Συνέντευξη στο «Χ»
Μετά από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες στην Οικολογική Κίνηση Κοζάνης (Ο.Κ.Κ), τα 28 ως πρόεδρος και τα εννέα ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου, ο Λάζαρος Τσικριτζής παρέδωσε τη σκυτάλη στο νέο πρόεδρο της Ο.Κ.Κ., Λευτέρη Ιωαννίδη. Η πορεία του και η συνεισφορά του στις τάξεις της οικολογίας και όχι μόνο, είναι γνωστή και δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κάτι λιγότερο από σημαντική και ξεχωριστή.
Το όνομα του είναι συνυφασμένο με την Οικολογική Κίνηση Κοζάνης. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως «δάσκαλο», καθώς έχει αφιερώσει τη ζωή του στην Ο.Κ.Κ. αφήνοντας την προσωπική του σφραγίδα κι ένα μεγάλο έργο ως παρακαταθήκη. Ενδεικτικές είναι οι μεγάλες περιβαλλοντικές κινητοποιήσεις των πρώτων χρόνων, ο ακτιβισμός και ο εθελοντισμός διαρκείας, οι διάφορες εκδηλώσεις, οι καθαρισμοί πάρκων, οι δενδροφυτεύσεις, οι ποδηλατοπορείες, οι χαράξεις μονοπατιών στο όρος Βόϊο (τον μεγάλο «έρωτα» της Ο.Κ.Κ.), οι κόντρες αλλά και οι συνεργασίες με τις τοπικές Αρχές. Τέλος, ο ακήρυχτος «πόλεμος» με το λιγνιτικό λόμπι, αλλά και οι διαμάχες με τους υποστηρικτές του καρκινογόνου αμιάντου στη ΜΑΒΕ ήταν κάποια από το μόνιμα μέτωπα, στα οποία η Ο.Κ.Κ. και ο πρόεδρος της, έδωσαν αρκετές – και συνήθως μοναχικές -μάχες.
Η Οικολογική Κίνηση Κοζάνης δημιουργήθηκε τη διετία 1987-1988 και είχε ως πρωταρχικό στόχο την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τη ρύπανση και τις εξορύξεις της ΔΕΗ. «Το καταστατικό εγκρίθηκε το 1988 και το πρώτο Διοικητικό συμβούλιο έβαλε μπρος με πολύ ενθουσιασμό, όπως κάθε καινούρια προσπάθεια». Η δράση της Ο.Κ.Κ στηρίχτηκε σε επτά πυλώνες: τα νομικά εργαλεία, την αξιοποίηση των θεσμών, την ενημέρωση των πολιτών, τον ακτιβισμό και τον εθελοντισμό, τις κινητοποιήσεις, τη λειτουργία της στο Δήμο ως δημοτικής παράταξης (1991-98) και την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων «Μέσω των τελευταίων κάναμε χαράξεις μονοπατιών άνω των 150 χλμ. και προβάλαμε τα πέτρινα γεφύρια και τις ομορφιές του Βοΐου και άλλων περιοχών. Ο οικολογικός χώρος έχει μια άλλη αντίληψη για το πως κινούνται τα πράγματα στην οικονομία και την κοινωνία και πρέπει να τον βοηθήσουμε να σταθεί στα πόδια του και να προχωρήσει. Υπήρξαν στιγμές απογοήτευσης. Συχνά νιώθαμε σαν μια γραφική μειοψηφία αλλά υιοθετώντας το “Σκέψου παγκόσμια – Δράσε τοπικά” συνεχίσαμε. Δεν μετανιώνω για την πολύχρονη εμπλοκή μου στην οικολογία. Ήταν ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μου, πάρα πολύ ζωντανό και ενδιαφέρον και μάθαμε πολλά και από τις νίκες και από τις ήττες».
Ένας σημαντικός «σταθμός» στην ιστορία της Οικολογικής Κίνησης την πρώτη περίοδο, ήταν η συμμετοχή της στις δημοτικές εκλογές του 1990 και του 1994, όπου πέτυχε ένα ποσοστό 8% ως «καθαρόαιμη» οικολογική οργάνωση, το οποίο ήταν και το υψηλότερο ποσοστό στη χώρα σε δημοτικές εκλογές και ένα από τα υψηλότερα της Ευρώπης. Ένας ακόμα «σταθμός» ήταν οι μεγάλες -συνεργατικές- κινητοποιήσεις του 1989 και του 1991 όπου είχε «νεκρώσει» η Κοζάνη και είχε «βουλιάξει» η κεντρική πλατεία.
Μια στιγμή που έχει χαραχτεί στη μνήμη του Λ. Τσικριτζή είναι όταν το 1998 είχαν κρεμαστεί τρία άτομα από τη γέφυρα του Πολυφύτου, θέλοντας να προβάλλουν τα προβλήματα του Αλιάκμονα, ποιοτικά και ποσοτικά. «Κάποιος είχε πει τότε να μείνουμε κρεμασμένοι, μέχρι να μας απαντήσουν. Ακόμα εκεί θα ήμασταν» τόνισε χαριτολογώντας.
