Συνδιάσκεψη κορυφής διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών στις 9 Οκτωβρίου με θέμα «Περιφέρειες άνθρακα σε μεταβατικό στάδιο». Στη συνάντηση συμμετείχαν υπουργοί και εκπρόσωποι από 11 περιφέρειες άνθρακα σε οκτώ κράτη μέλη, μαζί με τον Επίτροπο Επίτροπος για τον Προϋπολογισμό και το Ανθρώπινο Δυναμικό Gunther Oettinger.
Στο επίκεντρο βρέθηκε η πρόταση για τη δημιουργία ενός Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που αποτελεί σημαντικό στοιχείο του προγράμματος που παρουσίασε η Ursula Von der Leyen, η οποία θα γίνει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την 1η Νοεμβρίου. Μάλιστα, ο εκλεγμένος Επίτροπος Elisa Ferreira δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 2 Οκτωβρίου ότι θα υποβάλει πρόταση για το Ταμείο εντός 100 ημερών από την ανάληψη των καθηκόντων του.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών «η σταδιακή κατάργηση της βιομηχανίας άνθρακα αναμένεται να οδηγήσει σε μεγάλο αριθμό απωλειών θέσεων εργασίας στη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη Γερμανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, με απολύσεις και στην Ελλάδα, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία. Μια μελέτη δείχνει ότι οι δύο περιοχές όπου οι κοινωνικές συνέπειες θα μπορούσαν να αποδειχθούν οι μεγαλύτερες είναι η ελληνική περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας και η ρουμανική περιφέρεια του South-West Oltenia».
Για τον λόγο αυτό επισημαίνεται ότι οι περιφέρειες που παράγουν άνθρακα θα πρέπει να λαμβάνουν χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να υποστηρίξουν την απομάκρυνσή τους από τα ορυκτά καύσιμα, όπως ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών στις 9 Οκτωβρίου. Ωστόσο, επισημάνθηκε ότι η στήριξη δεν πρέπει να είναι σε βάρος άλλων περιοχών.
Η Επιτροπή, μάλιστα, πρότεινε τη μείωση των κονδυλίων του Ταμείου Συνοχής για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη δημιουργία ενός Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για τις περιοχές του άνθρακα.
Ο Επίτροπος Oettinger, ο οποίος μιλώντας στην Συνδιάσκεψη επανέλαβε το μήνυμα ότι το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης πρέπει να συμπληρώνει τα Ταμεία Συνοχής, λέγοντας: «Πρέπει να βρούμε «φρέσκα χρήματα»”.
Η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών
Η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών συντάχθηκε από τον κ. Mark Speich (DE / EPP), υφυπουργό Ομοσπονδιακών, Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του γερμανικού κράτους της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, υιοθετήθηκε ομόφωνα.
Ο κ. Speich δήλωσε: «Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί πρόκληση για ολόκληρη την Ευρώπη. Ο μετασχηματισμός των περιοχών άνθρακα είναι απαραίτητος για την επίτευξη των κλιματικών στόχων μας. Για τον λόγο αυτό η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει τις περιφέρειες του άνθρακα για την κοινωνικοοικονομική τους μετάβαση στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Για να τονώσουμε τις νέες επενδύσεις χρειαζόμαστε επίσης επαρκή περιθώρια ελιγμών για τις περιφέρειες όσον αφορά τους κανόνες της πολιτικής ανταγωνισμού».
Ο κ. Speich συνέχισε λέγοντας: «Εκτιμώ την πρόταση του Προέδρου της Επιτροπής για ένα Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Το εν λόγω ταμείο πρέπει να σχεδιαστεί για να μετριάσει τις κοινωνικές, κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διαρθρωτικών αλλαγών στις ευρωπαϊκές περιφέρειες άνθρακα. Ωστόσο, το εν λόγω ταμείο θα πρέπει να χρηματοδοτείται μέσω πρόσθετων πόρων και όχι από το κονδύλιο που προβλέπεται για τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία και ταμεία επενδύσεων. Η χρηματοδότηση θα πρέπει να συνδεθεί στενά με την πολιτική συνοχής. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για αυτές τις περιοχές NUTS 2 κατά τα επόμενα επτά χρόνια.
Οι συστάσεις της Επιτροπής των Περιφερειών υποστηρίζουν ότι η στήριξη από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα πρέπει να διοχετευθεί μέσω προγραμμάτων των ταμείων συνοχής. Τονίζουν επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να επιτρέπει στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις να διαθέτουν επιπλέον περιθώρια για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την απομάκρυνση από τον άνθρακα. Η Επιτροπή των Περιφερειών αναφέρει ότι οι κοινοτικοί κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες πρόκειται να λήξουν το 2020, πρέπει να αναθεωρηθούν για να «εξασφαλίσουν ότι οι περιφέρειες άνθρακα διαθέτουν επαρκή ευελιξία ώστε να μπορέσουν να εξαλείψουν τον άνθρακα με κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμο τρόπο».
Ο κ. Speich δήλωσε: «Η στήριξη για νέες κοινωνικοοικονομικές προοπτικές στις περιοχές του άνθρακα πρέπει να ξεκινήσει τώρα – είναι πολύ αργά για να δράσουμε όταν επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση στις περιοχές του άνθρακα».
Τα 350 μέλη της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) περιλαμβάνουν πολλούς εκπροσώπους από τις 41 περιφέρειες σε 12 κράτη μέλη που εξακολουθούν να διαθέτουν ορυχεία. Η ΕΤΠ συνέστησε τη συνεργασία μεταξύ αυτών των περιφερειών – και μεταξύ αυτών και των εθνικών και κοινοτικών κυβερνητικών επιπέδων – καθώς επιδιώκουν την προσαρμογή των οικονομιών τους, τόσο για την αποφυγή αλληλεπικάλυψης, όσο και για την ανταλλαγή εμπειριών. Οι συστάσεις της ΕτΠ εντοπίζουν την πρόσθετη επαγγελματική κατάρτιση, τη δημιουργία τεχνικών πανεπιστημίων, την ανάπτυξη φιλικού προς την καινοτομία περιβάλλοντος και την ψηφιοποίηση ως κρίσιμα εργαλεία στις προσπάθειες διαφοροποίησης των οικονομιών τους.
Η γνωμοδότηση της ΕΤΠ τονίζει επίσης το αναπτυξιακό δυναμικό των ισχυρών πλεονεκτημάτων αυτών των περιφερειών. Υποστηρίζει ότι ο διαρθρωτικός μετασχηματισμός στις περιφέρειες αυτές θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τον σημερινό βιομηχανικό και ενεργειακό ιστό ως βάση για την ανάπτυξη, να λάβει υπόψη τους κύκλους καινοτομίας και των επενδύσεων των υπαρχόντων βιομηχανικών παραγόντων και να βασιστεί σε βιομηχανικές ομάδες, επιχειρησιακές δεξιότητες και ερευνητική ικανότητα.
Σωκράτης Μουτίδης- Με πληροφορίες από cor.europa.eu
