Γράφει η Δήμητρα Καρακάση*
«Εσύ, πού θα πας φέτος;»
Μια απλή ερώτηση, σχεδόν αυτοματοποιημένη. Μια ερώτηση που ακούγεται κάθε Ιούνιο, κάθε χρόνο. Μα αυτή η ερώτηση -παρότι φαινομενικά είναι ντυμένη με χαλαρότητα- ίσως κρύβει μια κοινωνική απαίτηση: να έχεις σχέδιο φυγής, να έχεις βρει ξενοδοχεία, παραλίες, κρατήσεις. Να δείξεις πως ξέρεις πώς “ξεκουράζεται” ένας “κανονικός” άνθρωπος. Σαν αυτό το “πού θα πας διακοπές;” να μην είναι απλώς γεωγραφικό, αλλά κάπως υπαρξιακό, καθώς είναι σαν να μας ρωτάνε: «Αξιοποιείς σωστά τον χρόνο σου;, Ξέρεις να ξεκουράζεσαι;»
Κι αν δεν πας πουθενά; Αν φέτος δεν μπορείς, αν δεν θέλεις, ή απλώς αν δεν αισθάνεσαι την ανάγκη να δραπετεύσεις; Αν το σώμα σου κουβαλά ήδη αρκετή εξάντληση και δεν αντέχει άλλες υποχρεώσεις-ακόμη κι αν είναι ντυμένες ως «ξεκούραση»; Άλλωστε, πολλές φορές οι διακοπές, έτσι όπως τις έχουμε διαβάσει, δεν είναι παύση-είναι μετάθεση της πίεσης σε άλλο φόντο. Είναι λίστα. Είναι κόστος. Είναι σύγκριση.
Όλοι μιλούν για τις διακοπές, αλλά τι σημαίνουν πραγματικά;
Άρθρα αυτοβελτίωσης, διαφημίσεις γεμάτες ήλιο, συνομιλίες ανάμεσα σε φίλους και γνωστούς, όλα μοιάζουν να συγκλίνουν σε κάτι κοινό: «φύγε, πήγαινε κάπου, άλλαξε εικόνες για να γεμίσεις». Κι όμως, η ανάγκη για διακοπές δεν είναι καθολική ούτε απόλυτη. Είναι σχετική, προσωπική και συχνά υπερεκτιμημένη. Το «ξεκουράσου» δεν σημαίνει για όλους «ταξίδεψε», ενώ η φροντίδα του εαυτού δεν ακολουθεί εποχικά πρότυπα.
Επομένως, ανάπαυση δεν σημαίνει μόνο «φεύγω». Μπορεί να σημαίνει μένω και επιτέλους δεν κάνω τίποτα. Μπορεί να είναι το να κοιμάσαι λίγο παραπάνω μία Τρίτη πρωί, να πίνεις καφέ στο μπαλκόνι, να κάθεσαι χωρίς ρολόι. Μπορεί να είναι ένα “όχι” σε μια πρόσκληση που σε πιέζει, ή ένα “ναι” σε μια σιωπή που σε αγκαλιάζει. Η ξεκούραση δεν έχει συγκεκριμένο μήνα, δεν φοράει μαγιό, δεν κρατάει βαλίτσα.
Η αληθινή φροντίδα δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με το καλοκαίρι. Δεν είναι συλλογή φωτογραφιών σε παραθαλάσσια τοπία ή κοκτέιλ κάτω από την ομπρέλα της θάλασσας. Φροντίδα είναι αυτό που σου επιτρέπει να γυρίσεις μέσα σου χωρίς να τρομάξεις απ’ τη σιωπή. Ορισμένοι βρίσκουν την ειρήνη τους σ’ ένα νησί. Άλλοι σ’ ένα μπαλκόνι χωρίς θόρυβο. Κάποιοι στον καναπέ τους, χωρίς να φύγουν, βρίσκουν επιτέλους τον εαυτό τους. Αν δεν πήγες διακοπές, δεν χρειάζεται να απολογηθείς. Ίσως, χωρίς καν να το έχεις καταλάβει, έχεις ήδη ξεκινήσει το πιο ουσιαστικό ταξίδι-αυτό της επιστροφής στον εαυτό σου.
*Δήμητρα Καρακάση, Ψυχολόγος
