Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 ξεκίνησε στην Ελλάδα η συζήτηση για την εισαγωγή του Ολοήμερου σχολείου στην εκπαίδευση. Το 1985-1986 δημιουργήθηκαν τα Τμήματα Δημιουργικής Απασχόλησης που κάλυπταν ανάγκες φύλαξης παιδιών με εργαζόμενους γονείς στους χώρους του σχολείου, σε ορισμένα σχολεία αστικών περιοχών. Το κόστος λειτουργίας των τμημάτων αυτών, το επωμίζονταν οι γονείς αλλά δεν είχαν το χαρακτήρα ολοκληρωμένης Ολοήμερης εκπαίδευσης.
Τα επόμενα χρόνια υπήρξε αίτημα της κοινωνίας η καθιέρωση του Ολοήμερου σχολείου. Το 1997 με τον Ν2525/97 δημιουργούνται 28 πιλοτικά Ολοήμερα δημοτικά σχολεία και θεμελιώνεται ο θεσμός του Ολοήμερου σχολείου. Η εφαρμογή του υπήρξε καινοτομία για την ελληνική εκπαίδευση και οδήγησε στον εκσυγχρονισμό της. ” Είναι σαφές ότι το ολοήμερο σχολείο αλλάζει ριζικά το ρόλο του εκπαιδευτικού και απαιτεί διαφορετική οργάνωση της σχολικής μονάδας και του χώρου” (Γ. Αρσένης).
Στο πρόγραμμα του νέου Πιλοτικού Ολοήμερου σχολείου εισάγονταν νέα μαθησιακά αντικείμενα όπως: η Πληροφορική, η Κυκλοφοριακή Αγωγή, η Αγωγή Υγείας, η Τοπική Ιστορία, οι ξένες γλώσσες κα. Το Πιλοτικό Ολοήμερο σχολείο προέβλεπε την ολοκλήρωση της μελέτης και των εργασιών των μαθητών μέσα στο σχολείο, διευκόλυνε τους γονείς, διαμόρφωνε ευχάριστο παιδαγωγικό κλίμα, μέσω της ενασχόλησης των μαθητών με δημιουργικές δραστηριότητες και είχε ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Το όλο εγχείρημα απαιτούσε τη συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, προέβλεπε την πρόσληψη νέων εκπαιδευτικών και είχε ενιαίο χαρακτήρα με αποχώρηση όλων των παιδιών στις 16:00 ή 17:00 ανάλογα με την τάξη.
Το 2002 το Ολοήμερο δημοτικό σχολείο γενικεύθηκε σε όλα τα σχολεία, όχι όμως στη βάση του προγράμματος των 28 πιλοτικών, γεγονός που προκάλεσε προβλήματα. Το 2010 παράλληλα με τη λειτουργία του κλασικού ολοήμερου σχολείου δημιουργηθήκαν 1336 σχολικές μονάδες Ενιαίου Αναμορφωμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος, το όποιο προήλθε από τα θετικά στοιχεία και τα συμπεράσματα του προγράμματος των 28 πιλοτικών Ολοήμερων μονάδων του 1999. Το πρόγραμμα των ΕΑΕΠ προέβλεπε υποχρεωτική παραμονή των παιδιών έως τις 14:00 και προαιρετική έως τις 16:00.
Το 2015 με τον ”Ενιαίο Τύπο Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου” καταργούνται τόσο τα ΕΑΕΠ όσο και τα κλασικά ολοήμερα σχολεία. Ο νέος ” Ενιαίος Τύπος Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου” εφαρμόζεται στα πλαίσια της δημοσιονομικής λιτότητας και της εξοικονόμησης εκπαιδευτικού προσωπικού (οδηγώντας στην ανεργία χιλιάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικούς) και δεν έχει καμία σχέση με τα θετικά στοιχεία του προγράμματος των 28 πιλοτικών μονάδων ενώ απαιτεί για τη συμμετοχή σε αυτό την ύπαρξη δυο εργαζόμενων γονέων. Παράλληλα, τα παιδιά δεν ολοκληρώνουν τη μελέτη στο σχολείο και προσφέρει αποσπασματική διδασκαλία νέων αντικειμένων (Θεατρική Αγωγή, Πληροφορική, Αγγλικά κα.), ενώ τα μαθήματα γίνονται από εναλλασσόμενους εκπαιδευτικούς κάθε μέρα διαφορετικούς.
Συμπερασματικά, το νέο ολοήμερο σχολείο του μέλλοντος βασιζόμενο στα θετικά στοιχεία του Πιλοτικού Ολοημέρου και των ΕΑΕΠ οφείλει να προωθεί την ολιστική προσέγγιση της γνώσης, να είναι ενιαίο για όλους τους μαθητές, να στοχεύει στη βελτίωση της παρεχόμενης ποιότητας σπουδών, να εμβαθύνει στις νέες τεχνολογίες, στην προώθηση της ανθρωποκεντρικής εκπαίδευσης, στην άμβλυνση των εκπαιδευτικών και οικονομικών ανισοτήτων, ενώ απαιτεί την ύπαρξη καταρτισμένων εκπαιδευτικών που θα επιμορφώνονται και θα αξιολογούνται.
Χρήστος Κανάβας Υπ. Διδάκτωρ ΕΚΠΑ
