Καθώς οι περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας βρίσκονται στον δρόμο απεξάρτησης από τον λιγνίτη, η στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας αποτελεί επιτακτική ανάγκη, ταυτόχρονα με την προσπάθεια ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής μέσω της μείωσης των επιπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η νέα μελέτη του WWF Ελλάς έρχεται να προτείνει μία βιώσιμη εναλλακτική πρόταση για το σύστημα τηλεθέρμανσης.
Η μελέτη «Εναλλακτικές λύσεις τηλεθέρμανσης για τη Δ. Μακεδονία», που παρουσιάζεται σήμερα, αξιολογεί μια αξιόπιστη τεχνολογικά, αποδοτική, προσιτού κόστους, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη πρόταση για το σύστημα τηλεθέρμανσης της Δυτικής Μακεδονίας. Στόχος είναι να υποστηριχθεί η ευρύτερη περιοχή, συμβάλλοντας παράλληλα στην αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω και της ανάπτυξης τοπικών συνεργειών.
Πρόκειται για εναλλακτική στην πρόταση που έχει κατατεθεί στο πλαίσιο του Σχεδίου Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), στην οποία το ορυκτό αέριο έχει κεντρική θέση. Η μελέτη αξιολογεί την υφιστάμενη και μελλοντική αποτύπωση στα ζητήματα της τηλεθέρμανσης, ενώ παράλληλα αναλύει τις διαθέσιμες εναλλακτικές βιώσιμες επιλογές στην περιοχή. Συγκεκριμένα, διερευνήθηκαν οι τεχνολογικές επιλογές και τα όριά τους και πραγματοποιήθηκε πολύ-κριτηριακή ανάλυση τεχνικών και κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων και σεναρίων.
Η νέα παρέμβαση αποτελεί συνέχεια της καίριας συμβολής του WWF Ελλάς στη διαδικασία της απολιγνιτοποίησης, όπως ήταν και η πρόσφατη μελέτη με τίτλο «Δίκαιη Μετάβαση και Απασχόληση».
Ειδικότερα, η νέα έρευνα επικεντρώνεται στην παροχή εναλλακτικών λύσεων για τις περιοχές της Πτολεμαΐδας και Κοζάνης, καθώς η περιοχή του Αμυνταίου προβλέπεται να καλυφθεί από τη νέα μονάδα βιομάζας, ενώ της Φλώρινας δεν έχει ακόμα ολοκληρωμένο δίκτυο τηλεθέρμανσης. Μέσω της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε, αναγνωρίστηκαν τα βασικά σενάρια, εκτιμήθηκε η ιδανική ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών τεχνολογικών επιλογών, ενώ παρουσιάζεται το αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, καθώς και πιθανές λύσεις για τη χρηματοδότηση αυτών των λύσεων.
Βασική προτεραιότητα της μελέτης είναι η λογική της ενεργειακής εξοικονόμησης σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων. Για τη συγγραφή της μελετήθηκαν καλά παραδείγματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Δανία, Γερμανία, Σλοβακία, Ρουμανία), καθώς και πάνω από 50 διαφορετικά σενάρια με διαφορετικό ενεργειακό μίγμα, όπως βιομάζα (υπό πολύ αυστηρούς όρους και σε συνδυασμό με τοπικές συνέργειες), γεωθερμία, βιοαέριο και ηλιακή θέρμανση με αποθήκευση. Στη συνέχεια, καθορίστηκαν δύο βασικά σενάρια, ενώ η επιλογή τους έγινε με γνώμονα τη μεγιστοποίηση των νέων θέσεων εργασίας στη διάρκεια της κατασκευής, αλλά και λειτουργίας του συστήματος της τηλεθέρμανσης, η οποία δύναται να ομαλοποιήσει την ομολογουμένως δύσκολη εξίσωση της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της απολιγνιτοποίησης στους εργαζόμενους , ειδικά μάλιστα στο πλαίσιο των πολύμηνων περιορισμών λόγω και της υγειονομικής κρίσης, που δυσκολεύει περαιτέρω την κατάσταση.
Πέραν των θέσεων εργασίας, τα δύο σενάρια αντιμετωπίζουν το κόστος και το ζήτημα της ενεργειακής ζήτησης σε παρόμοια επίπεδα σε σχέση με την πρόταση του ΣΔΑΜ, αλλά και την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, προωθώντας την πλέον βιώσιμη και περιβαλλοντικά φιλική λύση. Η επιλογή που λαμβάνει υπόψη όλους τους ανωτέρω περιορισμούς στηρίζεται σε τρεις τεχνολογίες με διαφορετικά επίπεδα συμμετοχής και συγκεκριμένα:
- Βιομάζα κατά 60%
- Ηλιακή θέρμανση με εποχική αποθήκευση κατά 30%
- Γεωθερμία κατά 10%
Η μελέτη αξιολογήθηκε επίσης με βάση και τα τεχνικά κριτήρια της ταξινόμησης βιώσιμων επενδύσεων της ΕΕ, ως η προτεινόμενη εναλλακτική λύση έναντι του σεναρίου του ΣΔΑΜ. Παράλληλα με το κεντρικό σενάριο, αναγράφονται επιπλέον συστάσεις για συγκεκριμένες δράσεις πολιτικής, προκειμένου η διαδικασία υλοποίησης της βιώσιμης τηλεθέρμανσης να συγκεντρώσει υποστήριξη, να είναι εφικτή και να μεγιστοποιεί το όφελος σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
Τέλος, σταθμίζοντας τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, η συγκεκριμένη μελέτη συμβάλει στη διαδικασία για την τηλεθέρμανση της Δ. Μακεδονίας πέραν του ορυκτού αερίου και του λιγνίτη, ειδικά στο πλαίσιο και της συζήτησης των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης, απεμπλέκοντας τη συζήτηση της τηλεθέρμανσης σχετικά με το μέλλον λιγνιτικών μονάδων.
«Η μελέτη για τις εναλλακτικές επιλογές για την τηλεθέρμανση έρχεται σε συνέχεια της προηγούμενης μελέτης που εκπονήσαμε σχετικά με τις θέσεις εργασίας στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης. Η συζήτηση για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων συχνά εμπλέκει το ζήτημα της τηλεθέρμανσης και της αδιάλειπτης παροχής θέρμανσης στα νοικοκυριά. Ισορροπώντας ανάμεσα στη βέλτιστη τεχνολογική επιλογή, τη διατήρηση του κόστους σε λογικά και συγκρίσιμα επίπεδα προκειμένου να μην ενισχυθεί η ενεργειακή φτώχεια, και της πρόσβασης στην ενέργεια των νοικοκυριών εν μέσω διογκούμενης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, με αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις αλλά και δυναμική δημιουργίας πολλών θέσεων εργασίας που δύναται να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και συμμετοχή, καταθέτουμε την πρότασή μας. Σκοπός είναι η ενίσχυση της συζήτησης για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα, στην κατεύθυνση της κλιματικής ουδετερότητας», τονίζει ο Υπεύθυνος Ενεργειακής Πολιτικής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Τσέκερης.
