Αναθεώρηση Συντάγματος της γείτονος που θα περιλαμβάνει αφαίρεση της αναφοράς «προστασία της Μακεδονικής μειονότητας» και των άρθρων που έχουν στοιχεία αλυτρωτισμού, χαρακτηρισμός πολιτών της Δημοκρατίας Βόρειας Μακεδονίας και για Μακεδονική γλώσσα αλλά Νοτιοσλάβικη, προβλέπει μεταξύ άλλων η συμφωνία Ελλάδας – Σκοπίων την οποία ανακοίνωσαν χθες Τρίτη οι Πρωθυπουργοί με διαγγέλματα.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός έκανα λόγο για «καλή συμφωνία» και πως η αποδοχή της χρήσης erga omnes αποτελεί μεγάλη διπλωματική επιτυχία για την Ελλάδα, δεδομένου ότι στο παρελθόν αυτό δεν είχε γίνει αποδεκτό ούτε ως βάση συζήτησης. Η συμφωνία προβλέπει πως η Ελλάδα θα προχωρήσει σε κύρωση από τη Βουλή μόνο αφού ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση στη γειτονική χώρα. Η μεν πρόσκληση στο ΝΑΤΟ και το άνοιγμα κεφαλαίων της ΕΕ θα πραγματοποιηθούν με την κύρωση από το κοινοβούλιο της πΓΔΜ της σύμβασης, η ένταξή της και στους δυο οργανισμούς θα γίνει όμως μετά τη συνταγματική αναθεώρηση, καθώς στην πρόσκληση θα προβλέπεται ρητά πως είναι άκυρη εάν δεν πληρωθεί ο όρος της αναθεώρησης.
Το όνομα θα εγγραφεί στο σύνταγμα της πΓΔΜ με την απαραίτητη αναθεώρηση. Παράλληλα, οι πάνω από 140 χώρες που αναγνωρίζουν σήμερα την εν λόγω χώρα με τον όρο Μακεδονία, θα την αναγνωρίζουν εφεξής ως Βόρεια Μακεδονία. Σημειώνεται ότι είναι διαφορετικός ο όρος «ιθαγένεια/υπηκοότητα» (nationality) από τον όρο εθνότητα (ethnicity). Συνεπώς, η συμφωνία δεν αναγνωρίζει εθνότητα/έθνος, αλλά το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών της γείτονος. Mε το άρθρο 7 της συμφωνίας κατοχυρώνεται ότι οι πολίτες μας έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να προσδιορίζουν τους γείτονές μας με όποιο όρο χρησιμοποιούν.
Τι θα περιλαμβάνει η συμφωνία για το Σκοπιανό
Όλα δείχνουν ότι οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Σκοπίων συμφώνησαν στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία» (Severna Makedonija – Republic of North Macedonia), το οποίο θα εγκριθεί έπειτα από συνταγματική αναθεώρηση στα Σκόπια και αναμένεται να υπογραφεί στις Πρέσπες μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
Συμφωνία υπάρχει και για την εκχώρηση της «μακεδονικής γλώσσας» αλλά και του «Μακεδόνα πολίτη», με διευκρινίσεις στο κείμενο της συμφωνίας, σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το ραδιόφωνο του news24/7.
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, στη συμφωνία περιλαμβάνονται:
- Απαλείφονται από το Σύνταγμα της γειτονικής χώρας αναφορές σε «προστασία μακεδονικών μειονοτήτων» εκτός συνόρων και εναρμονίζεται το σχετικό με την ομογένεια άρθρο με το ανάλογο που υπάρχει στο ελληνικό Σύνταγμα.
- Καθορίζονται μεταβατικές περίοδοι για την αλλαγή των εσωτερικών εγγράφων στη γειτονική χώρα, και αυτή η περίπλοκη διαδικασία θα συνδέεται με το άνοιγμα κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας.
- Συγκροτείται επιτροπή η οποία θα εξετάσει τη χρήση εμπορικών σημάτων στις δύο χώρες.