Ο κ. Τσικριτζής δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο θέμα της απολιγνιτοποίησης, υπενθυμίζοντας ότι ο χώρος της οικολογίας έκρουε των κώδωνα του κινδύνου από τη δεκαετία του 1980 για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την ανάγκη να απεξαρτηθούμε από το λιγνίτη σταδιακά και προγραμματισμένα. Έκανε λόγο για ιστορικές ευκαιρίες που χάθηκαν καθώς και για πολλά και μεγάλα λάθη. Ένα από αυτά είναι η «μονοκαλλιέργεια» του λιγνίτη. Τόνισε για παράδειγμα πως αν η περιοχή άδραχνε την ευκαιρία που της δινόταν να αξιοποιήσει τη δεκαετία του 1990, ως συμπληρωματικό καύσιμο το φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή, τότε θα μπορούσε να έχει σωθεί και η ΑΕΒΑΛ (1.200 θέσεις εργασίας). Συνέχισε λέγοντας πως το να διεκδικούμε σήμερα το φυσικό αέριο είναι λάθος, καθώς ως ορυκτό καύσιμο βρίσκεται «στο μάτι του κυκλώνα» και δεν μπορεί το Εθνικό Σχέδιο για την ενέργεια να βασίζεται σε αυτό. «Ως οικολογικός χώρος, αποδίδουμε μεγάλες ευθύνες σε όλο το πολιτικό σύστημα για τα σημερινά αδιέξοδα. Όλες οι παρατάξεις, με μικρές διαβαθμίσεις, επέμεναν δογματικά στο λιγνιτικό μονόδρομο, αδιαφορώντας για την επόμενη μέρα και τις παγκόσμιες ενεργειακές εξελίξεις που επέβαλε η κλιματική αλλαγή η οποία έρχεται πλέον με μεγάλη σφοδρότητα. Τη ζούμε καθημερινά και στην Κοζάνη που είναι φούρνος. Σήμερα οι περισσότεροι μιλάνε για «βίαιη απολιγνιτοποίηση» αλλά αυτό δεν ισχύει, γιατί η εξόρυξη του λιγνίτη είχε ήδη μειωθεί «σιωπηλά» κατά 80% την περίοδο 2005-2020. Αυτό που ισχύει είναι η βίαιη προσγείωση στην πραγματικότητα».
Σχετικά με τα προβλήματα χωροθέτησης των ΑΠΕ υπογράμμισε πως αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση πρέπει να στηριχτούμε στο τρίπτυχο: ΑΠΕ – Αποθήκευση – Εξοικονόμηση, καθώς δεν υπάρχουν άλλες ώριμες τεχνολογίες. «Από την άλλη είναι γεγονός ότι η περιοχή μας λόγω δικτύων και κινήτρων προσέλκυσε μεγάλο αριθμό έργων ΑΠΕ, χωρίς να υπάρχει το Ειδικό Χωροταξικό για αυτές. Ευνοήθηκαν αρκετοί μεγάλοι επενδυτές, ενώ δεν είχαν την ίδια τύχη τα αιτήματα σύνδεσης έργων των ενεργειακών κοινοτήτων. Εύλογες οι αντιδράσεις αρκετών χωριών, αλλά όχι όλες. Η καθολική άρνηση των ΑΠΕ δεν οδηγεί πουθενά και επιτείνει την καταστροφή του κλίματος. Η θέση μας είναι ότι κάθε έργο ΑΠΕ πρέπει να αντιμετωπίζεται κατά περίπτωση». Επίσης ο κ. Τσικριτζής υποστήριξε την παράλληλη λύση των ενεργειακών κοινοτήτων. «Είναι ένα θέμα που το ξέρει πολύ καλά ο νέος πρόεδρος της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης, Λευτέρης Ιωαννίδης. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Δυτική Μακεδονία έχουμε 250 ενεργειακές κοινότητες, που αναλογικά με τον πληθυσμό της περιφέρειας είναι οι περισσότερες στη χώρα. Η μεγαλύτερη πυκνότητα ενεργειακών κοινοτήτων, βρίσκεται εδώ αλλά είναι στα χαρτιά γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος».
Τέλος, μιλώντας για το νέο πρόεδρο, δήλωσε ότι νιώθει πώς η Ο.Κ.Κ. βρίσκεται σε ασφαλή χέρια και ευχήθηκε στο νέο διοικητικό συμβούλιο να έχει υπομονή, να αναπτύσσει συνεργασίες με οποιονδήποτε θεωρεί πως υπάρχει κοινό έδαφος χωρίς ενδοιασμούς και κόκκινες γραμμές, να δείξει μια εξωστρέφεια, να αξιοποιήσει την εμπειρία του διεθνούς πράσινου κινήματος και να «φρεσκαριστεί» με νέες ιδέες και πρακτικές. «Ήδη βλέπω ότι τα νέα παιδιά άρχισαν να σκέφτονται το τι μπορούν να ενσωματώσουν από τη διεθνή εμπειρία στις πρακτικές και τις μεθόδους της Οικολογικής Κίνησης. Ο Λευτέρης Ιωαννίδης ήταν ο πρώτος πράσινος δήμαρχος στην Ελλάδα και ανδρώθηκε πολιτικά στους κόλπους της οικολογίας. Του εύχομαι να είναι σιδεροκέφαλος, να συνεχίσει να έχει την υπομονή που κατέχει και να μείνουν μακριά από στείρους τοπικισμούς και εθνικισμούς» κατέληξε ο κ. Τσικριτζής.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
