιστινή ζωγράφος και λογοτέχνιδα Θάλεια Φλωρά- Καραβία, γράφει στο βιβλίο της «Eντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-1919» : «Η Σιάτιστα έχει την υπερηφάνειαν ότι ύψωσε την Ελληνικήν σημαίαν μόνη της, προτού έλθη ο στρατός. Με τας φήμας των νικών του Σαρανταπόρου και των Σερβίων και πριν ακόμα γνωσθή η κατάληψις της Κοζάνης, μερικοί τολμηροί, ανυπομονοι Σιατιστείς εξεσκούριασαν ολίγα κρυμμένα όπλα και εκήρυξαν την πόλιν Ελληνικήν…».
Ο δε Μιχαήλ Αναστασάκης γιατρός και αρχηγός των εθελοντών Κισσαμιτών Κρητών, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά για τη μάχη της Σιάτιστας στις ιστορικές του αφηγήσεις του 1912: « Εάν η Σιάτιστα έπιπτεν ίσως τα όρια του ελληνικού κράτους να ήσαν νοτιότερο της Φλωρίνης».
Το μεγαλούργημα αυτό των Σιατιστινών θα μαρτυρεί στους αιώνες την άφθαρτη δόξα της Σιάτιστας και ότι στους βράχους της η ελευθερία είναι τόσο βαθιά ριζωμένη, ώστε είναι αδύνατο να βρεθεί εχθρός που να είναι ικανός να την ξεριζώσει, όσο ισχυρός και αν είναι.
Τα ιστορικά αυτά στοιχεία έχουμε χρέος να τα διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την εθνική μας αυτοσυνειδησία και ταυτότητα και να μη γίνουμε ένας λαός άχρωμος, κοσμοπολίτικος, χωρίς ιδανικά, που δεν θα έχει τίποτα το διαφορετικό από τους άλλους.
Γράφει χαρακτηριστικά ο αείμνηστος Σιατιστινός λόγιος Γιάννης Τόζης:
« Και τώρα, τώρα όλοι σας- μία τέτοια πολιτεία
με τέτοιο παρελθόν λαμπρό και τέτοια ιστορία,
πέστε μου είναι δυνατόν; μπορεί ποτέ να σβήσει;
όχι ποτέ η Σιάτιστα, έζησε, ζη, θα ζήσει».