- Αναγνωρίζεται «μακεδονική γλώσσα» («Macedonian language»), με τη σημείωση ότι η Βόρεια Μακεδονία αναγνωρίζει στο πλαίσιο της συμφωνίας ότι η γλώσσα αυτή είναι σλαβικής προέλευσης (όπως καταγράφεται στο πλαίσιο του ΟΗΕ).
- Σε σχέση με την εθνικότητα ισχύει ο όρος Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia, με τη ρητή αναφορά ότι ο λαός αυτής της χώρας δεν σχετίζεται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Τα στάδια μετά τη συμφωνία
- Κύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή της γειτονικής χώρας (η κυβέρνηση Ζάεφ έχει την αναγκαία πλειοψηφία).
- Η μη υπογραφή της από τον πρόεδρο Γκιόργκ Ιβάνοφ και η αναπομπή της στη Βουλή.
- Επιστολή από την ελληνική κυβέρνηση προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ότι ενθαρρύνει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» με την ΕΕ και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, υπό την προϋπόθεση ότι έχει πραγματοποιηθεί συνταγματική αναθεώρηση.
- Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ (25-26 Ιουνίου) και Σύνοδος Κορυφής (28-29), όπου αναμένεται να δοθεί ένα θετικό μήνυμα στη «Βόρεια Μακεδονία» για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, παρά τις ενστάσεις Γαλλίας και Ολλανδίας, και με τη στήριξη της Γερμανίας.
- Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (11 Ιουλίου), στην οποία θα δοθεί πρόσκληση ένταξης στη «Βόρεια Μακεδονία», υπό την αίρεση της πραγματοποίησης συνταγματικής αναθεώρησης.
- Επιστολή της κυβέρνησης Ζάεφ στις 190+ χώρες που έχουν αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ότι στο εξής ισχύει το όνομα Severna Makedonija στις διμερείς σχέσεις και στα διεθνή fora.
- Στο διάστημα από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο 2018 η κυβέρνηση Ζάεφ θα πρέπει να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα και αν το αποτέλεσμα είναι θετικό θα προχωρήσει στη συνταγματική αναθεώρηση. Αν είναι αρνητικό υπάρχει ως plan b το ενδεχόμενο διενέργειας βουλευτικών εκλογών δημοψηφισματικού χαρακτήρα για το σκοπιανό.
- Αφού ολοκληρωθεί όλη αυτή η διαδικασία στη Βόρεια Μακεδονία, τότε θα έρθει η συμφωνία στο ελληνικό κοινοβούλιο για κύρωση και ταυτόχρονα θα κυρωθεί η ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ.
Τι κερδίζει η Αθήνα
Το νέο όνομα θα υιοθετηθεί μετά από την ολοκλήρωση ενός απαραίτητου χρονικού διαστήματος και θα είναι σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις [erga omnes], όπως παγίως επιδίωξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 2008 και μετά.
Αναμφίβολα η χρήση του «erga omnes» για το νέο όνομα αποτελεί το θετικό κομμάτι της συμφωνίας για την Αθήνα καθώς «δόθηκε μάχη» ώστε και τα εσωτερικά έγγραφα να αναφέρουν το νέο όνομα και η χρήση στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας να είναι το ίδιο ένα συμφωνημένο όνομα, καθώς το αίτημα της άλλης πλευράς ήταν να ισχύσει το νυν («Μακεδονία»).
Συνταγματικό όνομα για εσωτερικά έγγραφα αποτελούσε «Δούρειο Ιππο» της διπλής ονομασίας, και επέμεινε μέχρι τέλους η Αθήνα σε αυτό. Συνεπώς πέρα από τα διαβατήρια, και οι ταυτότητες των πολιτών της ΠΓΔΜ θα αναφέρουν το νέο όνομα της χώρας [North Macedonia], όταν ολοκληρωθεί το μεταβατικό διάστημα και η αλλαγή ονόματος κατοχυρωθεί στο Σύνταγμα.
