Ομόφωνα εγκρίθηκε το Ειδικό Σχέδιο Απόκρισης σε Ραδιολογική ή Πυρηνική Έκτακτη Ανάγκη
Το «Ειδικό Σχέδιο Απόκρισης σε Ραδιολογική ή Πυρηνική Έκτακτη Ανάγκη» (ΕΣΑΡΠΕΑ) εγκρίθηκε ομόφωνα στην πρόσφατη συνεδρίαση της Περιφερειακής Επιτροπής Δυτικής Μακεδονίας. Το σχέδιο, το οποίο βασίζεται στην εθνική και διεθνή νομοθεσία, αποσκοπεί στην αποτελεσματική διαχείριση και αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης ραδιολογικής ρύπανσης λόγω ατυχημάτων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις εκτός της χώρας, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του πληθυσμού και των τοπικών παραγωγών.
Η Ελλάδα, αν και δεν διαθέτει πυρηνικές εγκαταστάσεις, βρίσκεται σε γειτνίαση με χώρες όπως η Βουλγαρία και η Τουρκία, οι οποίες χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια. Ένα πυρηνικό ατύχημα στις εγκαταστάσεις αυτών των χωρών μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες και να απειλήσει την Ελλάδα με ραδιενεργό ρύπανση, επηρεάζοντας σοβαρά τη ζωή των πολιτών και τη γεωργική παραγωγή, ιδιαίτερα στις περιοχές κοντά στα σύνορα, όπως η Δυτική Μακεδονία.
Τα πυρηνικά ατυχήματα του Τσέρνομπιλ (1986) και της Φουκουσίμα (2011) αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα των διεθνών επιπτώσεων τέτοιων περιστατικών. Αυτά τα τραγικά γεγονότα έχουν καταδείξει την ανάγκη για την προετοιμασία και τη θωράκιση των περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν από τέτοιες καταστροφές. Για το λόγο αυτό, το ΕΣΑΡΠΕΑ επικεντρώνεται στην αποτελεσματική διαχείριση των συνεπειών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, με προτεραιότητα στην ασφάλεια των τροφίμων και του περιβάλλοντος.
Το σχέδιο προβλέπει ανάλυση των ραδιολογικών κινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν από ένα πυρηνικό ατύχημα σε γειτονικές χώρες και τον αντίκτυπό τους στη Δυτική Μακεδονία. Η έκθεση σε ραδιενεργό νέφος και η εναπόθεση ραδιενέργειας στο έδαφος ενδέχεται να επηρεάσουν την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή της περιοχής, απαιτώντας αυξημένα μέτρα προστασίας. Συγκεκριμένα, οι αρμόδιες αρχές θα διεξάγουν δειγματοληψίες από αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, τα οποία θα αποστέλλονται για ανάλυση σε εξειδικευμένα εργαστήρια. Η έγκαιρη αξιολόγηση των μετρήσεων της ραδιενέργειας στα τρόφιμα είναι κρίσιμη για την προστασία της δημόσιας υγείας και την αποφυγή διατροφικών κινδύνων.
Αν οι μετρήσεις του τηλεμετρικού δικτύου δείξουν αύξηση της ραδιενέργειας, η Περιφέρεια θα λάβει άμεσα περιοριστικά μέτρα, όπως η αποτροπή της κατανάλωσης μολυσμένων προϊόντων, όπως φυλλώδη λαχανικά, γάλα από ζώα ελευθέρας βοσκής και νερό. Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, αναλαμβάνει τον συντονισμό των δράσεων σε κεντρικό επίπεδο, ενώ η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αναλαμβάνει την τοπική εφαρμογή του σχεδίου. Το 112 θα χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση του κοινού, ενώ εξειδικευμένες ομάδες της Περιφέρειας θα διενεργούν τις απαραίτητες μετρήσεις και δειγματοληψίες.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων απαιτεί όχι μόνο την άμεση αντίδραση στις επιπτώσεις από την ραδιενέργεια, αλλά και την εκτέλεση τακτικών ελέγχων για τη διατήρηση της ποιότητας των προϊόντων καθ’ όλη τη διάρκεια του αγροτικού κύκλου. Αν η μόλυνση είναι εκτεταμένη, το σχέδιο προβλέπει και μακροπρόθεσμα μέτρα αποκατάστασης, όπως συνεχείς ελέγχους για την καταλληλότητα των τροφίμων.
Επιπλέον, το ΕΣΑΡΠΕΑ αναγνωρίζει τις μη-ραδιολογικές συνέπειες ενός πυρηνικού ατυχήματος, όπως η διατάραξη της καθημερινότητας, οι οικονομικές απώλειες και οι αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχολογία του πληθυσμού. Η προστασία της δημόσιας εμπιστοσύνης είναι ένας άλλος βασικός στόχος του σχεδίου, το οποίο δίνει έμφαση στη διαφάνεια των διαδικασιών και στην ενημέρωση του κοινού, ώστε να αποτραπεί ο πανικός και να εξασφαλιστεί η ομαλή συνέχιση των δραστηριοτήτων.
Το ΕΣΑΡΠΕΑ προβλέπει επίσης συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς, όπως εργαστήρια και εταιρείες ταχυμεταφορών, για να ενισχυθεί η δυναμικότητα και η ταχύτητα απόκρισης σε περίπτωση ανάγκης. Ειδικότερα, η συνεργασία αυτή μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για την αποτελεσματική και έγκαιρη υλοποίηση των μέτρων προστασίας, ακόμη και αν απαιτηθεί εξωτερική συνδρομή από εξειδικευμένα συνεργεία και άλλους φορείς.
Το σχέδιο αποσκοπεί στη διασφάλιση της έγκαιρης απόκρισης σε κάθε ενδεχόμενο, παρά τις μικρές πιθανότητες πυρηνικών ατυχημάτων στις γειτονικές χώρες. Η Περιφέρεια, σε συνεργασία με την ΕΕΑΕ και την Πολιτική Προστασία, θα θέσει σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο και διαρκώς επικαιροποιούμενο σχέδιο για την προστασία του πληθυσμού και του περιβάλλοντος. Ο συντονισμός των ενεργειών και η σαφής κατανομή ρόλων μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων είναι κρίσιμη για την επίτευξη της μέγιστης δυνατής ασφάλειας.
Παράλληλα, εξετάζεται η ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης, ασκήσεων ετοιμότητας και ενημερωτικών καμπανιών για το κοινό, καθώς και εξειδικευμένα σεμινάρια για επαγγελματίες υγείας και διαχείρισης κρίσεων. Η συνεχής εκπαίδευση των φορέων και η προετοιμασία του κοινού είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική υλοποίηση του σχεδίου σε περίπτωση πραγματικού ατυχήματος.
Το σχέδιο θα παρουσιαστεί αναλυτικά στο Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Μακεδονίας σε επόμενη συνεδρίαση, με σκοπό την περαιτέρω επεξεργασία και επικαιροποίηση των μέτρων, ώστε να διασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή προστασία για τον πληθυσμό και τις τοπικές παραγωγές.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
