Τα Υπεραστικά ΚΤΕΛ προειδοποιούν ότι ο σχεδιασμός του Υπουργείου αποκλείει τα τοπικά σχήματα
Τον κίνδυνο να μείνει η Δυτική Μακεδονία χωρίς αξιόπιστη δημόσια συγκοινωνία τα επόμενα χρόνια ανέδειξε στο Περιφερειακό Συμβούλιο ο αντιπρόεδρος των Υπεραστικών ΚΤΕΛ Κοζάνης Νικόλαος Λάμπρου, επισημαίνοντας ότι ο σχεδιασμός για διεθνείς διαγωνισμούς σε επίπεδο Περιφέρειας ευνοεί μεγάλα σχήματα και καθιστά πρακτικά αδύνατη τη συμμετοχή των τοπικών ΚΤΕΛ, τα οποία επιτελούν κρίσιμο κοινωνικό ρόλο σε μια περιοχή με συρρίκνωση πληθυσμού και χαμηλή εμπορική βιωσιμότητα γραμμών.
Οι επισημάνσεις αυτές αποτέλεσαν και τον πυρήνα του ομόφωνα εγκριθέντος ψηφίσματος του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας, με το οποίο η Περιφέρεια διεκδικεί ένα ειδικό και προσαρμοσμένο μοντέλο ανάθεσης του δημόσιου συγκοινωνιακού έργου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες κοινωνικές, οικονομικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής στο πλαίσιο της δίκαιης μεταλιγνιτικής μετάβασης.
Με το ψήφισμα, το Περιφερειακό Συμβούλιο εκφράζει την πολιτική του βούληση για την απευθείας ανάθεση του συνόλου του συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ της Δυτικής Μακεδονίας, αστικά και υπεραστικά, στο πλαίσιο του ισχύοντος θεσμικού δικαίου. Παράλληλα, επισημαίνει ότι, εφόσον η απευθείας ανάθεση δεν καταστεί εφικτή, η ανάθεση θα πρέπει να πραγματοποιείται μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών ανά Περιφερειακή Ενότητα και όχι σε επίπεδο Περιφέρειας, τονίζοντας πως οι διαγωνισμοί ανά Νομό αποτελούν τη μόνη ρεαλιστική λύση για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συγκοινωνιακού έργου και της συμμετοχής των τοπικών παρόχων.
Η συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο το απόγευμα της Τετάρτης ανέδειξε το ζήτημα της δημόσιας συγκοινωνίας ως κρίσιμο παράγοντα κοινωνικής συνοχής και καθημερινής λειτουργίας της Δυτικής Μακεδονίας, μιας Περιφέρειας που έχει υποστεί τις βαρύτερες συνέπειες της απολιγνιτοποίησης σε πανελλαδικό επίπεδο. Όπως επισημάνθηκε, η δημόσια συγκοινωνία δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται αποκλειστικά με όρους αγοράς, καθώς αποτελεί βασικό εργαλείο ισότιμης πρόσβασης των πολιτών στην εργασία, την υγεία, την εκπαίδευση και τις βασικές υπηρεσίες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο γεγονός ότι, σύμφωνα με την κατεύθυνση που έχει δοθεί από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης για την ουσιαστική εφαρμογή της Ρήτρας Απολιγνιτοποίησης, η δημόσια συγκοινωνία οφείλει να ενταχθεί ρητά στις πολιτικές δίκαιης μετάβασης της μεταλιγνιτικής εποχής.
Αναφορά έγινε και στις γεωγραφικές και αναπτυξιακές συνθήκες της περιοχής, με τη μεγάλη διασπορά οικισμών, το δύσβατο ανάγλυφο και τη χαμηλή εμπορική βιωσιμότητα πολλών γραμμών, στοιχεία που καθιστούν μη εφαρμόσιμα ενιαία μοντέλα ανάθεσης του συγκοινωνιακού έργου. Στο πλαίσιο αυτό, το Περιφερειακό Συμβούλιο ζητά την απευθείας ανάθεση του συνόλου του συγκοινωνιακού έργου, αστικού και υπεραστικού, στα ΚΤΕΛ της Δυτικής Μακεδονίας, εντός του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ο Αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας και Μεταφορών Νικόλαος Λυσσαρίδης ανέπτυξε το σκεπτικό του ψηφίσματος, υπογραμμίζοντας τον κοινωνικό ρόλο που επιτελούν διαχρονικά τα ΚΤΕΛ της Δυτικής Μακεδονίας, τόσο τα αστικά όσο και τα υπεραστικά. Όπως ανέφερε, μετά από πρωτοβουλία των ίδιων των ΚΤΕΛ πραγματοποιήθηκε συνάντηση με δημάρχους και βουλευτές της περιοχής, προκειμένου να υπάρξει πλήρης ενημέρωση για τα προβλήματα που ανακύπτουν από τον σχεδιαζόμενο τρόπο ανάθεσης του συγκοινωνιακού έργου.
