Οι αλλαγές που ερχονται έως το 2035
Μια από τις σημαντικότερες μελέτες των τελευταίων ετών για την πόλη της Κοζάνης ολοκληρώθηκε, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα εποχή στην κυκλοφορία, τη στάθμευση και την οδική ασφάλεια. Η Κυκλοφοριακή Μελέτη, που εκπονήθηκε σε δύο φάσεις από την εταιρεία “The Road ΙΚΕ” για λογαριασμό του Δήμου Κοζάνης, αποτυπώνει με ακρίβεια την υφιστάμενη κατάσταση του οδικού δικτύου, των μετακινήσεων και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι πολίτες, και καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις για την επόμενη δεκαετία.
Μεταξύ των σημαντικότερων έργων που προτείνονται για την επόμενη πενταετία περιλαμβάνονται η διάνοιξη της οδού Μακρυγιάννη με τη δημιουργία δύο νέων κυκλικών κόμβων, η μονοδρόμηση και αναδιαμόρφωση της οδού Πόποβιτς, καθώς και η εγκατάσταση ψηφιακού συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στο κέντρο. Στόχος είναι να μειωθεί η παράνομη στάθμευση, να αυξηθεί η διαθεσιμότητα θέσεων για κατοίκους και επισκέπτες και να αποσυμφορηθεί το κεντρικό δίκτυο.
Η Α΄ φάση (Ιανουάριος – Ιούλιος 2024) ήταν καθαρά διαγνωστική: απογραφή οδικού δικτύου, μέτρηση κυκλοφοριακών φόρτων σε 20 διατομές και 26 κόμβους, καταγραφή ροών πεζών και ποδηλάτων, αποτύπωση προσφοράς και ζήτησης στάθμευσης και έρευνα προέλευσης–προορισμού στις εισόδους της πόλης. Το κυκλοφοριακό μοντέλο που δημιουργήθηκε έδειξε πού εντοπίζονται τα κυριότερα προβλήματα: διαμπερείς ροές από γειτονιές του κέντρου, υψηλή παράνομη στάθμευση, ασυνέχειες στο δίκτυο πεζοδρομίων, ελλιπείς υποδομές για ΑμεΑ και συχνά τροχαία σε συγκεκριμένα σημεία.
Η Β΄ φάση (Οκτώβριος 2024 – Μάρτιος 2025) πέρασε στη δράση. Προτάθηκαν νέα σενάρια, αξιολογήθηκαν οι επιπτώσεις τους, έγινε δημόσια διαβούλευση και διαμορφώθηκε η οριστική πρόταση. Μεταξύ των άμεσων παρεμβάσεων περιλαμβάνονται η διάνοιξη της οδού Μακρυγιάννη με δύο νέους κυκλικούς κόμβους, η μονοδρόμηση και αναδιαμόρφωση της οδού Πόποβιτς και η εγκατάσταση συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στο κέντρο με περιφερειακούς χώρους park & ride.
Παράλληλα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα και στην ενίσχυση των ήπιων μορφών μετακίνησης. Προβλέπεται η δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων που θα συνδέει το κέντρο με τις συνοικίες, καθώς και η διαμόρφωση οδών ήπιας κυκλοφορίας όπου πεζοί και ποδηλάτες θα κινούνται με ασφάλεια μαζί με τα οχήματα υπό περιορισμούς. Ειδικά γύρω από σχολεία προτείνεται η εφαρμογή «σχολικών δακτυλίων» και υπερυψωμένων διαβάσεων ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των μαθητών.
Η μελέτη εντοπίζει και προτείνει βελτιώσεις σε καίριους κόμβους με υψηλή επικινδυνότητα ή κυκλοφοριακή συμφόρηση. Μεταξύ αυτών, η δημιουργία νέων κυκλικών κόμβων στις συμβολές των οδών 3ης Σεπτεμβρίου – Αν. Παπανδρέου και Βογατσικού – Κασομούλη, καθώς και μικρότερων κομβιδίων σε Κων. Γκέρτσου – Εμ. Παππά και Τριών Δέντρων.