Τα κέρδη για την ΠΓΔΜ
Tο στοιχείο που κερδίζουν οι γείτονες με τη συμφωνία είναι πως η ταυτότητά τους θα είναι «μακεδονική». Βέβαια θα υπάρχει αναφορά ότι δεν έχουν σχέση με την Αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, ωστόσο κερδίζουν σε αυτή τη διαπραγμάτευση την ταυτότητα καθώς η ελληνική κυβέρνηση έκανε βήμα πίσω προκειμένου να εξασφαλίσει το νέο όνομα και τη χρήση αυτού, «έναντι όλων» [erga omnes].
Η «μακεδονική» γλώσσα (των σλαβικών έστω γλωσσών) αποτελεί το δεύτερο κέρδος των γειτόνων. ‘Άλλωστε πολύ σθεναρά οι γείτονες όταν μιλούσαν για συμφωνία που θα «σέβεται «τις ευαισθησίες και την αξιοπρέπεια των λαών» εννοούσαν ότι δε γίνεται να υποχωρήσουν στο ζήτημα της γλώσσας και της ταυτότητας.
ΝΑΤΟ-ΕΕ (υπό αίρεση ολοκλήρωσης της συμφωνίας): Αποτελεί ίσως το κέρδος εκείνο που ο Ζόραν Ζάεφ θα φέρει στα χέρια του επιστρέφοντας από τις Βρυξέλλες, προκειμένου να πείσει τους πολίτες τους να υπερψηφίσουν τη συμφωνία, στο Δημοψήφισμα που θα ακολουθήσει.
«Χωρίς συμφωνία, δεν έχει ΝΑΤΟ» υποστήριξε χθες ο ίδιος στα Σκόπια, στέλνοντας σαφές μήνυμα στον πρόεδρο της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ να μην επιχειρήσει να καθυστερήσει τη συμφωνία, γιατί υπάρχει η πιθανότητα απώλειας της νατοϊκής πρόσκλησης και προοπτικής. Στοιχείο που απαντά στην ανησυχία των γειτόνων για την ασφάλεια της χώρας τους.
Αλ. Τσίπρας: Η Συμφωνία αποτελεί μεγάλη διπλωματική νίκη
Τη βαθιά πεποίθησή του ότι η Συμφωνία που επιτεύχθηκε με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ “αποτελεί μια μεγάλη διπλωματική νίκη αλλά και μια μεγάλη ιστορική ευκαιρία”, διατύπωσε ο Αλέξης Τσίπρας σε τηλεοπτική δήλωσή του προς τους Έλληνες πολίτες.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στους όρους της Συμφωνίας, εξηγώντας και υπογραμμίζοντας πως με αυτήν “μπαίνει οριστικό τέλος στον αλυτρωτισμό”. Υπογράμμισε ότι η ελληνική κυβέρνηση “υπερασπίστηκε στο ακέραιο όλες τις κόκκινες γραμμές της, όλες τις κόκκινες γραμμές της εθνικής μας θέσης, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία 20 και πλέον χρόνια”.
Αναφέρθηκε και στο χρονοδιάγραμμα από εδώ και πέρα σχετικά με την υπογραφή – κύρωση και θέση σε ισχύ της Συμφωνίας, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι και οι δύο προσκλήσεις που θα υποστηρίξει η Ελλάδα (αφενός για την έναρξη των ενταξιακών συζητήσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ και, αφετέρου, για την ένταξη της στο ΝΑΤΟ) θα τελούν υπό την αίρεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης της Συνταγματικής Αναθεώρησης εκ μέρους της γείτονος, που κατοχυρώνει την χρήση του ονόματος έναντι όλων.
Ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε τη σημασία που ενέχει για τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας μας η εξέλιξη της επίτευξης Συμφωνίας, με την Ελλάδα να πρωταγωνιστεί και πάλι στα Βαλκάνια. Τόνισε ειδικότερα πως “πρόκειται για μια ιστορική στιγμή για τα Βαλκάνια, και τους λαούς μας”, καθώς “κλείνει οριστικά μια διένεξη που υπονόμευσε τον κοινό βηματισμό και την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και ανοίγει ένα παράθυρο στο μέλλον”. Σε αυτό το σημείο σημείωσε πως “με τη Συμφωνία αυτή η πατρίδα μας εδραιώνεται ως ηγέτιδα δύναμη στα Βαλκάνια και ως πραγματικός πυλώνας σταθερότητας σε μια βαθειά πληγωμένη περιοχή”.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε υπερήφανος και τόνισε πως “πέρα από μικροπολιτικές σκοπιμότητες και εσωτερικούς υπολογισμούς, σήμερα μπορούμε όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες να είμαστε περήφανοι: Όχι μόνο για την ιστορία και την πολιτισμική μας κληρονομιά που με τη Συμφωνία κατοχυρώνουμε, όχι μόνο για το εθνικό μας παρελθόν, αλλά και για το παρόν και το μέλλον μας. Μιας ισχυρής Ελλάδας, φάρου πολιτισμού, ιστορίας αλλά και αξιών. Μιας Ελλάδας Πυλώνα σταθερότητας στα Βαλκάνια, στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Ευρώπη”.
Κ. Μητσοτάκης: Καλώ τον κ. Τσίπρα να μην υπογράψει αυτή την κακή συμφωνία
«Ύστερα από 6 μήνες μυστικής διπλωματίας, ο κ. Τσίπρας συμφώνησε με τον κ. Ζάεφ να υπογράψει μια διακρατική συμφωνία για την επίλυση της εκκρεμότητας με την γείτονα χώρα. Το έκανε, αφού περιφρόνησε τον Ελληνικό λαό και τις ευαισθησίες του. Και αφού αγνόησε προκλητικά σύσσωμη την αντιπολίτευση και τη Βουλή», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρόεδρος της ΝΔ τόνισε: «Θέλω να είμαι τελείως ξεκάθαρος. Ο κ. Τσίπρας δεν έχει καμία πολιτική νομιμοποίηση να δεσμεύσει τη χώρα υπογράφοντας μια συμφωνία η οποία δεν έχει την στήριξη της ίδιας της κυβέρνησής του. Αυτό δεν έχει προηγούμενο στην Ελληνική πολιτική και συνταγματική ιστορία και συνιστά προσβολή του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Θα ενημερώσω άμεσα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, θεσμικό εγγυητή του πολιτεύματος, για αυτή την πρωτοφανή εξέλιξη».
Για την ουσία της συμφωνίας, και «με βάση αυτά που μέχρι τώρα γνωρίζουμε και ακούσαμε από τον κ. Τσίπρα» ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε: «Αποδοχή της μακεδονικής γλώσσας και της μακεδονικής εθνότητας συνιστούν μη αποδεκτή εθνική υποχώρηση. Η λύση που συμφωνήθηκε είναι μια κακή συμφωνία. Έρχεται σε αντίθεση με την πλειονότητα των Ελλήνων. Αυτό κάποιοι δεν το αντιλαμβάνονται ή ακόμα χειρότερα δεν τους ενδιαφέρει να το αντιληφθούν. Είναι οι ίδιοι που στο παρελθόν δεν είχαν καμία αντίρρηση να ονομάζεται η γειτονική χώρα, Μακεδονία σκέτο.
Επιπλέον μια κακή συμφωνία προσφέρει έδαφος σε περιθωριακά στοιχεία να πλειοδοτήσουν σε κάλπικο εθνικισμό, κάτι που δυστυχώς συμβαίνει σχεδόν παντού στην Ευρώπη».
Και συμπλήρωσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Αρκετές πληγές πρέπει να επουλώσουμε ως χώρα. Δεν χρειάζεται να ανοίξουμε άλλη μια, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα. Δική μου προτεραιότητα είναι να συμβάλλω με όλες μου τις δυνάμεις στη διαφύλαξη της ενότητας του Ελληνικού λαού. Επαναλαμβάνω: δεν θα διχάσουμε τους Έλληνες για να ενώσουμε τους Σκοπιανούς. Το πρόβλημα των Σκοπίων δεν μπορεί να μετατραπεί σε πρόβλημα της Ελλάδας. Καλώ τον κ. Τσίπρα να μην υπογράψει αυτή τη συμφωνία».