Ο ίδιος υπενθύμισε ότι από το 2019 το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει αναθέσει στην Περιφέρεια την αρμοδιότητα εκπόνησης συγκοινωνιακής μελέτης για τη Δυτική Μακεδονία, η οποία έχει ήδη κατατεθεί στο Υπουργείο με στόχο τη χρηματοδότησή της. Όπως σημείωσε, ο σχεδιασμός προβλέπει έναν κοινό διαγωνισμό για όλες τις Περιφέρειες, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ύπαρξη ενός ισχυρού θεσμικού εργαλείου, όπως το ψήφισμα του Περιφερειακού Συμβουλίου, ώστε να αποτυπωθεί τεκμηριωμένα η θέση της Δυτικής Μακεδονίας.
Ο κ. Λυσσαρίδης τόνισε ότι η περιοχή βρίσκεται σε μια ιστορική μεταβατική περίοδο, έχοντας υποστεί τις πιο βαριές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η δημόσια συγκοινωνία αποτελεί κρίσιμο πυλώνα κοινωνικής συνοχής και καθημερινότητας, ενώ τα τοπικά ΚΤΕΛ, ως μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μακρόχρονη εμπειρία και γνώση των τοπικών αναγκών, καλύπτουν συγκοινωνιακές ανάγκες που δεν θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από μεγάλους παρόχους χωρίς σοβαρό κοινωνικό κόστος.
Ο αντιπρόεδρος των Υπεραστικών ΚΤΕΛ Κοζάνης Νικόλαος Λάμπρου ανέδειξε τον κοινωνικό χαρακτήρα του συγκοινωνιακού έργου, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για υπηρεσία ανάγκης και όχι για δραστηριότητα αναψυχής. Όπως ανέφερε, όσο η ελληνική επαρχία ερημώνει, τόσο το συγκοινωνιακό έργο συρρικνώνεται και καθίσταται ολοένα και πιο προβληματικό, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία. Ο κ. Λάμπρου υπογράμμισε ότι, βάσει του νόμου, οι διαγωνισμοί θα έπρεπε να γίνονται ανά Περιφερειακή Ενότητα, ωστόσο, όπως τους μεταφέρθηκε από το Υπουργείο, ο σχεδιασμός προβλέπει διαγωνισμούς σε επίπεδο Περιφέρειας, κάτι που χαρακτήρισε απαγορευτικό για τα τοπικά ΚΤΕΛ.
Όπως εξήγησε, στη Δυτική Μακεδονία αυτό θα σήμαινε τη συνένωση των τεσσάρων νομών σε ένα ενιαίο σχήμα, με μία κοινοπραξία, ένα ΑΦΜ και κοινή οικονομική ευθύνη, κάτι που τα Υπεραστικά ΚΤΕΛ δεν μπορούν να υποστηρίξουν, καθώς πρόκειται για μικρές, ανομοιογενείς και οριακά βιώσιμες επιχειρήσεις, οι οποίες μέχρι σήμερα εκτελούν τη συγκοινωνία χωρίς περιθώρια περαιτέρω επιβάρυνσης.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στο ζήτημα των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης, σημειώνοντας ότι η σύσταση μιας τέτοιας κοινοπραξίας καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την εξασφάλισή τους, καθώς συνενώνονται όλα τα οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων και του έργου. Παράλληλα, τόνισε ότι η ανάληψη του συνόλου του συγκοινωνιακού έργου για μια δεκαετία από ένα ενιαίο ΑΦΜ, χωρίς καμία πρόβλεψη αντιστάθμισης, ενέχει σοβαρούς κινδύνους, ιδίως σε συνθήκες συνεχούς μείωσης του επιβατικού κοινού και των εσόδων από εισιτήρια.
Ο κ. Λάμπρου επισήμανε ότι στο ισχύον πλαίσιο απουσιάζει πλήρως ο όρος της βιωσιμότητας, καθώς το έργο βασίζεται αποκλειστικά στα εισιτήρια, τα οποία, όπως είπε, μειώνονται διαρκώς, γεγονός που καθιστά αναγκαία την πρόβλεψη ειδικών όρων στήριξης. Υπογράμμισε ότι, ενώ ο νόμος προβλέπει διαγωνισμούς ανά Περιφερειακή Ενότητα, η επιλογή των διαγωνισμών ανά Περιφέρεια ευνοεί μεγάλα σχήματα και αποκλείει τους τοπικούς παρόχους.
Κλείνοντας, ανέφερε ότι η διεξαγωγή περισσότερων, μικρότερων διαγωνισμών σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας θα μπορούσε να διασφαλίσει πραγματικό ανταγωνισμό, σε αντίθεση με τους περιφερειακούς διαγωνισμούς που, όπως σημείωσε, συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον λίγων μεγάλων σχημάτων σε περιοχές με υψηλή τουριστική κίνηση, αφήνοντας περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία εκτεθειμένες στον κίνδυνο υποβάθμισης ή ακόμη και απώλειας συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης τα επόμενα χρόνια.
Το ψήφισμα εγκρίθηκε ομόφωνα, εκπέμποντας ενιαίο και σαφές μήνυμα διεκδίκησης προς την κεντρική διοίκηση, με στόχο τη διασφάλιση της απρόσκοπτης εξυπηρέτησης των πολιτών σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της Δυτικής Μακεδονίας.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