Στον τομέα της δημόσιας συγκοινωνίας προτείνονται αναδιατάξεις στάσεων, καλύτερη πληροφόρηση επιβατών και δημιουργία σταθμών μετεπιβίβασης. Η λογική είναι να καταστεί πιο ελκυστικό το αστικό ΚΤΕΛ και να μειωθεί η εξάρτηση από το Ι.Χ. Σημειώνεται πως η μελέτη αναφέρεται στην περιοχή του ΟΣΕ ως κεντρικό κόμβο μεταφορών και χώρο αστικής ανάπλασης. Προβλέπει τόσο κυκλοφοριακές παρεμβάσεις (διάνοιξη δρόμων, κόμβοι, πεζοδρομήσεις) όσο και αναπλάσεις κοινόχρηστων χώρων και δημιουργία λαϊκής αγοράς. Δεν προσδιορίζεται ρητά νέα αφετηρία ή τέρμα για τα αστικά, αλλά η έμφαση στη βελτίωση υποδομών στην περιοχή του ΟΣΕ και στην οδό Τριών Δέντρων υπονοεί ότι εκεί παραμένει το κεντρικό σημείο συγκέντρωσης δρομολογίων.
Αλλαγές σε δυο ορίζοντες
Όλα τα παραπάνω χωρίζονται σε δύο χρονικούς ορίζοντες: βραχυπρόθεσμο (2025-2030) και μεσο-μακροπρόθεσμο (έως 2035). Η λογική είναι να υλοποιηθούν πρώτα οι παρεμβάσεις που θα έχουν άμεσο θετικό αποτέλεσμα στην καθημερινότητα, όπως οι μονοδρομήσεις, η ελεγχόμενη στάθμευση και οι κόμβοι, και σε δεύτερο χρόνο τα πιο σύνθετα έργα, όπως οι ποδηλατοδρόμοι πλήρους ανάπτυξης και οι νέες χαράξεις οδών.
Η τελική πρόταση δεν είναι απλώς μια τεχνική μελέτη, αλλά ένα εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού για την επόμενη δεκαετία. Στόχος είναι η Κοζάνη να γίνει μια πόλη πιο ασφαλής, πιο φιλική στον πεζό και το ποδήλατο και με πιο αποτελεσματικό δίκτυο μετακινήσεων. Η επιτυχία του σχεδίου θα εξαρτηθεί από την έγκαιρη υλοποίηση των έργων και τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων – Δήμου, πολιτών και φορέων – ώστε να επιτευχθεί η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην πόλη.
Η Β΄ Φάση δεν είναι απλώς μια θεωρητική μελέτη αλλά προτείνει ένα πλέγμα παρεμβάσεων που αλλάζουν τη μορφή του κέντρου, ενισχύουν τη βιώσιμη κινητικότητα, μειώνουν την παράνομη στάθμευση και στοχεύουν στην οδική ασφάλεια. Η πιο κρίσιμη διαφορά από την Α΄ Φάση είναι ότι περνά από την καταγραφή προβλημάτων στη συγκεκριμένη πρόταση λύσεων, με προτεραιότητες και χρονοδιάγραμμα (5ετία – 10ετία).
Ωστόσο, για να συμβεί αυτό απαιτείται να υπάρξει μια συνέχεια και μέχρι σήμερα οι Δημοτικές Αρχές έδειξαν πως όχι μόνο δεν σέβονται την «συνέχεια» στον δήμο αλλά κάνουν του «κεφαλιού τους». Απόδειξη αυτού είναι η δημοτική αρχή Μαλούτα με αρμόδιο αντιδήμαρχο τον Βαγγέλη Σημανδράκο, προχώρησε σε αλλαγές της μελέτης που είχε ολοκληρώσει η δημοτική αρχή Λευτέρη Ιωαννίδη με αντιδήμαρχο τον Κώστα Δεσποτίδη, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσουν αποτελεσματικά καμία από τις δυο μελέτες. Στη συνέχεια, η δημοτική αρχή Κοκκαλιάρη «τραβάει τον δικό της δρόμο» λαμβάνοντας -ευτυχώς- υπόψη στοιχεία των προηγούμενων μελετών.
Οι προβληματισμοί
Ωστόσο, πέρα από τον ενθουσιασμό, η μελέτη γεννά και εύλογους προβληματισμούς. Η υλοποίηση των παρεμβάσεων απαιτεί σημαντικούς πόρους (οικονομικούς και ανθρώπινους) και ισχυρή πολιτική βούληση. Η εμπειρία δείχνει ότι έργα αυτού του μεγέθους συχνά καθυστερούν ή μένουν ημιτελή, ειδικά όταν απαιτούν τροποποίηση πολεοδομικών σχεδίων ή συντονισμό πολλών υπηρεσιών. Η πρόβλεψη για έσοδα από την ελεγχόμενη στάθμευση πρέπει να εξεταστεί με ρεαλισμό, όπως και το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης.
Επιπλέον, η επιτυχία του σχεδίου εξαρτάται από την αποδοχή των πολιτών. Οι αλλαγές σε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και στάθμευση συχνά προκαλούν αντιδράσεις, ιδίως από επαγγελματίες και κατοίκους που φοβούνται ότι θα δυσκολευτεί η πρόσβασή τους στο κέντρο. Η διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε ήταν ένα θετικό βήμα, αλλά απαιτείται συνεχής ενημέρωση και διάλογος ώστε οι αλλαγές να γίνουν κατανοητές και να κερδίσουν κοινωνική συναίνεση. Αν λάβουμε υπόψη ότι η Δημοτική Αρχή Κοκκαλιάρη αποφάσισε «εν μια νυκτί» την μη συνέχιση της ανάπλασης Λασσάνη προς την οδό Αρχελάου «γιατί θα χαθούν 46 θέσεις στάθμευσης», μπορούμε να σκεφτούμε τι θα συμβεί αν προχωρήσουν ουσιαστικότερες αλλαγές.
Σε δεύτερο επίπεδο, η μελέτη επισημαίνει ότι η πλήρης ανάπτυξη του σχεδίου μετακινήσεων προϋποθέτει την ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας. Χωρίς ένα πιο αξιόπιστο και ελκυστικό αστικό ΚΤΕΛ, η μείωση της χρήσης του Ι.Χ. θα είναι δύσκολη, ειδικά αν σκεφτούμε πως το αστικό ΚΤΕΛ Κοζάνης δεν διαθέτει επαρκή στόλο σύγχρονων μικρών Mini Bus και πως η συγκέντρωση των μεγάλων αστικών στην οδό Κωστή Παλαμά (που παρέμεινε «προσωρινά» η αφετηρία) ήδη προκαλεί όχληση.
Συνολικά, η Κυκλοφοριακή Μελέτη αποτελεί ένα στρατηγικό εργαλείο για τη δεκαετία που έρχεται και δείχνει έναν δρόμο προς μια πιο ασφαλή, βιώσιμη και λειτουργική Κοζάνη. Το στοίχημα είναι η έγκαιρη και ολοκληρωμένη εφαρμογή της, με προτεραιότητα στις παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών. Η πρόκληση παραμένει: θα υπάρξει η απαιτούμενη πολιτική αποφασιστικότητα ώστε η Κοζάνη να αλλάξει πραγματικά πρόσωπο μέχρι το 2035;
Η παρουσίαση του σχεδίου αυτή τη Δευτέρα
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας, ο Δήμος Κοζάνης καλεί τους πολίτες, τους συλλόγους και τους φορείς να συμμετάσχουν ενεργά στη δημόσια διαβούλευση για την Κυκλοφοριακή Μελέτη της πόλης, τη Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2025, στις 16:30, στην αίθουσα «Κοβεντάρειο».
Πρόκειται για μια κομβική στιγμή, καθώς θα παρουσιαστούν αναλυτικά οι προτάσεις που προβλέπουν ριζικές αλλαγές στην οργάνωση της κυκλοφορίας, τη στάθμευση, την οδική ασφάλεια και τη βιώσιμη κινητικότητα μέχρι το 2035. Η συμμετοχή του κοινού είναι καθοριστικής σημασίας, αφού οι απόψεις των πολιτών θα συμβάλουν στη διαμόρφωση της τελικής πρότασης που θα αλλάξει την καθημερινότητα οδηγών, πεζών και επαγγελματιών στο κέντρο της Κοζάνης.
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
